Gezi Parkı'nın mülkiyetinin el değiştirmesiyle ilgili neler biliniyor?

Vakıflar Genel Müdürlüğü, İstanbul Taksim'deki Gezi Parkı'nın, Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı'na devredildiğini açıkladı.

Gezi Parkı'nı da içeren Taksim Meydan projesini hayata geçirmek isteyen İstanbul Büyükşehir Belediyesi ise karara tepki gösterdi.

Adı, 2013 yılında alanda başlayan ve sonrasında Türkiye'ye yayılan protestolarla özdeşleşmiş durumdaki Gezi Parkı'nın bundan sonraki süreçte vakıf tarafından nasıl değerlendirileceği henüz bilinmiyor.

Bütün bu süreçte yaşananları derledik.

İBB'nin Gezi Parkı'nı kapsayan projesi nedir?

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) geçen yıl, İstanbul Planlama Ajansı ile birlikte, Taksim Meydanı'nı yeniden tasarlamak için bir yarışma düzenledi.

Yarışmada seçilen üç proje, İstanbul sakinlerinin oylamasına sunuldu.

Oylama sonucunda, Taksim Meydanı için en fazla oyu içinde bir seyir köprüsünün de yer aldığı 15 numaralı proje kazandı.

Proje; Taksim Meydanı, Gezi Parkı ve çevresi olmak üzere yaklaşık 160 bin metrekarelik alanı kapsıyor.

İBB yetkililerin verdiği bilgiye göre proje, ilgili koruma kurulunda onay bekliyor.

Gezi Parkı kime, nasıl devredildi?

19 Mart'ta Vakıflar Genel Müdürlüğü, Gezi Parkı arazisinin mülkiyetinin, Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı'na geçtiğini açıkladı.

Açıklamada bunun, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nun 30. Maddesi gereğince yapıldığı belirtildi.

Bu maddede, "Vakıf yoluyla meydana gelip her ne suretle olursa olsun Hazine, belediye, özel idarelerin veya köy tüzel kişiliğinin mülkiyetine geçmiş vakıf kültür varlıkları mazbut vakfına devrolunur" ifadesi yer alıyor.

Devir işleminin 12 Mart 2021 tarihi ile Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nden Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne tescil edildiği belirtilen açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

"2008'de yapılan kanuni düzenleme 'Vakıf yoluyla meydana gelip, her ne suretle olursa olsun Hazine, belediye, özel idareler, köy ve tüzel kişiliğin mülkiyetine geçmiş Vakıf Kültür Varlıkları Mazbut Vakfına Devrolunur' ibaresi yasa ile kanunlaştırılmıştır.

"Bu kapsamda, 2008'den 2019'a kadar 647 eser, 2019'dan bu yana ise yine 367 eser Vakfına dönüştürülmüştür. Mülkiyeti vakıf olup da Vakfına rücu edilmeyenlerin ise çalışmaları devam etmektedir."

Getty Images Taksim Meydanı

Ekrem İmamoğlu ne tepki verdi?

İBB'den yapılan yazılı açıklamada, "kararın merkezi yönetimin İBB'ye yönelik tavrın bir parçası olduğu" belirtildi.

Açıklamada, "Daha kısa süre önce, 166 yıldır İBB mülkiyetinde olan Galata Kulesi de aynı şekilde gasp edilmiştir. Şimdi de Gezi Parkı alanı, İBB'ye haber bile verilmeden, sadece bir günlük yazışma ile yürütülmüştür" ifadesi yer aldı.

Kararın, "Taksim Meydanı projesinin çalışmalarının başlamak üzereyken alınmasının zamanlamasının manidar olduğu" belirtildi ve "Bu karar meydanın yeniden yeşil ve estetik bir alana dönüştürülme projesini durdurmak için alınmıştır" ifadesine yer verildi.

Gazeteci Cüneyt Özdemir'in YouTube kanalında konuşan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu da, "Neredeyse 100 yıldır İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne ait bir parkı, ne olduğu belli olmayan bir vakfa devrediyor, hem de alelacele yazışmalarla…" dedi.

"Kararın millet içinde milletin iradesini yok saymak olduğunu" söyleyen İmamoğlu, "Taksim Gezi Parkı'nın devredildiği Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı diye aktif bir vakıf şu anda bulunmuyor" diye konuştu.

Vakıflar Genel Müdürlüğü eleştirilere ne yanıt verdi?

Eleştiriler üzerine Vakıflar Genel Müdürlüğü yeni bir açıklama yayımladı.

Açıklamada, arazinin geçmişteki mülkiyetine dair özetle şu ifadelere yer verildi:

"Sultan Beyazıt'ın (...) vakfiyesinde İstanbul'da bulunan camii, medrese, mektep ve imaretten oluşan külliyesi için çok sayıda dükkân, ev, bostan, mera, arazi ve arsa vakfetmiştir. Vakfedilen taşınmazlardan önemli bir bölümü ise Beyoğlu, Şişli ve Galata bölgesinde yer almaktadır.

"3. Selim döneminde yukarıda bahsi geçen taşınmazlar mukataaya bağlanarak belli bir zemin kira karşılığı ödenerek, taşınmazın üzerine kışla, talimhane, mescit ve çeşmeden oluşan müştemilat yapılmıştır.

"Topçular Kışlası olarak uzun süre hizmet verilen bu binalar daha sonra işlevini kaybetmiştir. O dönemde yürürlükte olan Ahkamü'l-Evkaf'a göre vakfına geçmesi gerekirken taşınmazlar belediye mülkiyetine geçmiştir."

Vakıflar Genel Müdürlüğü açıklamasında, yaptığı eski kayıt incelemelerinde, konu edilen taşınmazın Sultan Beyazıt Hanı Veli Vakfı'na ait olduğu tespit edildiği belirtti.

Açıklamanın sonunda çeşitli farklı örnekler de verildi:

"Kanun hükmü gereğince İstanbul özelinde ve Belediye Mülkleri ile sınırlı kalmaksızın Kulei Zemin Vakfı'na ait Galata Kulesi, 3. Selim döneminde inşaa edilen Selimiye Kışlası, Sultan 1. Mahmud Vakfı adına Adile Sultan Sarayı, Beyazıt Hanı Veli Vakfından Pera Palas Otel, Vefa Lisesi, Şişli Etfal Hastanesi, Sait Halim Paşa Yalısı gibi İstanbul'da ve Türkiye genelinde 1014 taşınmaz Vakıfları adına tescil edilmiştir."

Getty Images Gezi Parkı

Bundan sonra ne olacak?

Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı'nın bu alanı nasıl değerlendireceği henüz bilinmiyor.

İBB Başkanı İmamoğlu, alınan karara karşı mülkiyet davası açacaklarını söyledi.

İBB Sözcüsü Murat Ongun ise Twitter'da, "Bu karar sadece vakit kaybıdır, proje elbet yapılacaktır" paylaşımını yaptı.

Dava sürecinin nasıl sonuçlanacağını ise zaman gösterecek.