Burak GEZEN- Mustafa SUİÇMEZ/ÇANAKKALE, (DHA)- TÜRKİYE\'de kendine has kokusu ve lezzetiyle meşhur olan Çanakkale domatesi, düşük fiyatıyla geçen yıl üreticisini üzerken, bu yıl ise sevindirdi. Çanakkale domatesinin yetiştiği merkezlerden birisi olan Kumkale Ovası\'nda tarlalardan toplanan son turfanda domatesin üreticiden alış fiyatı geçen yıl bu zamanlarda 1 TL iken, bugünlerde 3 TL\'yi gördü. Üretici para kazandığını ve mutlu olduğunu belirtti.
Kendine has kosuku ve tadıyla Türkiye\'de bilinen Çanakkale domatesi, bu yıl üretimin az olması nedeniyle değerlendi. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerden gelen komisyoncular da, Çanakkale domatesinin yetiştiği eski adı Batak Ovası olan Kumkale Ovası\'nı mesken edinmiş durumda. Kumkale, Tevfikiye, Halileli ve Çıplak köyündeki üreticiler, işçilere hasat yaptırıp, traktörler dolusu ürününü köy meydanlarına getiriyor. Komisyoncuların kamyon kasalarına koyulan domatesler büyük kentlerin yolunu tutuyor. Geçen yıl domatesini komisyoncuya 1 TL\'den satabilen üreticilerin yüzü bugünlerde 3 TL\'lik fiyatla gülüyor. Ancak Çanakkale domatesi, manav ve marketlerde yaklaşık 8 TL\'yi bulan fiyatla satıldığı için bu kez tüketiciyi üzülüyor.
\'TUTA\' İLE MÜCADELE MALİYETİ YÜKSELTTİ
Çıplak köyünde üreticiliğin yanı sıra köylünün ürününün komisyoncuya pazarlanmasına organizatörlük yapan Gürcan Duran, bu yıl domates fiyatlarının yüksek olmasının iki sebebi bulunduğu söyledi. Duran, \"Üst üste 2 yıl domates fiyatları düşük olduğu için üretici arkadaşlar dikim tercihlerini aşağıda tuttular. Dikim yapılan alanlarda da özellikle domates güvesi olan Tuta Absoluta, bitkilere çok zarar verdi. Neredeyse hiç toplama yapamayan, yapmadan tarlalarını bozan arkadaşlar var. Bizim bu bölge, Çanakkale\'de eski adıyla Batak Ovası diye adlandırılır. Bölgede ortalama dekar başına 8 ton verim alınırken, bu yıl verim 3 ile 4 tonlara, hatta bazı tarlalarımızda 1,5- 2 tonlara kadar düştü. Dolayısıyla bu da domatesin değerli olmasını kılıyor. Bu yıl girdi maliyetleride çok yükseldi. Özellikle işçilik, mazot ve gübre fiyatları. Tuta ile mücadele, dekar başına 2 bin ile 2 bin 500 TL kadar maliyetlere neden oldu. Her 2 günde bir ilaçlama yaparak tarlamızı korumak zorundayız. Bir dekar domates tarlasının üreticiye maliyeti 5 bin 500 ile 6 bin TL arasında\" dedi.
\'VATANDAŞLAR PAHALI YEMEYE ALIŞACAK\'
Geçen yıl domates fiyatlarının 25 kuruş ile 1 lira 20 kuruş arasında fiyatla alıcı bulduğunu, bu yıl ise 80 kuruş ile 3 TL arasında fiyatla ürünlerini sattıklarını belirten Duran, \"Her mal 3 TL değil tabi. Biz şu anda kalitesine göre 2.5 ile 3 TL arasında fiyatla mal satıyoruz. Üretici bu yıl genelde memnun. Allah bereket versin diyoruz. Vatandaşın ise Allah yardımcısı olsun. Vatandaşlar da pahalı yemeye alışacak. Çünkü bu maliyetlerle bu üretim olmayacak. Ya dışarıdan gelecek, ya da vatandaşlar böyle az ve öz pahalı yemeye devam edecek\" diye konuştu.
\'ŞU ANDA FİYATLAR BİZİM İÇİN GÜZEL\'
Çıplak köyünde domates üreticiliği yapan Mustafa Çağlar ise, bu yıl domates fiyatlarının kendilerini memnun ettiğini söyledi. Geçen yıl toptan 1 lira ile 1 lira 30 kuruş arasında değişen fiyatla verdikleri domatesi, bu yıl 2.5-3 TL fiyatla sattıklarını belirten Çağlar, şöyle konuştu:
\"Bu yıl domates fiyatının yüksek olmasının sebebi, Türkiye genelinde domatesin az ekilmesi. Bazı bölgelerde de hastalıkların olması. Şu anda fiyatlar çiftçiler için güzel. Para kazanılıyor. Geçen yıl 3 turfanda domates ektik. 1\'inci ve 2\'nci turfanda hasadında para kazanılmadı. Son turfanda dediğimiz Eylül 15\'ten sonra çıkan Çanakkale domatesi 1 TL civarında fiyatla satıldı ve para kazanıldı. Ama bu yıl fiyatlar çok iyi.\"
\'FİYATLAR YÜKSEK AMA BİZİM GİRDİMİZ DE ÇOK YÜKSEK\'
Domates üretiminin az olmasının sebeplerinden birinin de bölgede görülen ve domates güvesi olarak bilinen Tuta Absoluta olduğunu söyleyen üretici Mehmet Göçoğlu da, \"Allah bereket versin şuan para kazanıyoruz. Fiyatlar yüksek, ama bizim girdimizde çok yüksek. Bir işçinin yevmiyesi 85 lira. Bunun yanında sulaması, gübresi var. Tuta ile mücadeleye de büyük paralar harcıyoruz\" dedi.
\'VATANDAŞ, BURADA DOMATESİN 3 LİRA OLDUĞUNU BİLMİYOR\'
Ankara\'ya domates göndermek için Çıplak köyünde domates alımı yapan komisyoncu Mehmet Yapıcı ise, \"Vatandaş biz komisyonculara, \'domatesi pahalı satıyorsunuz\' diyor. Burada domatesin 3 TL olduğunu bilmiyor. Ben bu domatesi Ankara\'ya götüreceğim. Ama Ankara\'ya kadar da 1 TL masraf biniyor. Bunun hesabını siz yapın. Daha vergisi ayrı\" diye konuştu.
Çanakkale domatesinde son turfanda hasadın, hava koşullarının el vermesi durumunda 10 Kasım tarihine kadar sürmesi bekleniyor.
