Aytekin KALENDER/RİZE, (DHA)- DOĞU Karadeniz\'de 2007 yılında görülmeye başlanan, son birkaç yıldır çoğalan, \'Ricania simulans\' adlı kelebek türü böcek, tarım ürünlerini tehdit etmeye başladı. Böcek, tarım alanları başta olmak üzere suyunu emdiği diğer bitkiler ve yeşil örtünün kurumasına neden oluyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın kitlesel eylem planı hazırladığı tür için araştırma başlatan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı öğretim üyeleri, toprağa ekilecek böcek öldürücü bitki yoluyla zararlı kelebek türünü yok etmeyi planlıyor.
Bölgede 2007 yılından sonra görülmeye başlanan ve birkaç yıldır çoğalan, \'Ricania simulans\' adlı kelebek türü böcek bölgedeki tarım ürünlerini tehdit etmeye başladı. Vücutları genellikle açık gri renkte olan ve rahatsız edildiklerinde hızla zıplayabilen kelebeklerin özellikle suyunu emdikleri sebze ve yabancı otlardan beslenerek kurumalarına neden olduğu belirlendi. Çay ve fındık bitkisindeki suyun emilip kurumasına da yol açmasından endişe edilen zararlı kelebeklerle ilgili mücadele eylem planı hazırlandı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Koordinasyonunda Rize Tarım İl Müdürlüğü, Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü ve Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü uzmanlarıyla yürütülen çalışmada, \'Ricania simulans\' adlı kelebek türü böceğe karşı biyoteknik mücadele kapsamında sarı renkli yapışkan tuzaklar hazırlandı. Sahada uygulamalarına başlanan yöntemle kelebekler kitle halinde tuzakla yakalanması öngörülüyor.
BÖCEK ÖLDÜRÜCÜ BİTKİ DENENECEK
Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı öğretim üyeleri, zararlı böcek türü ile ilgili araştırma çalışması başlattı. Çalışma ile toprağa ekilecek böcek öldürücü bitki yoluyla zararlı kelebek türünün yok edilmesi planlanıyor. Doğu Karadeniz\'de yetişen \'insektisit\' adı verilen böcek öldürücü özellikleri bulunan bitkilerden eksrat elde edilerek canlı türü üzerinde deneme yapılacak. Bu yöntemle zararlı türün yok edilmesi denemelerinde başarı sağlanması halinde bitki türü bölgede ekilecek.
DOÇENT DOKTOR AKINER: TÜR TARIM ALANLARINDA ÇOĞALIYOR
RTEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doçent Doktor Mustafa Akıner, Ricania Similans türünün 2009 yılından itibaren tarım alanında çoğaldığını belirterek vatandaşlardan yoğun şikayetler aldıklarını söyledi. Bölgede çay tarımından dolayı kimyasal böcek öldürücü kullanılamadığını ifade eden Akıner, “Bu türün hangi alanlara yayıldığı ve zarar eşiğinin hangi boyutta olduğu ile ilgili araştırmalar yaptık. Hali hazırda piyasada bulunan böcek öldürücüler ile denemeler gerçekleştirdik. Bu denemelerde kullanılan organik böcek öldürücülerin efektif olmadığını gördük. Kimyasal böcek öldürücüleri de alanımızda kullanılmasının çok tasvip edilmediği için farklı arayışlara başvurduk. Bitkilerden ekstrat elde etme fikride ortaya çıktı” dedi.
‘BİTKİ EKSTRATI KULLANILACAK’
Bölgede var olan ve özellikle böcek öldürücü olarak kullanılabilecek bitkileri araştırdıklarını ifade eden Doçent Doktor Akıner, şöyle dedi:
“Bu bitkilerden özüt elde ederek bu canlı ile mücadele etmek ve bitkilerden uzak tutabilmek adına çalışmalar yaptık. Bu bağlamda Doğu Karadeniz\'de yetişen \'insektisit\' yani böcek öldürücü özellikleri bulunan bitkilerden ekstrat elde edip bu canlı türü üzerinde denemeye çalışıyoruz. Bu tür ile mücadele konusunda 4 bilimsel araştırma projesi var. Üniversitemize, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı\'na ve TÜBİTAK gibi kuruluşlara desteklenmek amacıyla projelerimizi sunuyoruz. Buralardan gelen destekle bu canlı ile özellikle organik anlamda nasıl mücadele edilebilir diye araştırmalarımız sürüyor.”
RİZE ZİRAAT ODASI BAŞKANI: BÖCEK TÜM YEŞİLE ZARAR VERİYOR
Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç de, Ricania simulans adlı böcek türünün sahil bölgelerinde görülmeye başlandığını belirterek “Bu böcekten kurtulmak istiyoruz. Çünkü bu böcek sadece çaya değil bütün yeşil dokuya zarar veriyor. Suyunu emdiği tüm yeşili kurutuyor. Bu kelebek türü sonbaharda yok oluyor ama yok olmadan önce larvalarını bırakıyor. Böylece bir sonraki yıl yeniden türüyor. Bakanlığın bu konuda bize kitlesel mücadele için bir yöntem önermesini bekliyoruz. Bu yöntem ortaya konursa bizde bunu vatandaşımıza duyururuz. Bu böcek ortaya çıktığı günden itibaren konuyu yakından takip ediyoruz\" dedi.
RİCANİA SİMULANS
Kafkaslarda yer alan Gürcistan üzerinden 2007 yılında Doğu Karadeniz\'e gelen Ricania Simulans adlı canlı türü, Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun’da yayılma sağladı. Bölgedeson birkaç yıldır çoğalan, \'Ricania simulans\' adlı kelebek türü böcek suyunu emdiği sebze ve yabancı otlardan beslenerek kurumalarına neden oluyor. Son yıllarda yayılma alanın daha da geliştiren tür Karadeniz sahili boyunca Samsun\'a kadar ulaştı. Ayrıca Trakya bölgesinde Bulgaristan üzerinden İstanbul ve Sakarya\'ya kadar yayılarak Marmara Bölgesi’nde de görülmeye başlandı. Mayıs ayında ergin öncesi dönemde tüylü bir yapıda olan bireyler, Temmuz ayının başından itibaren ergin dönemine ulaşıyor. Bu dönemde beslenme aktivitelerini azaltıp, yumurtlama aktivitelerini arttırıyor.
