Mehmet Yücel DURAK/SİİRT, (DHA)- SİİRT\'te oturan inşaat Mühendisi 23 yaşındaki İrem Dirikolu, yakarak yaktığı fıstık kabuklarının külünü karıştırdığı çimento kalitesi arttırmayı başardı. Bu projenin daha geliştirilmesi ve desteklenmesi durumunda inşaat sektöründe \'Devrim yaratacağını\' ve daha kaliteli çimento elde edileceğini ifade eden Dirikolu, \"Bu karışıma ağırlıkça belirli oranlarda eklenen küller ile üretilen çimento harçlarının fiziksel ve mekanik özellikleri incelenmiştir. Fıstık kabukları kül, kıvam ve priz deneyleri üzerine etkisi araştırılmış, basınç dayanımı deneyi yapılarak dayanıma olan etkisi gözlemlenmiştir\" dedi.
Siirt Kooperatif Mahallesi\'inde oturan İnşaat Mühendisi İrem Dirikolu, öğretim üyesi Yard.Doç.Dr. İlker Tekin ile beraber yaptığı araştırmada, işlendiği sırada su dolu havuzun yüzeyine çıktığı için içi boş olduğu anlaşılan fıstıkların kabuğunu ateşte yakarak elde ettiği külleri, inşaatta kullanılan çimento ile karıştırarak, çimento kalitesini arttırmayı başardığını söyledi. Bayburt Üniversitesi laboratuvarında yapılan deneyde atıl durumda olan Siirt fıstığı kabuğunu fırında yakarak elde ettiği külleri çimento ile karıştırarak kaliteli çimento elde ettiklerini belirten İnşaat Mühendisi Dirikolu, şöyle dedi:
\"Yüksek lisans yapıyorum ve bir dersim için araştırma yapıp makale yazmam gerekiyordu. Aklımıza gelen ilk gelen bu fıstık projesi oldu. Bu konuyu danışman hocam Yard.Doç.Dr. İlker Tekin ile kararlaştırdık ve kendisi bana destek olacağını söyledi. Siirt\'ten getirdiğim boş fıstık kabuklarını üniversite laboratuvarında deney aşamalarına başladım ve fıstık kabuklarını fırınlarda yakarak kül haline getirdim. Daha sonra bu külü inşaat sektöründe kullanılan çimento ile karıştırdım. Yaptığım uzun deneyler sonucunda ise fıstık küllerinin puzolanik etkisinin olup- olmadığını öğrendim ve bunu daha sonra çimento ile yani yüzde 10 fıstık külü ile karıştırdım. Bu külün çimento kalitesini arttırdığını fark ettim. Yüzde 10 değil de yüzde 15 karşım yaptığımda ise çimentoda dağılmalar olduğunu fark ettim.\"
\"YAKACAK OLARAK KULLANILIYOR\"
Siirt\'te bazı fırınların atılan fıstık kabuklarını satın aldığını ve kabukları yakacak olarak kullanıldığını belirten Dirikolu, bu çalışmada, Siirt fıstığı kabuk külünün Portland çimentosunda katkı olarak kullanılabilirliğinin araştırıldığını söyledi. Dirikolu, şöyle devam etti:
\"Siirt fıstığı kabuğu birçok sanayi kolunda yakıt olarak kullanılmaktadır. Bunun sonucunda ortaya çıkan küller uçucu özelliğe sahip olmakta ve böylece çevreye zarar verici nitelik kazanmaktadır. Polimerik silikat yapılı kabuk yandığında siyah renkli bir yapı oluşmakta ve bu yapının bir kısmı silis, bir kısmı karbon ihtiva etmektedir. Yapılan deneysel çalışmalarda CEM I tipi çimentoya yüzde 0, yüzde 10, yüzde 20 ve yüzde 30 oranlarında ikame edilen kül ile TS EN 196-3\'e göre kıvam ve priz süreleri tespiti deneyleri ve ASTM C109\'a göre basınç dayanımı deneyleri gerçekleştirilmiştir. Üretilen numuneler, kür havuzunda 90 gün süreyle bekletilmiş ve ardından 2, 28 ve 90 gün sonlarında basınç dayanımları hidrolik pres ile ölçülmüştür. Bu kapsamda yapılan deneyler sonucunda SFKK çimentoda yüzde 10\'a kadar kullanılabileceği tespit ettik.\"
İnşaat Mühendisi İrem Dirikolu, bu projenin daha geliştirilmesi ve desteklenmesi durumunda ise inşaat sektöründe bir devrim yaratacağını ve daha kaliteli çimento elde edileceğini ifade ederek, \"Bu çalışmada karışıma ağırlıkça belirli oranlarda eklenen küller ile üretilen çimento harçlarının fiziksel ve mekanik özellikleri incelenmiştir. Fıstık kabukları külü, kıvam ve priz deneyleri üzerine etkisi araştırılmış, basınç dayanımı deneyi yapılarak dayanıma olan etkisi gözlemlenmiştir. EDS analizi yapılan küllerin yüksek karbon içerikli olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca öğütülen küllerin SEM (taramalı elektron mikroskobu) ile görüntüsü alınmış ve tanecik boyutlarının 10 µm\' den daha ufak olduğu gözlemledik ve çimento kalitesini artırdı. Şayet bu projeye destek verilir ise inşaat sektöründe daha kaliteli çimento üretilecektir. Ayrıca bu alanda fıstık üreticileri fıstık kabuklarında farklı gelir elde edecektir.\"
Bayburt Üniversitesi\'nde yaptığı deneysel sonuçlar ile çimento kalitesini artırmayı başardığını ve bunu da belgelediğini kaydeden genç İnşaat Mühendisi İrem Dirikolu, şöyle konuştu:
\"KALİTEYİ ARTTIRDI VE BELGELENDİ\"
\"Yapılan deneyler sonucunda Siirt fıstığı kabuğu külü oranı arttıkça priz başlama ve bitiş sürelerinin uzadığı, dayanımın arttığı gözlemlenmiştir. Bu da malzemenin puzolanik olabileceğinin göstergesidir. Ancak 2 ve 28 günlük basınç dayanımı deneyi sonuçlarına bakıldığında yüzde 5 ve yüzde 10 kül kullanılan numunelerde dayanımda artış gözlenirken yüzde 20 ve yüzde 30 oranında kül kullanılan numunelerde dayanımda kayıp gözlemlenmiştir. Ayrıca deneylerde kül oranı arttıkça işlenebilirlik zorlaşmış ve numunede prizini aldıktan sonra yumuşama ve ufalanma görülmüştür. 90\'ıncı gün basınç dayanımı deneyi sonuçlarına bakıldığında dayanımda artış olsa da belirgin bir artış gözlemlenememiştir. Daha sonra Siirt fıstığı kabuğu külünün yapısı incelenmiş ve karbon miktarının yüksek, silis miktarının düşük olduğu gözlemlenmiştir. Karbon miktarının yüksek olması malzemenin daha gevrek bir davranış göstermesine neden olur ve daha sonra yapılacak olan işlemlerde sorunlar yaratabilir. Silis miktarı oldukça az olan malzemenin puzolanik olamayacağı ancak dolgu malzemesi ve mineral katkı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır ve çimento kalitesini arttırmıştır.\"
