Yeni ESO gözlemleri şimdiye kadar ki en güçlü kuasar madde çıkışını ortaya çıkardı. Enerjisini karadelikten alan gökada merkezini temsil eden kuasarın bir yılda püskürttüğü kozmik maddenin kütlesinin Güneş’in 400 katına eşdeğer olduğu bildirildi.
Araştırmacılar bu olayı ESO’nun (Avrupa Güney Gözlemevi) 'Çok Büyük Teleskopu’nu (VLT) kullanarak kayıtlara geçti.
'En enerjik kuasar madde çıkışını keşfettik'
Araştırma ekibinin başında yer alan ABD’nin Virginia Politeknik Enstitüsü ve Devlet Üniversitesi’nden (Virginia Tech)Nahum Arav, “Şimdiye kadar bilinen en enerjik kuasar madde çıkışını keşfettik. Bu muazzam madde çıkışıyla taşınan enerji oranı Güneş’in ışıma gücünün en az iki milyon kere milyon katına eşdeğer. Bu da yaklaşık olarak Samanyolu Gökadası’nın toplam ışıma gücünün 100 katına karşılık gelmekte, yani bu gerçekten devasa bir madde çıkışı” şeklinde konuştu.
Arav, “İlk kez bir kuasar madde çıkışının, kuramsal olarak öngörülen çok yüksek enerjilere sahip olduğu gözlendi” dedi.
Güneş’in kütlesinin yaklaşık 400 katı
Yeni keşfedilen madde çıkışının, SDSS J1106+1939 kuasarının merkezindeki süper kütleli karadeliğin yaklaşık 1000 ışık yılı uzağında bulundığun belirtildi. Bu madde çıkışının, daha öncekilerin en güçlüsünden en az beş kat daha güçlü olduğu ve yapılan analize göre yılda kütlesi Güneş’in kütlesinin yaklaşık 400 katı kadar olan madde kuasardan saniyede 8000 km’lik hızla çıktığı kaydedildi.
Yeni makalenin yazarı olan Virginia Tech’ten Benoit Borguet, “VLT’nin X-shooter tayfçekeri olmadan böyle bir keşif yapmamızı sağlayan yüksek nitelikte veriyi elde edemezdik,” derken, “Kuasar çevresindeki bölgeyi bu kadar detaylı olarak ilk kez inceleyebildik,” ifadesini kullandı.
Ekip, SDSS J1106+1939 kaynağının yanı sıra başka bir kuasar daha gözledi ve iki kaynağın da güçlü madde çıkışlarına sahip olduğunu buldu. Borguet ve ekibinin şu anda bu kuasarlara benzer bir düzine daha kuasarı durumun böyle olup olmadığını anlamak için inceleme yağtığı belirtildi.
Nahum Arav, “Buna benzer bir şeyi on yıla yakın bir süredir arıyorum”, dedi ve ekledi: “Yani öngörülmüş olan bu devasa madde çıkışlarından birini en sonunda keşfetmek çok heyecan verici!”
Kuasar nedir?
Kuasarlar, süper kütleli karadeliklerden gücünü alan, son derece parlak gökada merkezleridir. Bunların çoğu muazzam miktarlarda maddeyi bulundukları gökadaya püskürtürler ve bu madde çıkışları gökadaların evriminde anahtar bir rol oynar.
Yeni çalışma, kuasarların enerjik kaynaklardan biri SDSS J1106+1939’un, ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan VLT üzerindeki X-shooter cihazı kullanılarak gerçekleştirilen detaylı incelemesini kapsadığı belirtildi.
