Borsada garip şeyler oluyor. Borsa derken şu aralar herkesin konuştuğu kripto para borsalarını değil, annemizin borsasını, Borsa İstanbul’u kastediyorum. Borsa İstanbul’da geçen yıldan bu yana halka arz çılgınlığı yaşanıyor. “Çılgınlık” dememin nedeni, yüz binlerce insanın halka arzlardan hisse almaya koşması. Borsadaki yatırımcı sayısı yaklaşık bir yılda 1.2 milyon kişiden 2.5 milyon kişiye çıktı. Yani bir yıl içinde 1 milyondan fazla yatırımcı borsaya geldi. Bunların çok büyük kısmı halka arzlar sayesinde borsa yatırımcısı oldu.
Peki insanların halka arzlara koşmasının sebebi ne? Halka arz edilen şirketlerin hisse fiyatının kısa sürede yükselmesi. Öyle böyle bir yükselişten söz etmiyoruz. Diyelim ki, şirket hissesi 17 liradan halka arz ediliyor. Kısa sürede 27 TL’ye çıkıyor! Bin tane hisse aldıysanız iki-üç günde 10 bin lira kazanıyorsunuz.
Tabii bin tane hisse alabildiyseniz. Fiiliyatta imkansıza yakın bir şey bu. Çünkü küçük yatırımcılara üç-beş lottan fazlası düşmüyor. İstediğiniz kadar, “Ben 10 bin liralık hisse almak istiyorum” deyin, aracı kurumunuz birkaç yüz liralık hisseden fazlasını vermiyor.
Peki kalan hisseler kime gidiyor? A) Diğer küçük yatırımcılara. B) Uyanık aracı kurum patronlarına! Geçenlerde büyük aracı kurumlardan birinin patronunun, halka arz ettiği şirketin hisselerini küçük yatırımcılara üçer-beşer dağıtırken kendisine on binlerce ayırdığı ortaya çıkmıştı.
Neyse, bugünkü konumuz halka arzlarda dönen dümenler değil. Güncel konu, halka arzlardaki saadet zincirinin bozulması. Halka arz edilen hisseler bir süredir, beklenildiği gibi katlanarak artmıyor. Aksine borsaya düşerek merhaba diyor.
Bunun ilk örneğini geçen hafta Doğan Holding’in yenilenebilir enerji şirketi Galata Wind’de gördük. Galata Wind halka arzına 6-7 kat talep gelmiş, halk arz edilen hisselerin yüzde 24.4’ü yabancı yatırımcılara satılmıştı. Doğan Holding bu halka arzdan az buz değil, 811.8 milyon lira elde etti. Galata Wind’in halka arzı 5.06 liradan gerçekleşti. Halka arzdan sonraki ilk işlem gününde 1.5 yıl sonra bir ilk yaşandı ve Galata Wind hisseleri düşüşle açıldı. Hisse o günden beri belini doğrultamadı. Geçen cuma borsada işlem görmeye başlayan hisse şu anda 4.82 lira. Galata Wind hissesine yatırım yapan 800 binden fazla küçük yatırımcı bu işten fena halde zararlı çıktı.
Galata Wind’de yaşanan bu hafta bir başka enerji şirketi, Biotrend’de tekrarlandı. Doğtaş ve Kelebek Mobilya’nın sahibi olan Doğanlar Holding’in enerji şirketi Biotrend 18 TL’den halka arz edilmişti. Borsadaki ilk işlem gününde (yani dün) 17.35 TL’ye indi.
Bugün (Perşembe) halka arzı tamamlanan bir başka enerji şirketi, Aydem Yenilenebilir, borsada işlem görmeye başlayacak. Yarın ise Çan 2 Termik Santrali’nin borsadaki ilk işlem günü… Evet bildiniz, o da bir enerji şirketi! Galata Wind ve Biotrend’in başına gelen onların başına gelmez umarım.
Enerji şirketlerinin hisseleri neden beklenen performansı gösteremiyor? Bir görüşe göre bunun nedeni, enerji şirketlerinin çok borçlu olması. Hatta halka arzları bunun için, yani bankalardan borç bulmakta zorlandıkları için yaptıklarını söyleyen bile var.
Nedeni ne olursa olsun, halka arz edilen bir hissenin düşüşle başlaması ve bir daha da belini doğrultamaması, fiyatın doğru belirlenip belirlenmediği sorusunu gündeme getiriyor. Küçük yatırımcılar da bu soruyu soruyor zaten. Bir küçük yatırımcı dün Twitter’da şu paylaşımı yapmıştı:
“Resmen, şirket kağıt bedelinin üstünde halka arz edilip, asıl değerine düşürülmeye çalışılan bir kağıt… Olan yine yüklü miktarda giriş yapan yatırımcılara oldu, yine birilerini el birliği ile zengin ettik.”
SPK uyuyor mu acaba?
