Meksika'nın yeni seçilen devlet başkanı Andrés Manuel López Obrador, Aralık ayında görevine başladığında maaşında yüzde 60 kesintiye gideceğini duyurdu. Meksikalı siyasetçi maaşında kesintiye giden tek lider değil. Dünya genelinde pek çok lider maaşlarında kesintiye gitmeyi tercih ediyor.
Solcu liderin aylık maaşı yaklaşık 5 bin 707 dolar olacak ve hiçbir kamu çalışanı devlet başkanından daha yüksek maaş alamayacak. López Obrador, başkanlık konutu Los Pinos'u da kültür merkezine dönüştürecek.
"Maaş düşürmek, popülist bir jest"
BBC Reality Check ekibi, daha önce liderin maaşında kesintiye gittiği ülkeleri inceledi.
Liderlere ödenek ve harcama bütçeleri ayrılması, resmi maaşlar ile başbakan ve devlet başkanının kazançları arasında farklar olabileceği anlamına geliyor. Dolayısıyla toplam geliri bilmek her zaman kolay olmuyor.
Ama yine de dünya genelinde liderlerin asıl maaşları arasında önemli ölçüde farklar var.
Hannover'deki Leibniz Üniversitesi'nde Avrupa'daki cumhurbaşkanlarının gelirlerini inceleyen Dr. Philipp Koeker, maaşı düşürmenin genelde, ülke liderinin halka yakın olduğunu göstermek için yaptığı popülist bir jest olduğunu söylüyor.
Singapur başbakanının, yılda 2 milyon dolarla en yüksek ücrete sahip lider olduğu söyleniyor. Bu ücret, ülkenin özel sektöründe verilen en yüksek maaşlara denk.
İngiltere Başbakanı Theresa May yılda yaklaşık 150 bin sterlin kazanıyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel 200 bin sterline yakın maaş alıyor. Çin Devlet Bakanı Şi Jinping'in ise yılda yalnızca 22 bin dolar kazandığı söyleniyor.
"Dünyanın en yosul devlet başkanı"
Uruguay'ın 2015'e kadar iktidarda kalan lideri Jose Mujica, dünyanın en yoksul devlet başkanı olarak biliniyordu. Yaklaşık 7 bin 500 sterlin olan aylık maaşında yüzde 90 kesintiye gitti.
Birçok lider kazançlarından feragat etse de, görevlerinin getirdiği ayrıcalıklı ikramiyelerden de faydalanıyordu.
Ama Mujica, kaplumbağa tipi eski bir Volkswagen Beetle kullanıyordu ve başkanlık konutu yerine bir çiftlikte yaşamayı tercih etti.
Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales de 2005'te iktidara geldiğinde aylık maaşında yaklaşık bin sterlin kesinti yaptı. Kesinti, seçim kampanyasındaki vaatlerinden biriydi.
Bolivya'da hiçbir kamu çalışanı devlet başkanından daha fazla maaş alamaz. Morales liderliğinde hükümet çalışanlarının maaşlarından da revizyona gidilmişti.
Maaşlarında kesintiye gitmeye karar veren diğer ülke liderleri
Brezilya'da 2015'te devlet başkanı olan Dilma Rousseff, ülkenin yaşadığı ekonomik sıkıntılar nedeniyle eleştiriliyordu, hükümette çok sayıda kişiyi işten çıkardı ve yıllık yaklaşık 90 bin dolar olan kendi maaşını yüzde 10 düşürdü.
Rusya'da da Batı'nın yaptırımlarını artırdığı 2015 yılında Devlet Başkanı Vladimir Putin ve devlet çalışanlarının maaşlarında yüzde 10 kesintiye gidildiği duyuruldu. Putin, 2017'deki kazancının 18.73 milyon ruble (226 bin 44 sterlin) olduğunu açıkladı. Bu paranın yarısından fazlası Moskova'daki bir gayrimenkul satışından geldi.
Güney Afrika'nın yeni cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa da maaşında yarı yarıya kesintiye gideceğini söyledi. Bu da, yaklaşık 100 bin sterlinin Nelson Mandela Vakfı'na dağıtılacağı anlamına geliyor. Güney Afrika'nın en zengin isimlerinden olan eski iş adamı Ramaphosa'nın servetinin 400 milyon dolardan fazla olduğu söyleniyor.
Nijerya'da devlet başkanının maaşı, Muhammadu Buhari'nin iktidara geldiği 2015'e kadar 70 bin dolardı. 2015'te ise devlet başkanı ve yardımcısı maaşlarda yüzde 50 kesintiye gitme kararı aldı.
1980lerde de Burkina Faso'nun lideri Thomas Sankara aylık 450 dolar maaş alıyordu, bakanlarına şoförlü araç kullanımını ve uçaklarda first class bileti yasaklamıştı.
Hangi liderler maaş almıyor?
Siyasete zengin bir işadamı olarak giren Slovakya'nın mevcut cumhurbaşkanı Andrej Kiska tüm maaşını bir vakfa bağışlıyor.
Slovakya'nın 2013'teki cumhurbaşkanı ayda 9 bin dolardan fazla maaş alıyordu.
Dr. Koeker'in araştırmasına göre bu maaş, o dönem Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasındaki en yüksek lider maaşıydı.
Donald Trump da diğer birçok ABD başkanı gibi, maaşının büyük bir kısmını bir vakfa bağışlıyor ve yılda yalnızca 1 dolar alıyor.
ABD'nin eski liderleri Herbert Hoover ve John F. Kennedy de benzer sembolik jestler yapmıştı. ABD'li liderler yılda yaklaşık 400 bin dolar kazanıyor.
Beyaz Saray'ın eski basın sözcüsü Sean Spicer, Mart 2017'de yaptığı konuşmada, Trump'ın maaşını nereye bağışlanacağına karar vermesi için medyanın yardımını istediğini söylemişti.
