Yerli besiciler, geride bıraktığımız yılda piyasa fiyatlarının üretim maliyetlerinin altında seyretmesi nedeniyle ciddi zararlar yaşadı. Tarım yazarı Gazi Kutlu, “Besiciler yeni hayvan alamıyor, ahırlar her geçen gün boşalıyor” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
UKON Raporu: Maliyetler yükseliyor, kesim fiyatları yetişemiyor
Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin (UKON) “2024 Yılı Kırmızı Et Sektörü Açısından Değerlendirme Raporu”, besicilerin artan girdi maliyetleri yüzünden büyük zararlar ettiğini gösteriyor. Rapora göre, kesim fiyatları bir yılda yüzde 49,17 artarken üretim maliyetleri yüzde 64,46’ya ulaştı. Bu tablo, karkas sığır eti için 11 aylık piyasa kesim fiyatının ortalama 326 TL, buna karşılık maliyetinin 430 TL olması anlamına geliyor. Yani besici, kilo başına ortalama 104 TL zarar ediyor.
BirGün'de yer alan habere göre, Rapor, Güney Amerika ülkelerindeki kırmızı et politikasında yaşanan değişime de vurgu yapıyor. Bu ülkeler, canlı hayvan yerine işlenmiş et ihracatına yönelirken Türkiye’nin bu değişime uyum sağlamakta zorlandığı ve sektörün dinamiklerine göre politika belirlemesinin kritik olduğu ifade ediliyor.
Tarım yazarı Gazi Kutlu’ya göre, besiciler son 48 ayın 43’ünde zarar etti. Kutlu, “Maliyetinin altında kesim yapmak zorunda kalan üretici, yeni hayvan alamıyor, ahırların kapasitesi de her geçen gün düşüyor. Türkiye ise bu tabloyu görmezden geliyor” diye konuştu.
Ayrıca Suriye’deki gelişmelerin, göçmen işçilerin sektörden çekilmesi ihtimalini de beraberinde getirdiğine değinilen rapor, önümüzdeki dönemde iş gücü sorununun derinleşebileceğine işaret ediyor.
23 yılda 11,9 milyar dolarlık ithalat
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın da sorunu kabul ettiğini belirten Kutlu, Bakan İbrahim Yumaklı’nın açıkladığı verilere şöyle atıfta bulundu:
“2027’de hayvan sayısı ancak 16,6 milyondan 17,1 milyona çıkabilecek. Bu artış, ülke ihtiyacının çok gerisinde kalıyor.”
Üretim açığını kapatmak için başvurulan ithalat ise devasa boyutlara ulaşmış durumda. 2024 yılında Cumhuriyet tarihinin en yüksek ikinci et ithalat rakamları görüldü. İlk 11 ayda 336 bin büyükbaş, 36 bin küçükbaş ve 73 bin ton kırmızı et için 1,1 milyar dolar ödendi. Yıl bitiminde bu rakamın 1,3 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Son 23 yılda yapılan toplam ithalatın maliyeti ise 11,9 milyar doları buldu.
“Mevcut politikanın sonucu; herkes mağdur”
Kutlu, devasa ithalata rağmen hala çözüm bulunamadığını vurguluyor: “İçeride yeterli hayvan yok. Besicilere destek yerine zarar baskısı uygulanıyor. Bu yüzden hayvan sayısını bir türlü artıramıyoruz. Türkiye, 2030’a dek ithalat yapmak zorunda kalacak ve en az 5 milyar dolar daha harcayacak.”
Kutlu’ya göre, tarım politikası hem üreticiyi hem kasabı hem de tüketiciyi mağdur ediyor:
“Herkes aynı anda mutsuz. Besici kazanamıyor, kasap satış yapamıyor, halk ise yüksek fiyatlardan dolayı et alamıyor. Bakanlığın uyguladığı bu politikalar sürdürülebilir olmaktan çok uzak.”
