Et fiyatlarının son bir yılda yüzde 100'den fazla artması vatandaşı isyan ettirdi. Üreticiler ise artan maliyetlerden ve talebi karşılayamamaktan yakınıyor. Kırmızı ete gelen fahiş zamlardan sonra vatandaşın beyaz ete yönelmesi, burada da fiyatların yükselmesine neden oldu. Üreticiler, et fiyatlarının 2-3 yıl daha cep yakmaya devam edeceğini söyledi. İndirimli et için Et ve Süt Kurumu mağazalarının önünde kuyruğa girenlerin sayısı günden güne artarken, Ticaret Bakanı Ömer Bolat'tan dikkat çeken bir açıklama geldi. Bolat, “Az bir şey kırmızı et fiyatlarında bir artış oldu. Kesime daha az hayvan gönderilince, orada bir küçük sıkıntı oldu” dedi.
Et fiyatları yüzde 100'den fazla arttı
Hayvan yetiştiriciliğinde kullanılan ilaç fiyatlarının yükselişi, gider kalemlerindeki artış derken, canlı hayvan üreticisi enflasyona yenik düştü. Hal böyle olunca besicilerin sayısı azaldı, et fiyatları ise resmen uçtu. Türkiye İstatistik Kurumu verileri dana eti fiyatının Ocak'ta yıllık 109,72, kuzu eti fiyatının yıllık 129,41 ile gıda enflasyonunun çok üstünde artış gösterdiğine işaret ediyor.
Vatandaş kırmızı eti sofradan kaldırmak zorunda kaldı, beyaz et fiyatları da uçtu
Kırmızı et fiyatlarındaki artış, sofralara da büyük darbe vurdu. Ramazan ayında bir kilo et alamadığını belirten dar gelirli vatandaşlar, tavuk etine yöneldi. Kırmızı etin sofralardan silinmesiyle beyaz ete olan talebin artması, fiyatların yükselmesine neden oldu. Ramazan'da İstanbul'da tavuk eti fiyatları adeta fırladı, kilosu 83 TL’den 98 TL’ye çıktı. Tavuk kanadı ise 30 TL’lik bir sıçrama ile 140 TL’den 170 TL’ye ulaştı. Göğüs eti ise fiyat rekorları kırarak, 145 TL’den 175 TL’ye yükseldi.
Urfalılar ete hasret: "Arkeolog gibi kemik üstünde et arıyoruz"
Urfa'nın yemek kültüründe kırmızı etin ciddi bir ağırlığı var. Ancak son dönemdeki zamlar nedeniyle Urfalılar kırmızı eti menülerinden çıkarıp beyaz ete döndü. Ramazan ayı ile gelen zamlar, beyaz ete de ulaşımı zorlaştırdı.
Bir Urfalı yaşanılan durumu, "Çorbalık tavuk alıyorum. Onun da üzerinde et bulmak mümkün değil, Göbeklitepe’deki arkeolog gibi üzerinde bir parça et arıyoruz” diye ifade etti.
Urfa'da tavuk kanat fiyatı 110 liradan 160 liraya, göğüs eti 145 liradan 175 liraya çıktı. Bagetin kilosu 65 liradan 100 liraya, sarma tavuk fiyatı ise 75 liradan 125 liraya yükseldi.
Esnaf, gelen zamların alışverişi etkilediğini belirtirken ramazan ayı içerisinde tavuk etinde fiyat artışının devam edeceğinin altını çizdi.
Dükkana giren ve tavuk almakta bile zorlandığını söyleyen İsmail Şahin Yakup, fiyatları şöyle eleştirdi: “Tavuklar belki uçamıyor ama fiyatlar gayet güzel uçuyor. Bütün tavuğu eskisi gibi ramazan ayında alamıyoruz. Artık bütünü de geçtik parçalanmış haline bile ulaşılamıyor. Biz de gidip çorbalık alıyoruz. Onun fiyatı da 25-30 lira ama her gün artıyor. Çorbalık alıyoruz, onlarda da Göbeklitepe'deki bir arkeolog gibi kemik üstünde et bulmaya çalışıyoruz.”
Üreticiler: Bakanlıklar topu birbirine atıyor
Ramazanla birlikte et fiyatlarındaki artış hızlanırken, Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) yönetimi geçen hafta ithalatla görevlendirilen Et ve Süt Kurumu (ESK) Genel Müdürü Mustafa Kayhan ile bir araya gelerek sorunları konuşmuştu. Görüşmeden sonra TÜSEDAD Başkanı Sencer Solakoğlu, aylardır söyledikleri gibi sorunun temelinde süt fiyatlarının yattığını vurguladı.
Son 2 aydır yeniden zararına üretim yapılmaya başlandığını hatırlatan Solakoğlu şöyle konuştu: “Biz Hazine ve Maliye Bakanlığı’na gidiyoruz, muhatabın Tarım ve Orman Bakanlığı olduğunu söylüyorlar. Oraya gidiyoruz onlar da Hazine ve Maliye Bakanlığı olduğunu söylüyor” dedi.
Solakoğlu, “Normalde STK’ler sektördeki sorunları söyler, bizde hükümete şirin görünmeye çalışıyor. ‘Devleti karşımıza almayalım’ anlayışı var. Ulusal Süt Konseyi (USK) bu şekilde davranarak iktisadi bilimden uzak maliyet hesaplaması yapıyor. Bir an önce kendilerini tasfiye etsinler sektöre bir faydaları olur” diye konuştu.
"Kesilecek hayvan kalmadı"
Kesime gidecek anaç hayvan kalmadığını da söyleyen Solakoğlu şunlara dikkat çekti:
“Biz 2019-21 arasında çok bağırdık hayvanlar kesime gidiyor diye. Artık kesilecek anaç hayvan da kalmadı. Bu da ette talep kaynaklı fiyat artışları yarattı. Etin pahalı olmasından ziyade alım gücünün ve fiyat mefhumunun kaybolmasıyla bir ilgisi var. Türkiye en az iki üç yıl bu artışları yaşayacak.”
Bakan Ömer Bolat: Et fiyatlarında az bir şey artış oldu
Üreticiler topu hükümete atarken, hükümet ise konuyla ilgili muhalefeti eleştirmeye devam ediyor. AKP İzmir İl Başkanlığı'ndaki teşkilat buluşmasında konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, muhalefeti eleştirerek "Varsa yoksa sığındıkları market" dedi.
Bolat kırmızı et fiyatlarındaki artış için "az bir şey" ifadesini kullandığı açıklamasında şunları kaydetti:
"İşte bir ürünün fiyatı zıpladı diye onu istismar etmeye çalışıyor ama bu seçimde soğan, patates istismarı yapabiliyorlar mı? Şeker, ayçiçek yağı, domates, salça, biber... Yapamıyorlar. Az bir şey kırmızı et fiyatlarında bir artış oldu. Kesime daha az hayvan gönderilince orada bir küçük sıkıntı oldu. Onun üzerinden, ramazan, seçim, ücret artışları üst üste gelince o konuyu istismar etmeye çalıştılar ama 1 Nisan günü göreceksiniz bu istismar siyaseti bitecek. Hizmet, eser siyaseti başlayacak."
CHP'li Adem: Vatandaş et alıp yiyemiyor
CHP Genel Başkan Yardımcısı Erhan Adem, Et ve Süt Kurumu'nu eleştirerek, "Vatandaş maalesef et alıp yiyemiyor" dedi. Adem, "Vatandaşımız müthiş derecede sıkıntı içerisindedir. Et ve Süt Kurumu olmasına rağmen, kurum ne vatandaşın hayvanını alıp kesim yapıyor ne de sütünü alıyor. Kırmızı ete Et Kurumu'nun yaptığı açıklamaya göre 1 yıl içerisinde Şubat ayında et fiyatlarına yüzde 119 zam gelmiş. Vatandaş maalesef et alıp yiyemiyor. Sabahın 5’inde Et ve Süt Kurumunun önünde ucuz et almak için kuyruğa giriyor" ifadelerini kullandı.
"Et fiyatları 2-3 yıl daha cep yakacak"
Ekonomim yazarı Ali Ekber Yıldırım ise, "Et fiyatları 2-3 yıl daha cep yakacak" dedi.
Yıldırım yazısında, şu ifadeleri kullandı:
"Tüm, Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Yönetim Kurulu Başkanı Sencer Solakoğlu ve yönetim kurulu üyeleri, Et ve Süt Kurumu (ESK) Genel Müdürü Mustafa Kayhan ile görüşerek hayvancılıkta güncel gelişmeleri konuştu. Özellikle et ithalatı ve et fiyatlarının seyri üzerinde durulan toplantıda bundan sonra et fiyatlarının enflasyon oranında artmaya devam edeceği, en iyi şartlarda 2-3 yıl içinde arz talebin dengeleneceği belirtilerek o zamana kadar et fiyatının cep yakmaya devam edeceği ifade edildi.
Kesim fiyatları yükselecek diye besiciler hayvanlarını ellerinde tutuyorlar. Sosyal medya paylaşımları bu konuda çok etkili. Bu paylaşımlar her zaman vardı ancak aynı zamanda kırsalda bulunan küçük işletmelerin sayısı ciddi anlamda azalmasına karşın büyüklerin pazarda toplamdaki payı artmış. Bu fiyat konusunda bir kısır döngü oluşturuyor. Tabii pahalılığın özünde piyasada üretimin azalmış olması yatıyor."
