Hülya Karabağlı / Ankara
Hükümet, sansür tartışmalarının gölgesinde kabul edilerek Köşk’e gönderilen ve orada da onaylanan internet yasasıyla ilgili değişikliğe gitmeye hazırlanıyor. Köşt'te onaylanan yasa değişikliğine Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'na (TİB) tanınan "özel hayat ihlali" gerekçesiyle doğrudan içerik çıkarma yetkisine, bu tasarrufu yargı kararına çevirme süreci eklenecek. TİB, doğrudan erişim engelleme kararı verdiği internet içerikleri için 24 saat içinde sulh ceza hâkimliğine başvuracak, mahkeme en geç 48 saat içinde karar verecek. Öngörülen 72 saat içinde internet sitelerinden çıkarılan içerikler yayında olmayacak. Ancak TİB 24 saat içinde kararını yargıya götürmezse veya yargı içerik çıkarma kararını onaylamazsa ilk adımda çıkarılan içerikler tekrar yayına girecek. Köşk'te bekleyen yasada, internet kullanıcılarının hangi siteleri ziyaret ettiği, bu sitelerde ne kadar kaldıkları, internette kimlerle temasta olduklarını gösteren trafik bilgilerinin yargı kararı olmadan istemesi hâlinde TİB'e teslimini öngören hükümde de değişiklik öngörülüyor. TİB, servis-yer sağlayıcılarda iki yıl boyunca saklanacak kullanıcılara ait trafik bilgilerine, yargı talebi olmadan erişemeyecek.
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nca daha önce yönetmelikle sürece eklenmesi planlanan yargı aşamaları halen TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen “torba yasanın” içine yerleştirilecek.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, İnternet düzenlemesinde birkaç maddenin sıkıntılı olmasına ilişkin açıklaması hükümet kanadında yankı buldu. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, Meclis’te CHP, MHP ve BDP Grup Başkanvekilleriyle görüştü.
Bakan Elvan: TİB eleştirisi vardı
TBMM’de gazetecilerin sorusunu yanıtlayan Bakan Lütfi Elvan, Çankaya Köşkü'nde onaylanan düzenlemede TİB’in mahkeme kararı olmadan ‘erişim engellemesi’ne ilişkin eleştiriler olduğunu hatırlattı. Elvan, bu konunun önergelerle yeniden düzenleneceğini söyledi.
Elvan, “ Takdir Sayın Cumhurbaşkanı'nın... Eğer bir yanlış anlaşılma veya trafik bilgilerine yönelik farklı bir anlaşılma söz konusu olacak ise buna açıklık getireceğiz. İçerik olmayacak. Kesinlikle trafik bilgilerinde içerik olmayacak. Ne olacak; IP numarası olur, süre olur, tarih, bunlar olur, başka hiçbir şey olmaz. Biz bununla sınırlı tutacağız. Bir telefon detay bilgisinde yer alan hususlar neyse onun ötesine geçmeyecek" dedi.
Elvan, "İki yıl saklanacak denilen bilgiler içinde içerik olamayacak mı?" sorusuna, "Tabii, tabii, içerik olmayacak" derken, düzenlemenin yönetmelik mi kanunla mı yapılacağı sorusuna ise "Şu anda yasa sayın Cumhurbaşkanı'nda. Şu anda bir şey ifade etmemem, şu aşamada mümkün olmaz. Ama rahat olun" karşılığını verdi.
Gelişmiş ülkeler de dahil dünyanın bir çok ülkesinde engellemeler yapıldığını ifade eden Elvan, şöyle konuştu:
"Kim kalkıp orada engelleme yok diyorsa, doğru söylemiyor. Her tarafta, özellikle yasadışı olan birtakım hususlar internet ortamına düşerse, hakaret, iftira, özel hayatın gizliliğini ihlal gibi hususlarda da bu tür engellemeler yapılıyor. Avrupa'da da yapılıyor, gelişmiş ülkelerde de yapılıyor. Bizim aslında yapmak istediğimiz, inanın internetin daha sağlıklı kullanımını temin etmek, interneti daha açık hale getirmektir. Biz burada interneti engellemiyoruz. Sansür yok. O kadar mükemmel düzenlemeler, uygulamalar var ki kimse onları görmüyor. Hapis cezalarını kaldırıyoruz, internet sitesinin tamamıyla kapatılmasını, doğrudan kapatılmasını engelliyoruz. Kimse bunları konuşmuyor.
Şu an İngiltere'de Google 100 bin kavram ve kelimeyi otomatik olarak engelliyor. Mahkeme kararı mı var bunlarla ilgili? Google engelliyor. 100 bin kelime ve kavram... Aradığınız zaman da 'engellenmiştir' mesajı almıyorsunuz, ne mesajı alıyorsunuz, 'bulunamadı.' Engelleniyor, ama bulunamadı mesajı alıyorsunuz. Her yerde var bu. İngiltere'de İnternet Watch Foundation denilen vakıf, kara liste oluşturuyor, bu listeyi internet servis sağlayıcılarına gönderiyor. İnternet servis sağlayıcıları da bunları otomatik olarak engelliyor. Lütfen bunları görelim. Trafik bilgileri... İngiltere'de bugün 2 yıl trafik bilgileri saklanıyor. 1-2 yıl arasında değişiyor. İtalya'da bir yıl saklanıyor. Slovakya'da 6 ay...Kimse bunu konuşmuyor. Avrupa'nın birçok ülkesinde trafik bilgileri tutuluyor. Almanya hariç çünkü Almanya'da Anayasa Mahkemesi'nin bir kararı var. Almanya hariç diğer ülkelerin hemen hemen tamamında trafik bilgileri tutuluyor. Bunlar hiç konuşulmuyor. "
Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, imza için Cumhurbaşkanlığında bekleyen internet düzenlemesi hakkında Ulaştırma Bakanlığı’nda yaptığı açıklamada ise,"İçerik saklanmayacak, gerekirse yeni düzenleme yapılacak." dedi. Elvan trafik bilgilerinin paylaşılmasına ve TİB başkanının yetkilerine yargı sınırlandırması getirileceğini “İnternet kullanıcılarının trafik bilgileri yargı kararı olmadan idareye verilmeyecek, TİB Başkanı, internet sitelerinden çıkaracağı içeriklere ilişkin kararlarını yargıya götürecek” sözleri ile açıkladı.
Cumhurbaşkanı Gül'ün internet düzenlemesine ilişkin kararını 7 gün içinde vermesi gerekiyor. Bu arada bir açıklama yapan Ulaştırma Bakanı Lütfi Elvan takdirin Cumhurbaşkanı'na ait olduğunu belirterek endişeleri gidermek adına yeni düzenlemeler yapabileceklerini vurguladı.
Mecliste konuşan Elvan, kullanıcıların internet trafiğiyle ilgili bilgilerinin iki yıl saklanması konusunun "Eğer bir yanlış anlama varsa ikinci düzenleme yapabiliriz. Yönetmelik olur başka şey olur, bakacağız" dedi. Elvan, cep telefonlarında detay bilgi istendiğinde aranan numaralar, konuşma süresi gibi 3-4 temel bilgi verildiğine dikkat çekerek "Saklanan trafik bilgileri bundan ibaret olacak" dedi. Amaçlarının internetin daha sağlıklı kullanımını temin etmek olduğunu savunan Ulaştırma Bakanı, özel yaşamın gizliliği ve kişi haklarının ihlali, hakaret gibi durumlarda engellemenin birçok ülkede uygulandığına da dikkat çekti.
Elvan, trafik bilgilerinin idareye verilmesi hakkında “İnternet kullanıcılarının trafik bilgileri yargı kararı olmadan idareye verilmeyecek, TİB Başkanı, internet sitelerinden çıkaracağı içeriklere ilişkin kararlarını yargıya götürecek” dedi.
Cumhurbaşkanı Gül’ün yasada değişiklik yapılması istediği yönündeki soruya Elvan “Sayın Cumhurbaşkanımız iki temel alanda bir değerlendirme yapılması arzu etti, biz de yaptık” şeklinde cevapladı.
Neler değişiyor?
Alınan bilgiye göre hükümet, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen yeni “torba yasa”nın içine internetle ilgili maddeler yerleştirecek. Genel Kurul’da önergelerle maddeler eklenecek. Buna göre, TİB’in mahkeme kararı olmadan ‘erişim engelleme’ kararını, daha sonra mahkemeye onaylatması öngörülüyor. Bu yönde TİB Başkanı'nın aldığı karar 24 saat içinde bir sulh ceza hâkimine göndermesi zorunluluğu getiriliyor. Mahkeme de 48 saat içinde karar hakkında mütalaasını verecek. Aksi halde, erişimin engellenmesi kararı ortadan kalkacak.
Onay için Köşk'te onaylanan yasada, TİB Başkanı'na "özel hayat ihlali olduğu ve gecikmesinde sakınca bulunduğu" düşünülen hallerde doğrudan ve 4 saat içinde erişim engelleme yetkisi tanınıyor. Yasa, bu karara itirazı içeriği çıkarılan sitelerin yapmasını öngörüyor, TİB'e yükümlülük getirmiyor. Değişiklikle, mahkemeye başvurma ve tasarrufu yargı kararı hâline getirme yükümlülüğü TİB'e yönlendiriliyor.
Yapılması planlanan değişiklikte, TİB’in trafik bilgilerine erişim yetkisi de nispeten sınırlandırılacak. Planlanan değişiklikle tanımı "IP ve abone kimlik bilgisi" gibi kavramlarla daraltılması düşünülen "trafik" bilgileri ancak bir soruşturma veya kovuşturma (dava) kapsamında adli mercilerin talep etmesi halinde TİB'e teslim edilecek.
