İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Elazığ Kampüs Hapishaneleri'nde mahkumlarla ile yapılan görüşmeler sonucu hazırlanan, “Elazığ Kampüs Hapishaneleri İnsan Hakları İhlalleri İnceleme ve Tespit Raporu”nu yayımladı. Rapor, İHD Diyarbakır Şube binasında düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.
Basın toplantısında konuşan İHD Diyarbakır Şube Başkanı Ercan Yılmaz, "Son dönemdeki başvuruları incelemek üzere Elazığ'a gittik. Hapishaneye gitmeden önce savcılıktan görüşme talebimiz oldu ancak ‘Başsavcının programının yoğun olması ve diğer savcıların izinli olması’ nedeniyle görüşme talebimiz reddedildi” dedi.
Raporda, şu tespitlere yer verildi:
"Elazığ 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesinde; 7 Ağustos 2023 saat 03.00 sıralarında 2 adli mahpus tarafından (Terörle Mücadele Kanunu) TMK kapsamındaki dosyalardan tutuklu ve hükümlü olarak bulunan diğer mahpusların odalarına girilerek yaralama, alıkonulma, tehdit ve hakaret fiilleri gerçekleştirilmiştir. Mağdurlar ve olaya tanık olan mahpusların beyanlarının tutarlı olması ile oluşan kanaate göre; olayın faillerinin, infaz koruma memurları tarafından kullanılan/muhafaza edilen kapı kolları ile saldırıya maruz bırakılan mahpusların kaldığı odaların kapılarını açtıkları, bu süre içerisinde herhangi bir şekilde hapishanede mahpusların güvenliğinden sorumlu personeller tarafından engellenmedikleri; bu durumun hapishane içerisinde mahpusların can güvenliğinin olmadığı ve genel olarak güvenlik zafiyetinin olduğunu göstermektedir.
Yine söz konusu saldırı olayının üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen ilgili kurumlar ile soruşturmayı yürüten makamlar tarafından kamuoyunu bilgilendirici ve mahpuslar ile ailelerin kaygılarını giderici bir açıklama yapılmadığı tespit edilmiştir.
Mahpusların saldırı olayı sonrası anlatımları dikkate alındığında; saldırı sonrası yaralama ve diğer fiillerin gerçekleştirilmesi akabinde hastaneye sevklerinin geciktirildiği ve hastane sevklerinin ambulans yerine ring araçları ile gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.
Mahpusların özellikle diş tedavileri ile ilgili hastane sevklerinin geciktirildiği, hapishane idaresi tarafından mahpuslara verilen yemeklerin besin değerinin düşük olduğu ve kantinde satılan ürünlerin hapishane dışındaki fiyatlar ile kıyaslandığında daha yüksek olduğu heyetimizce tespit edilmiştir.
TMK kapsamında tutuklu yargılanan veya hükümlü statüsünde olan kadın mahpusların Elazığ Kampüs Hapishanesinde bulunan ve farklı suç tiplerinden yargılanan erkek mahpusların yoğunluklu tutulduğu T Tipi hapishanede tutuldukları, bu durumun kadın mahpuslar açısından güvenli olmayan bir hapishane ortamı yarattığı heyetimizce tespit edilmiştir."
"Mevcut infaz rejimi, revize edilmelidir"
Raporda sunulan öneriler ise şu şekilde:
"Mahpusların insan onuruna yaraşır, güvenliklerini esas alan ve ayrımsız bir şekilde infazlarını bitirmeleri için Türkiye’deki mevcut infaz rejiminin mahpuslar lehine revize edilmesi gerekmektedir.
İvedi bir şekilde ilgili hapishanede meydana gelen saldırı ve diğer fiillere ilişkin kamuoyu ve ilgililer bilgilendirilmelidir.
Olayda şüpheli olarak yer alan mahpuslar ile olayın gerçekleşmesinde kastı veya ihmali olan kamu görevlilerinin tespit edilerek haklarında etkin bir soruşturma yürütülmesi gerekmektedir.
Farklı suç tiplerinden mahpusların aynı hapishane içerisinde veya aynı koridorda bulunan odalarda tutulmaları güvenlik açısından risk oluşturmakta; idarelerin bu konuda gerekli düzenlemeleri yaparak bu uygulamaya son vermesi gerekmektedir.
Özellikle İdari Gözlem ve Sınıflandırma Merkezi tarafından mahpusların “iyi halli” olup olmadıkları yönünde hazırlanan raporlarının genellikle hukuki dayanaktan yoksun; soyut gerekçelere dayandırıldığı derneğimiz tarafından birçok kez tespit edilen hususlardan olup; bu nedenle birçok mahpusun infazının belli bir kısmını hapishanede geçirdikten sonra denetimli serbestlik hakkından yararlanması gerekirken infazlarının uzatıldığı (yakıldığı), ayrıca mahpuslar hakkında düzenlenen iyi halli olmama değerlendirmesi nedeniyle başka hapishaneye sevk taleplerinin yerine getirilmediği görülmemektedir. Bu hususta idari gözlem ve sınıflandırma merkezinin yeniden yapılandırılarak; objektif kriterlere göre karar vermesi gerekmektedir."
