Yeni tip Koronavirüs (Covid-19) hastalarının tedavisi için en önemli unsurları oluşturan solunum cihazı ve temel sarf malzemeleri ile oksijen konsantratörüne yönelik yurtdışından yoğun talep var. Buna karşın, ürünlere getirilen ihracat yasağı 100’den fazla ülkeye ürün gönderen yerli üreticileri kapanma noktasına getirdi. Üreticiler, "Ya kamu sipariş vermeli ya da ihracat yapılmalı" sözleriyle, duruma itiraz ettiler.
Tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs tedavisinde kullanılan cihazlar ve hayati derecedeki sarf malzemelerini üreten yerli firmalar, Türkiye’de ve dünyada en çok talebin olduğu bir dönemde kapanma riskiyle karşı karşıya kaldılar.
İhracatı yasaklanan ürünler, iç piyasadan da ihtiyaç olmasına rağmen talep gelmediği için üreticiler, Mayıs ayında üretimi durdurmayı planlıyor.
Hem ithalatı yasak, hem Türkiye'ye mal veremiyorlar
Türkiye'de, tanı kiti, ventilasyon cihazı ve sarf malzemeleri ile yoğun bakıma girmeyen hastaların kullandığı oksijen konsantratörü üreten çok sayıda firma mevcut.
Türkiye’nin bu ürün gruplarında rutin dönemde 50 milyon dolar civarında bir ihracat pazarı söz konusu. Bu kapsamda kullanılan 7 ürünün ihracatı 26 Mart’ta ön izne bağlanırken, önce Türkiye’nin ihtiyacının karşılanması, ardından da ihracata izin verilmesi şeklinde bir yol haritası oluşturuldu.
Aradan 3 hafta geçmesine rağmen, Türkiye’nin hangi ürüne ne kadar ihtiyacı olduğuna ilişkin tespit tam olarak yapılamadı. 100’ün üzerinde ülkeye ihracat yapan yerli üreticiler, yasak sebebiyle ihracatı sıfırladıkları gibi, içerden resmi talep olmadığı için, Türkiye’ye de mal verememeye başladılar.
Türkiye'nin bir yıllık ihtiyacını karşılamaya hazırlar
Dünya gazetesinin haberine göre; üretici firmaların yöneticileri, kamunun ihtiyacı tespit edip sektöre bildirmesi halinde çok kısa süre içinde Türkiye’nin 1 yıllık ihtiyacını karşılamaya hazır olduklarını bildirdiler.
Bir sektör temsilcisi sadece ABD’nin Türkiye’den 150 bin ventilatör talebi geldiğini, bunun karşılığının 1.5 milyar doları bulduğunu ancak olumlu ya da olumsuz talep veremediklerini kaydetti. Yanı sıra çok sayıda Avrupa ülkesinden de cihaz talebi gelmesine rağmen firmalar bunlara karşılık dahi veremiyor.
Parası alınmış ürünler gönderilemiyor
İhracatı ön izne bağlanmış ürünler için daha önce ihracat bağlantısı yapmış, hatta parasını tahsil etmiş firmalar da bu ürünleri gönderemiyor. Karşı taraftaki alıcıların da kendi devletlerine yükümlülüklerini yerine getiremediği için cezai yaptırımla karşı karşıya kaldığına dikkat çekiliyor.
"Ya kamu sipariş versin, ya ihracata izin verilsin"
Firmalar çıkış yoluna ilişkin çözüm önerilerini de paylaştılar. Türkiye’nin ihtiyacının tamamını fazlasıyla karşılamaya hazır olduklarını tekrar eden firma temsilcileri, “Eğer bizim dünya standardının üzerinde ürettiğimiz cihazlar burada kullanılmayacaksa ihracatın önü açılsın. Kamu sipariş vermeli veya ihracat yapılmalı. Türkiye milyar dolar seviyesindeki döviz gelirinden mahrum kalmasın, çalışanlarımızı koruyalım, yenilerini ekleyelim” ifadelerini kullandılar.
