İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), temmuzda eşik değer olan 50'nin altına düşerek 49,9'a geriledi. Böylece, endeks, temmuzda 2023'ün en düşük değerini aldı.
İSO Türkiye İmalat PMI anketinin temmuz sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0'nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, manşet PMI temmuzda nötr seviye 50'nin hafif altına geriledi. Haziran'da 51,5 olan endeksin temmuzda 49,9 düzeyinde gerçekleşmesi faaliyet koşullarının genel olarak değişim göstermediğine ve böylece 6 aylık genişleme döneminin sona erdiğine işaret etti.
Girdi maliyetlerindeki hızlanma keskinleşti
Firmalar, sektörün büyümesindeki duraksamayı genel olarak enflasyonist baskıların güçlenmesine bağladı. Temmuz'da girdi maliyetleri enflasyonu üst üste ikinci ay keskin bir şekilde hızlandı ve Mart 2022'den bu yana en yüksek düzeyde gerçekleşti.
Anket katılımcılarının yarıdan fazlası (yüzde 52), girdi fiyatlarının ay içerisinde yükseldiğini ve bunun genel olarak döviz kurlarındaki artıştan kaynaklandığını ifade etti. Bazı katılımcılar ise ücretlerdeki yükselişin genel girdi maliyetlerinde artışa yol açtığını bildirdi. Bu gelişmelerin sonucunda nihai ürün fiyatları da artış gösterdi ve son 16 ayın en yüksek düzeyine ulaşan enflasyon, geçmiş dönem ortalamasının da oldukça üzerinde kaydedildi.
Yurt dışından alınan yeni siparişler ivme kaybetti
Fiyat baskılarının güçlenmesi, temmuzda müşteri talebini olumsuz etkiledi ve yeni siparişlerde son 5 aydır ilk kez yavaşlamaya yol açtı. Benzer şekilde yurt dışından alınan yeni siparişler de ivme kaybetti.
Fiyat artışlarının talep üzerindeki etkisini yansıtacak şekilde, üretimde de 4 aylık büyüme eğilimi sona erdi. Diğer taraftan, yılın başında gerçekleşen depremin ardından devam eden toparlanmanın etkisiyle, geçen aya göre üretim hacminde önemli bir değişim gözlenmedi.
İstihdam üst üste 3 aydır artıyor
Firmaların kapasite genişletmeye çalışması istihdamın üst üste üç ay artmasını sağladı. Ancak söz konusu artış ılımlı düzeyde kaydedildi. İmalatçılar yeni sipariş akışlarındaki yavaşlama doğrultusunda satın alma faaliyetlerini azalttı. Girdi talebinin azalması ve tedarikçilerin ürün teslimatlarındaki gecikmeler, girdi stoklarının Mayıs 2020'den bu yana en yüksek oranda azalmasına yol açtı.
Raporu, temmuzda Türk imalat sanayisi genelinde artan enflasyonist baskıların birçok sektörde talep ve üretimi sınırladığına işaret etti.
Temmuz'da takip edilen 10 sektörün tamamında girdi maliyetleri enflasyonu üst üste ikinci ay hızlanırken, sektörlerin çoğunda maliyet baskıları son anket döneminde güçlü bir yoğunlaşma sergiledi.
Gıda sektöründe maliyet enflasyonu, Ekim 2018 sonrası en yüksek seviyede
Girdi fiyatlarında en hızlı artışın kaydedildiği gıda ürünleri sektöründe, maliyet enflasyonu Ekim 2018'den bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Bu gelişmelere bağlı olarak nihai ürün fiyatları enflasyonu da hız kazandı.
Mamul fiyatlarında da en sınırlı artış kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe gerçekleşirken en yüksek oranlı artış ise ağaç ve kağıt ürünlerinde kaydedildi. Satış fiyatlarındaki yükseliş, üçüncü çeyrek başında müşteri talebini genel olarak olumsuz etkiledi. Yeni siparişler sadece gıda ürünleri sektöründe artarken söz konusu büyüme güçlü düzeyde, ancak haziran ayına kıyasla yavaş gerçekleşti. Özellikle tekstil ürünleri ve ana metal sektörlerinde yeni siparişlerin belirgin şekilde düştüğü görüldü.
Temmuz'da dış talep koşullarındaki tablo ise kısmen daha olumluydu. Gıda ürünleri öncülüğünde dört sektörün yeni ihracat siparişleri artış gösterdi. Üç sektör büyüme kaydetti.
Giyim ve deri ürünleri ile kara ve deniz taşıtları sektörlerinde de üretim yeniden büyümeye geçti. Üretimde en sert yavaşlama kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe kaydedildi. 10 sektörün yarısında çalışan sayıları arttı. En keskin yükseliş gıda ürünlerinde kaydedildi.
"Üretimde 4 aydır süren büyüme eğilimi durdu
Açıklamada görüşlerine yer verilen S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, yeniden güçlenen fiyat baskılarının, temmuzda Türk imalat ürünlerine yönelik talebi olumsuz etkilediğini bildirdi.
Harker, "Hem girdi maliyetleri hem de satış fiyatları üçüncü çeyreğin başında çok daha yüksek oranlarda artarak firmaların yeni sipariş almasını zorlaştırdı. Bunun sonucu olarak üretimde 4 aydır süren büyüme eğilimi durdu. İmalatçılar, yeni sipariş alma yönündeki çabalarını desteklemesi bakımından enflasyonun yeniden dengelenmeye başlamasını ümit ediyor olacak" dedi. (AA)
