İngiltere'de önümüzdeki hafta yapılacak genel seçimler öncesinde Başbakan Theresa May ve ana muhalefetteki İşçi Partisi'nin lideri Jeremy Corbyn, Salı akşamı ayrı ayrı katıldıkları özel televizyon yayınında halktan gelen soruları yanıtladı.
Corbyn'e özellikle dış politika, Kuzey İrlanda konusunda geçmişte takındığı tutum ve vergi artırma planları konusunda sorular yöneltildi. May de önerdiği sosyal güvenlik reformlarını savunurken, kendisine birkaç kez İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılması konusunda fikir değiştirip değiştirmediği soruldu.
May'in rakipleriyle birlikte tartışma programlarında yer almayı kabul etmemesinden dolayı liderler izleyicilerin karşısına ayrı ayrı çıktı.
Sky News ve Channel 4 kanallarından yapılan özel yayına çıkma sırasının belirlenmesi için para atışı yapıldı. Atışı kazanan İşçi Partisi lideri Corbyn seyircilerin karşısına ilk lider olarak çıkma hakkını kazandı.
Stüdyoda bulunan konuklar her iki lidere de sorular yöneltti. Bir esnaf, Corbyn'in kurumlar vergisini artırma ve özel okul ücretlerine KDV getirme gibi vaatlerini "acımasız ve basiretsiz politikalar" sözleriyle aeleştirdi.
Bu eleştiriler üzerine İşçi Partisi lideri de, "Bu ülke, en zengin ile en yoksul arasında çok fena bir şekilde bölünmüş durumda" dedi ve kendisini eleştiren kişiye çocuğunun okula aç gitmesinden ve "aşırı kalabalık" sınıflarda eğitim almasından mutlu olup olmadığını sordu.
Corbyn'e ayrıca geçmişte Kuzey İrlanda konusunda takındığı tutumla ilgili de sorular yöneltilirken, bir izleyici ana muhalefet liderini ayrılıkçı İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun (IRA) üyeleri için düzenlenen anma törenine katılmakla suçladı.
Corbyn ise 1970'li ve 80'li yıllarda "diyalog" arayışında olduğunu ve katıldığı öne sürülen törenin "Kuzey İrlanda'da yaşamını yitiren herkes için" yapılan bir saygı duruşu olduğunu belirtti.
Corbyn'e son dönemde geçmişte IRA liderleri ile yaptığı görüşmeler ve bu örgüt ile Hamas konusundaki görüşlerinden dolayı diğer partiler tarafından eleştiriler yöneltiliyor.
Ana muhalefet lideri, "İngiltere'ye yönelik bir saldırı hazırlığında olan bir teröriste karşı" insansız hava aracıyla operasyon düzenleme emri verip vermeyeceği yönündeki bir soruya ise net bir yanıt vermedi:
"Öyle bir şey olursa, o zamanki koşulları görmek gerek. Kanıt olmadan farazi bir soruyu yanıtlayamazsınız. Bu, tamamen farazi bir soru."
Corbyn'e ayrıca üst üste İngiltere'den AB'den çıkış süreciyle ilgili de sorular yöneltildi. Referandumda ayrılma yönünde oy kullanan bir seçmen göç üzerindeki denetimlerin artırılmasını isterken, AB'de kalınmasını destekleyen bir kişi de mevcut durumla ilgili memnuniyetsizliğini dile getirdi.
Corbyn, göç konusunda herhangi bir sayısal hedef vermezken, İşçi Partisi'nin ücretlerin aşağı çekilmesini engellemek için çalışacağını söyledi. AB'de kalma yönünde oy kullanan ve mevcut durumdan memnuniyetsiz olan kişiye de "referandumdan çıkan gerçekliği kabul etme" çağrısında bulundu.
Corbyn'in ardından canlı yayına katılan Başbakan May'e de Muhafazakar Parti'nin sosyal güvenlik sisteminin finansmanıyla ilgili önerdiği reformlar hakkında sorular yöneltildi. Bir seyirci, son dönemde yaşanan "bunama vergisi" tartışmalarıyla ilgili bir soru sordu.
Muhafazakar Parti'nin seçim manifestosunda evinde bakım hizmeti alan kişilerin hayatını kaybettikten sonra evlerinin değeri oranında devlete ödeme yapılmasını öngören bir düzenleme yer alıyor.
Kanser gibi hastanede tedavi görenleri yükümlülük altına almayan bu düzenleme, demans gibi evde bakım gerektiren rahatsızlıkları olanları etkileyecek olmasından dolayı "bunama vergisi" olarak isimlendiriliyor.
May, gelen tepkiler üzerine bu planın açıklanmasından dört gün sonra istenilen katkı düzeyine bir üst sınırlama getirileceğini açıklayarak, parti manifestosundan belirtilenden farklı bir yol izleyeceğini beyan etti.
Yapılan kamuoyu yoklamalarında Muhafazakar Parti ile İşçi Partisi arasındaki farkın kapanmasında bu tartışmaların rol oynadığı belirtilirken, açıklanmış seçim manifestosunda daha sonra değişiklik yapılması da May'i eleştirilerin odağına oturttu.
May, evde bakım görenlerin ödemesi gereken miktara bir üst limit getirileceğini teyit ederken, bunun ne kadar olacağını ise söylemedi.
Başbakan ayrıca, bu üst limitin tespiti konusunda yardım dernekleri ve seçmenlerin görüşlerinin alınmasıyla hazırlanacak olan bir tavsiye belgesinin yayımlanacağını ifade ederek, reform yapılmaması halinde sosyal güvenlik sisteminin "çökeceğini" belirtti.
May, programın sunucusu Jeremy Paxman tarafından da İngiltere'nin AB çıkması konusunda fikrini değiştirip değiştirmediğine yönelik ısrarlı sorulara maruz kaldı. May, referandum öncesinde AB'de kalınması yönünde kampanya yapmıştı.
Başbakan bu sorulara cevaben, "Başarılı bir şekilde AB'den çıkabileceğimizi düşünüyorum" dedi.
İngiltere'de erken genel seçim 8 Haziran'da yapılacak.
