Avrupa’nın en büyük buz üreticisi buzullarla kaplı kuzey ülkelerinde değil, İngiltere’nin Yorkshire bölgesinde. Peki insanlar neden buz satın alma ihtiyacı duyuyor?
Yorkshire bölgesindeki The Ice Co adlı buz şirketi günde 500 ton buz üretiyor. Pakette buz üretimi alanında Avrupa’nın en büyük şirketi.
Aynı zamanda Fransa, Danimarka, İsveç, Hong Kong ve Avustralya da dahil 10 ülkeye satışıyla Avrupa’nın en büyük mamul buz ihracatçısı.
21. yüzyılın rahatlığı içinde buzu pek düşünen yok. Yaygın kullanılan bir malzeme olmasına rağmen yapımı kolay. Plastik buz kalıbına su doldurup buzluğa atmak yetiyor.
Ama bu şekilde ev yapımı buzun geçmişi çok eskiye dayanmıyor. Yıllar boyunca buz, satın alınması gereken değerli bir madde olmuştu.
Avrupa’da giderek büyüyen küçük bir azınlık için buz yeniden günlük tüketimde kullanılan bir lüks haline geliyor. Bu kez imal edilmiş, paketlenmiş haliyle.
Avrupa’da buz üretimi Ortaçağ’a kadar gidiyor. İlk buz üreten ülkeler İspanya, Fransa ve İtalya olmuş.
Karadeniz’de buzlar kırılır ve şehirlere taşınırmış. Erimemesi için buzlar suda yüzdürülür ya da yere gömülerek üzeri karla örtülürmüş.
The Ice Co şirketi, 1860’larda kurulan J Marr Grubu’nun bir parçası. O yıllarda balıkçılar, tutulan balıkların taze kalmasını sağlamak için Norveç’ten getirilip doklara bırakılan buz parçalarını kullanırmış.
Marr ailesi 1927’de buz fabrikasını kullanmaya başlamış. 1960’larda bir ABD ziyaretinde süpermarketlerde torbalar içinde buz satıldığını görünce Marr’lar İngiltere’de de aynı şeyi yapmaya karar vermiş.
Son yıllarda Avrupa buz sektöründe şirketin rolü giderek önem kazandı. 2010’larda diğer buz şirketlerini de satın alıp kendi bünyesine kattı.
2012’de Londra Olimpiyatları kapsamındaki bütün etkinliklere buz tedarikini onlar yaptı.
Satışların büyük bölümü ülke içinde yapılıyor. Ancak yüzde 10 kadarı ihraç ediliyor. 2010-15 yılları arasında dış satışları yüzde 770 artış gösterdi.
Avrupa’da buz talebi artıyor. Daha önce viski dahil her içeceğe buz koyma Amerikalılara özgü bir alışkanlık olarak görülürken, belki de kokteyl kültürünün yaygınlaşmasıyla şimdi Avrupa’da da kabul görüyor.
Fransa’da petrol istasyonlarından süpermarketlere kadar her yerde buz torbalarına rastlamak mümkün.
Londra’nın en eski barlarında bile elma şaraplarına buz koyma kültürü gelişmiş durumda. Bunda reklamların etkisinin büyük olduğu sanılıyor.
İspanya, Belçika, İrlanda ve AB ülkeleri bugün İngiltere’den 2013’e kıyasla yüzde 88 daha fazla buz satın alıyor.
İngiliz buzu ithalatı hızla artan bir diğer ülke de Çin.
The Ice Co aslında nüfus içinde çok küçük bir oranın buz satın aldığını, ama son beş yıl içinde satışların ikiye katlandığını söylüyor.
Şirketin fabrikasında hijyen kurallarına çok dikkat ediliyor. Fabrikada cam yasak. Paketlenen buzlar metal detektörlerden geçiriliyor. İşçiler buza değil, buz poşetlerine bile dokunamıyor.
Fabrikada sekiz dev dondurma kompartımanı bulunuyor. Her birine filtreden geçirilmiş su pompalanıyor. Silindirler içinde dondurulan buzlar sonra kesilerek küçük parçalara ayrılıyor ve yapışmasın diye soğuk hava üflenerek kurutuluyor. Bir bant üzerinden geçen buzlar incelenerek paketleniyor.
Fabrikada minik buz küplerinin yanı sıra 2014’ten itibaren normal buzdan beş kat daha yavaş eriyen Süper Küp üretimine başlandı.
Yeni ürünler arasında dondurulmuş kokteyller ve içinde meyve dilimleri olan buz küpleri de bulunuyor.
