İran, Suriye hükümetinin 2012 yılından bu yana silahlı muhalif grupların elinde bulunan Halep'in doğusunu neredeyse tamamen geri almasını kendisi açısından büyük bir zafer olarak görüyor.
İranlı yetkililer ve basın organları, Halep'in geri alınmasını "kentin kurtuluşu" olarak tanımlıyor. Yapılan açıklama ve yorumlarda, İran'ın Suriye hükümetine yönelik desteğinin devam edeceği vurgulandı.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, bu hafta içerisinde Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı telefonla arayarak, Halep'te elde edilen kazanımlardan dolayı tebrik etti.
İran Cumhurbaşkanlığı resmi internet sitesinde yayınlanan açıklamada, Ruhani'nin Esad'a, "Halep zaferi, Suriye'nin en büyük ikinci kentinin yeniden halkın kontrolü altına girdiği anlamına geliyor ve direnen, tek yürek olmuş Suriye halkının teröristlere ve destekçilerine karşı büyük bir başarı elde ettiğini gösteriyor" dediği belirtildi.
Ruhani, görüşmede Halep'in geri alınmasının "nihai zaferin müjdecisi" olduğunu da ifade etti.
Suriye ordusu, Temmuz ayında 2012 yılından bu yana silahlı muhalif grupların kontrolü altında bulunan Doğu Halep'i tamamen kuşatmış ve Kasım ayında başlattığı büyük taarruz sonucu kentin yüzde 98'ini ele geçirmişti.
Kalan bölümlerde silahlı savaşçıların ve ailelerinin tahliye işlemlerinin tamamlanmasıyla birlikte kentin tamamı da Suriye yönetiminin kontrolüne geçmiş olacak.
İran Savunma Bakanı Hüseyin Deghan da, Suriyeli mevkidaşını telefonla aradı. Suriye Savunma Bakanı Fehid Cesim el Fureyij, 'Halep'in kurtuluşuna yaptıkları katkılardan dolayı' İran'a teşekkür etti.
İran, Suriye'de barışçıl protestoların başlaması ve daha sonra isyanın silahlı bir karakter kazanmasından bu yana Esad yönetimine verdiği desteği sürdürdü. İran, iç savaşın şiddetlenmesi ve Suriye ordusunun da silahlı gruplara karşı zorlanmasının ardından önce askeri danışmanlar, ardından da kendi milis güçlerini göndererek savaşa dahil oldu.
İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in kıdemli askeri danışmanı Tümgeneral Yahya Rahim-Sefevi de Halep'te elde edilen kazanımların arkasında İran, Rusya ve Hizbullah'ın oluşturduğu koalisyonun yattığını söyledi.
ILNA haber ajansına göre, Sefevi yaptığı açıklamada, "Rusya, bu bölgede İran ile ittifaka giderken, Halep'in kurtuluşunu İran, Rusya ve Hizbullah'ın oluşturduğu koalisyon sağladı ve çok yakında Musul da kurtarılacak" dedi.
İran'ın yanı sıra Lübnan Hizbullah'ı da Suriye yönetiminin silahlı muhalif gruplara karşı başlattığı operasyonlara destek veriyor.
İran basınında yapılan yorumlarda ise bir yandan muharebe alanında Devrim Muhafızları'nın oynadığı rol ve kullandığı taktiklere övgüler yöneltilirken, diğer yandan da Halep'in Suriye yönetimi tarafından geri alınmasının bölgedeki güç dengeleri üzerinde yapacağı değişimler incelendi.
Muhafazakar Keyhan gazetesinin baş yazısında, Halep'in geri alınmasında operasyonda görev alan farklı askeri birlikler için ortak bir komuta merkezinin kurulmasının kritik rol oynadığı vurgulandı.
Operasyonun idaresi konusunda İran Devrim Muhafızları'nın nispeten daha genç olan subaylarının komutasını Suriye'nin deneyimli ve yaşı büyük askerlerine kabul ettirmenin ilk başta zor olacağının düşünüldüğü ancak bu sorunun hızla aşıldığı da ifade edildi.
Yazıda, Halep'te İranlı güçlerin de yer aldığı askeri kuvvetlerin farklı taktiklere başvurduğu belirtilirken, "Aslında 'sürekli yenilenen küçük birliklerle sürekli operasyon düzenleme' yöntemine dayanan karmaşık ve çok katmanlı bu formül, Halep savaşında bir dönüm noktası oldu" denildi.
Tahran yönetiminin desteklediği gruplar arasında Hizbullah'ın yanı sıra Irak, Afganistan ve Pakistan'dan gelen Şii milisler, yaklaşık 1.000 kişilik Iraklı Şiilerin oluşturduğu Harekat el Nuceba ve Suriye'de yaşayan Filistinli mültecilerin oluşturduğu Liva el Kudüs yer alıyor.
Reformcu İtimat gazetesi de Halep'in geri alınmasının Suriye sorununun sona erdiği anlamına gelmediğini belirterek, bölgesel aktörlerin işbirliği yapması gerektiğini vurguladı.
Gazetede Sara Masumi imzasıyla "Halep'te barışı sağlamak için İran, Türkiye ve Rusya'nın işbirliği" başlıklı analizde, "Bu koşullar altında, bölgesel oyuncuların işbirliği yapmalarına hiç olmadığı kadar gerek var. Bu günlerde Suriye krizinin İran, Rusya ve Türkiye üçgeninde sona ereceğini söyleyenlerin çok fazla" yorumunu yaptı.
Türkiye ve Rusya'nın girişimleriyle Suriyeli muhalif savaşçıların ve ailelerinin Doğu Halep'ten tahliyesi edilmesi için öngörülen bir plan üzerinde uzlaşma sağlandı.
Ancak bu planın uygulanması için ilan edilen ateşkes sürecinde yaşanan ihlallerin giderilmesi ve tahliyelerin yeniden başlaması için Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, hem İranlı mevkidaşı Cevad Zarif hem de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile görüşmeler yaptı.
Çavuşoğlu, Suriye genelinde ateşkesin sağlanması ve siyasi çözüm konusunda müzakerelerin başlaması için çabaların devam ettiğini ve bu kapsamda Moskova'da Türkiye, Rusya, İran üçlü toplantısının yapılacağını açıkladı. gerçekleştireceğiz" dedi.
