Radikal İslamcı IŞİD örgütüne dünyanın neredeyse her köşesinden kadınlar ve erkekler katılıyor. Örgütün bu üyelere aylık 500-600 dolar maaş ödediği iddia ediliyor. Bunun yanı sıra örgüt kurduğu yardım kuruluşlarıyla dul, yetim ve gazilere de destek sunuyor. El Arabi El Cedid gazetesine göre IŞİD bu yıl toplam 2 milyar dolar bütçeye sahip. Gazete bu miktarın daha da yüksek olabileceği tahmininde bulunuyor.
Peki IŞİD bu rakama nasıl ulaşıyor?
Geçen yılın sonbaharına kadar gelirini özellikle petrolden sağlıyordu. Irak ve Suriye'de kontrolü ele geçirdiği bölgelerde petrol çıkarılıyor. Çatışmalara rağmen bu tesisler üretime devam etti. Dolayısıyla IŞİD petrol satabildi. Foreign Affairs dergisine göre örgüt geçen yıl sonbaharda Suriye'de günlük 44 bin, Irak'ta ise 4 bin varil petrol çıkardı. Ancak ABD'nin öncülük ettiği IŞİD'le mücadele koalisyonu saldırılarını artırdı. Koalisyon savaş uçakları özellikle petrol tesislerini bombaladı. Durum böyle olunca petrol üretimi bir anda büyük oranda zarar gördü. Bunun üzerine IŞID yeni kaynaklara yöneldi.
Bu dönemde IŞİD'e Körfez ülkelerinden maddi yardım geldiği iddia edildi. Bu konuda henüz bir kanıt yok. Ancak örgüte sempati duyan işadamlarının yüksek miktarlarda bağış yaptığı belirtiliyor. Bazılarının ise IŞİD'in Arap Yarımadası'nda aktif hale geleceğinden endişe ettiği için bağış yaptığı öne sürülüyor. Nitekim Suudi Arabistan-Irak sınırında bu tahmini doğrulayan çatışmalar oldu. Körfez ülkelerinin şiddetin Arap Yarımadası'na yayılmasını engellemek için terör örgütüne para yardımı yaptığı iddiasını Irak Bölgesel Kürt Yönetimi dile getirdi. Ancak rakam telaffuz edilmedi.
Diğer gelirler
IŞİD ayrıca organize suçlar sayesinde de gelir sağlıyor. Sigara, ilaç, cep telefonu satışıyla birlikte Irak ve Suriye'deki çatışmalarda elde edilen antikalar da gelir sağlıyor. Örgütün pasaport sattığı da iddialar arasında. Örgüte yurtdışından katılan savaşçıların Irak ya da Suriye'ye gitmek için birkaç bin dolara aldığı pasaportlar bunlar.
IŞİD'in bir başka gelir kaynağı ise insan ticareti ve fidye. Batılı rehinelerin serbest bırakılması için fidye talep ediliyor. Yezidi kadın ve çocukların satılmasından da kazanç sağlıyor örgüt. Son olarak çatışmalarda hayatını yitiren peşmergelerin organlarının satıldığı haberleri de basına yansıdı. IŞİD işgal ettiği bölgelerdeki vatandaşlardan aldığı vergi ve kesintilerden de gelir elde ediyor.
IŞİD içinde sadece tecrübesiz gençler yok. Irak Ordusu'nun Saddam Hüseyin döneminde görev yapan üst düzey eski üyeleri de örgütte savaşıyor. Amerikalılar tarafından gözaltına alınıp, ülkenin farklı cezaevlerine götürüldükleri için Irak'ta yeraltı dünyasındaki ilişkileri iyi tanıyorlar. Bu da ticarette önemli rol oynuyor.
Mali kaynaklar nasıl engellenebilir?
Uluslararası organize suçlar ve terörizm uzmanı Louise Shelly, IŞİD'in ticari ilişkilerinin polisin alacağı önlemler ya da askeri yöntemlerle engellenemeyeceği görüşünde. Shelly'ye göre IŞİD'e alternatif geliştirilmeli. Ancak uzman, IŞİD'in kaynaklarının kurutulmasının yeterli olmayacağını, bulunduğu, güçlü olduğu, varlık gösterdiği yerde ticaret hayatının sona erdirilmesi gerektiğini savunuyor. Yani yasadışı ticareti önlemek için yasal bir ticaret ortamına ihtiyaç olduğunu belirtiyor.
Louise Schelly'e göre ABD, Irak hükümetine ulusal ekonomiyi destekleyip, cazip ve rekabet edebilir hale getirmesi için yardım sunmalı. Shelly, pazarda cazip alternatifler olmadığında müşterilerin başka seçeneklere yöneldiğini söyleyerek, IŞİD'in ticari ilişkileri ve yollarının öğrenilebilmesi için bölgedeki yerel işletmelerin bilgisine de başvurulması gerektiğini hatırlatıyor. Uzman ancak bu sayede IŞİD'e alternatifler geliştirilebildiğini vurguluyor.
