İsrail, 2007'de Suriye'deki 'nükleer reaktörü' vurduğunu ilk kez kabul etti

İsrail, ilk kez 2007 yılında Suriye'de nükleer reaktör olduğundan şüphelendiği bir tesisi hava saldırısıyla yok ettiğini kabul etti.

İsrail ordusu, Şam'ın 450 kilometre kuzeydoğusundaki Deyr ez Zor eyaletinde bulunan ve inşaası tamamlanmaya yakınlaşmış El Kubar tesisine yönelik bir hava operasyonu düzenlediğini açıkladı.

Suriye hükümeti defalarca nükleer reaktör inşa ettiği iddiasını yalanlamıştı.

İsrail Savunma Bakanlığı, hava saldırısının üzerinden 10 yıl geçtikten sonra doğrulanmasının ülkesinin düşmanlarına bir mesaj olduğunu söyledi.

Bakan Avigdor Liberman yaptığı yazılı açıklamada, "Düşmanlarımızın istekleri son yıllarda arttı, ancak ordumuzun ve hava kuvvetlerimizin gücü ve istihbaratımızın kabiliyeti 2007 yılına kıyasla büyüdü" dedi ve devam etti:

"Bu denklem Orta Doğu'daki herkes tarafından göz önüne alınmalı."

İsrail Silahlı Kuvvetleri, 2004 yılı sonlarında Kuzey Koreli olduğu düşünülen uzmanların Suriye'ye nükleer bir proje konusunda yardım ettiklerine dair elde edilen bilginin üzerine istihbarat faaliyetlerinin yoğunlaştığını söyledi.

İsrail istihbaratı tesisin yerini belirledikten ve nükleer reaktörün 2007'de faal olacağını öngördükten sonra, İsrail ordusu operasyonun planlarını yapmaya başladı.

5 Eylül 2007'de saat 22.30'da sekiz jet İsrail'in güneyindeki iki üsten havalandı ve Akdeniz ve Türkiye-Suriye sınırı üzerinden Deyr ez Zor'a doğru uçmaya başladı.

Jetler dört saat sonra, ordunun açıklamasına göre reaktörü kullanılamaz hale getirdikten ve geri dönülemez biçimde hasar verdikten sonra geri döndü.

İsrail Silahlı Kuvvetleri (IDF), "çok hassas güvenlik durumu ışığında" hava saldırısını doğrulamamaya ve herhangi bir bilgi paylaşmamaya karar verdi.

Aynı anda, Suriye hükümeti İsrail'i sadece hava sahasını ihlâl etmekle suçladı ve karşılık vermedi. Haftalar sonra, Devlet Başkanı Beşar Esad İsrail jetlerinin "kullanılmayan binaları ve askeriyeye ait inşaatları bombaladığını" söyledi.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA), 2009 yılında tesisten aldığı örneklerde nükleer enerjide kullanılan uranyum ve grafit izleri bulunduğunu açıkladı.

Kurum, 2011 yılında ise sahanın "muhtemelen" nükleer reaktör sahası olduğu sonucuna vardı.

Suriye, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'nı hava saldırısından önce imzalamıştı, bu da elektrik üretimi için reaktör inşa izninin olduğu anlamına geliyor.

Ancak aynı zamanda IAEA'yı nükleer tesis inşa ettiği konusunda bilgilendirmesi gerekiyordu.

10 yıl önce Suriye çölündekiEl Kubar tesisinin vurulmasının arkasında İsrail'in olduğunda kimsenin şüphesi yoktu.

Bugünkü doğrulama önemi zamanlaması ve İsrail ordusunun bunu kamuya duyurmakta seçtiği yol.

Uçakların kokpitlerinden çekilen siyah beyaz fotoğraflar yoluyla verilmek istenen mesaj şu: İsrail, İran'ın nükleer tesislerini gelecekte uçaklarıyla hedef almaya hazır olacak.

İsrail, İran'ı nükleer faaliyetlerinden vazgeçmemekle suçluyor ve bunu varlığına bir tehdit olarak görüyor. Ayrıca İran'ın güçlerini Suriye'nin kuzeyinde kalıcı hale getirmeye çalıştığını düşünüyor, ancak İran bu iddiaları reddediyor.

Ülke, karşı çıktığı İran ile 5+1 ülkeleri arasındaki 2015 nükleer anlaşması konusunda daha sert bir tutum alınması için ABD'nin Avrupa ülkelerine diplomatik baskı uygulamasını umuyor olabilir.

Bu yine de Suriye'nin yedi yıldır süren savaşındaki düşmanca ortamda işi daha da ciddileştiren bir hamle.