Övgü Pınar
İtalya son birkaç gündür, başkent Roma'daki Yahudi cemaatiyle İsrail Baş Hahamlığı arasındaki 'kurtlu enginar krizini' konuşuyor.
İsrail Baş Hahamlığı'nın ithal yiyeceklerin koşer olup olmadığını değerlendiren birimi, Roma Yahudilerinin geleneksel yemeklerinden enginar kızartmasının (carciofo alla giudia - Yahudi usulü enginar) koşer standartlarına uymadığına hükmetti.
Birkaç ay önce alınan karar, geçen hafta İsrail'de yayımlanan Haaretz gazetesinde haber olunca Romalı Yahudi cemaati başta olmak üzere, bu yemeğin düşkünlerini isyan ettirdi.
"Enginarın kalbi kurtçuklarla doludur, temizlenmesi de mümkün değil"
İsrail Baş Hahamlığı'nın ithalat birimi başkanı Haham Yitzhak Arazi, Yahudi usulü enginarın ithalatını yasaklama kararını Haaretz gazetesine şöyle açıkladı: "Enginarın kalbi kurtçuklarla doludur, temizlenmesi de mümkün değil. Bu yüzden koşer değil. Bu bizim politikamız değil, Yahudi dininin kuralıdır."
Roma'daki Yahudilerin yüzyıllardır yaptığı geleneksel yemeklerinden olan Yahudi usulü enginara İsrail'den gelen veto, hararetli bir tartışmaya yol açtı. Ünlü bir Yahudi restoran zinciri, Milano'daki cemaatin talebi üzerine bu kentteki şubesinin menüsünden Yahudi usulü enginarı çıkardı. Ancak aynı restoran zincirinin Roma şubelerinde bu yemeğin servisi sürüyor.
"16. yüzyıldan kalma tarifler bile var"
Roma'nın eski Baş Hahamı Elio Toaff'ın oğlu Haham Ariel Toaff, yasak kararının kendisini çok öfkelendirdiğini söyledi. Toaff, bu yemeğin 16. yüzyıldan kalma tariflerinin bile bulunduğunu belirterek, "Enginar, her seder (Hamursuz Bayramı'na özel akşam yemeği) masasında bulunur" dedi. Toaff'ın Facebook'a yazdığı tepki mesajının altına yapılan yorumlarda İsrail Baş Hahamlığı'na karşı imza kampanyası başlatılması çağrısı yapanlar da oldu.
"Biz bu yemeği 600 yıldır yiyoruz"
Roma'daki Yahudi mahallesi Ghetto'da bir koşer restoran işleten Umberto Pavoncello da, "Biz bu yemeği 600 yıldır yiyoruz" dedi ve kullandıkları enginarların içinde kurt olmasına ihtimal vermediğini söyledi. Pavoncello, şakayla karışık bir şekilde, "Yüzyıllardır bu yemeği yiyenlerin ruhları için biraz endişeleniyorum, umarım sonları kötü olmaz" dedi.
"80 yıllık ömrümde bir enginarın içinde hiç kurt görmedim"
Ghetto'nun yaşayan en eski aşçılarından Italia Tagliacozzo da "80 yıllık ömrümde bir enginarın içinde hiç kurt görmedim" çıkışında bulundu.
Yahudi usulü enginarın savunmasına koşanlar arasında, bu yemeğin sık yapraklı "romanesco" enginar türüyle yapıldığını ve bu yüzden içine kurt ve böceklerin girmesinin mümkün olmadığını söyleyenler de oldu.
İsrail Baş Hahamlığı'ndan Romalı Yahudilerin enginar yemeğine veto gelse de, her yerel cemaatin hahamlığının kendi bölgesi için karar alma yetkisi olduğu da vurgulanıyor.
Roma'daki Yahudi cemaati liderleri HAmursuz Bayramı videosunda enginar soydu
Roma Baş Hahamı Riccardo Di Segni ve Yahudi cemaati lideri Ruth Dureghello şimdilik bu konuda bir açıklama yapmasa da, Hamursuz Bayramı öncesinde hazırladıkları video ile tavırlarını belli ettikleri yorumu yapılıyor. Videoda, Di Segni ve Dureghello'nun enginar soydukları görülüyor.
Roma Yahudi cemaatinin eski başkanı Riccardo Pacifici, Hamursuz Bayramı öncesinde enginar meselesinin cemaat içinde büyük tartışma yarattığını söyledi ve "Baş Haham ile başkanımızın enginar soydukları videoyu gördüğümüzde, bunun yaşanan ihtilafa gönderme olduğunu anlamak zor değildi" dedi.
Yahudi usulü enginar krizi, İtalyan basınında da "Enginar savaşı", "Haham, enginarı reddetti, Yahudiler isyanda" gibi başlıklarla haber oldu.
