İsrail-Lübnan sınır gerginliğindeki tırmanış korkutuyor

Mavi Hat İsrail kontrolündeki köyün tam ortasından geçiyor.

İsrail köyün etrafına Lübnan topraklarına girmek suretiyle yeni bir güvenlik duvarı inşa etmiş. BM gücü Unifil bu durumu İsrail tarafından uluslararası hukuk yükümlülüklerinin "sürekli ihlali" olarak niteliyor.

Bu tam da Hizbullah'ın ilgi alanına giriyor ve bu bölgede sınır yakınına kurduğu çadır da bir başka gerilim noktası oluşturuyor.

Bu ayın başlarında Lübnan tarafından Hacar köyünü çeviren İsrail duvarına bir tanksavar füzesi atıldı ve İsrail de karşı ateş açtı.

Londra'daki Afrika ve Orta Doğu Araştırmaları Fakültesi SOAS'ın Orta Doğu kürsüsü başkanı Profesör Lina Hatip "Hizbullah ile İsrail arasındaki gerilimin arka planında Lübnan'da yaşanan iktidar boşluğu var. Ülkede geçen yılın Ekim ayından bu yana devlet başkanı yok" diyor.

"Hizbullah kendisinin seçmediği hiçbir adayı kabul etmemekte gayet kararlı. Hizbullah, gücünü ve etkinliğini gösterebildiği ölçüde Lübnan cumhurbaşkanını belirleme şansının da arttığını hissediyor" diye sürdürüyor.

Profesör Hatip bu bakımdan Hizbullah açısından Mavi Hat çevresindeki hareketliliğin, Lübnan iç siyasetine yönelik bir faaliyet olarak görülebileceğini düşünüyor. Ama bunun yeni bir şey de olmadığına dikkat çekiyor.

O halde bölgede başka değişen ne var?

Sınırdaki gerilim aslında bir yandan da genel bölgesel anlaşmazlıklar ve çatışmaların bir parçası. İsrail Suriye'deki iran destekli savaşçıların mevzilerini düzenli olarak bombalıyor. Bunu, Hizbullah'ın daha fazla silah stoklamasını engellemek için yaptığını söylüyor.

Diğer yandan İsrail, ABD'nin İran ile tekrar bir nükleer anlaşma yapma çabalarına çok sert bir şekilde karşı çıkıyor çünkü bunun sonucu olarak Tahran'a uygulanan birçok yaptırımın kaldırılması ihtimalinden büyük rahatsızlık duyuyor. Bunun Hizbullah'ı da güçlendireceğinden kaygı duyuyor.

Dolayısıyla sınırlarındaki İran destekli tehdidi ve buna karşı harekete geçmeye hazır olduğunu sürekli hatırlatmak İsrail açısından da bu konuda baskı yapmanın bir yolu olarak kullanılıyor.

Hizbullah'ın gözetleme kulesi: 'El sallıyorlar'

Sınırda biraz daha batıya doğru İsrail ordusuna ait bir kuleye çıkıp Yarbay Richard Hecht ile konuştum.

Paslı tel örgülerin onlarca yıl önce buraya çekildiği belli. Aradaki bir açıklıktan karşıda birkaç metre ötede asılı bir Hizbullah bayrağı görünüyor. Yakında da derme çatma bir gözetleme kulesi.

Yarbay Hecht "Bu bir Hizbullah gözetleme kulesi" diyor. "Bizi gözetliyorlar. Bazen gelip el sallıyorlar" diyor.

İsrail sınırın kendi tarafına kilometrelerce yeni sınır engelleri inşa ediyor. Sınır inşaatı için malzeme taşıyan askeri kamyonlar birkaç dakikada bir toz duman içinde geçiyor. Daha sonra sınır boyunu denetleyen Unifil helikopterinin sesini duyuyoruz.

Gerilim, hazırlıklar somut bir şekilde hissediliyor. Hemen arkamızda üç adet İsrail tankı var.

Yarbay Hecht arada bir Hizbullah'ın sınıra temas ederek taciz hareketleri yaptığını böyle durumlarda öldürücü olmayan yöntemlerle sınırı savunduklarını söylüyor. Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın şu an temkinli davrandığını kendilerinin de aynen mukabele ettiklerini ama bu durumun değişmesi ve bir tırmanma ihtimalinin bulunduğunu ekliyor.

Ona, Mavi Hat üzerinde İsrail'in de ihlalleri olduğunu ve Lübnan hava sahasını ihlali konusundaki BM Güvenlik Konseyi kararını da çiğnediğini hatırlatıyorum.

İki anlaşmazlık noktası olduğunu ve bu konunun siyasetçiler tarafından diplomasi yoluyla çözümlenmeye çalışıldığını söylüyor.

İsrail ve Filistinliler arasındaki dinamikler ve Kudüs faktörü

Fakat her iki tarafın da hesaplarını ve adımlarını etkileyebilecek başka faktörler de var.

Salı günü Hizbullah lideri Şeyh Nasrallah İsrail'in, yargı reformu planlarına gösterilen görülmemiş kitlesel tepki sebebiyle zayıf ve karmaşa içerisinde olduğunu söyledi.

Nasrallah "İsrail toplumu, ordusunun yenilmez olduğuna ve devletlerinin de denizden nehire (Akdeniz'den Ürdün Nehri'ne) kadar uzanacağına inanırdı. Bu inanç bugün yaşadıkları krize kadar giderek zayıfladı" dedi.

İsrail tarihinin en aşırı dinci ve sağcı hükümetindeki bir kısım aşırı milliyetçiler şu anda Kudüs'deki kutsal yerlerin egemenliği talebine odaklılar.

Bu arada Gazze'deki Filistinli bazı gruplar ile Lübnan'dakiler arasında Kudüs'deki Mescid-i Aksa'nın savunulması amacı etrafında bir birlik oluştuğu yönünde güçlü işaretler var.