Paul Adams
BBC News
İsrail Ordusu, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te düzenlediği saldırı sırasında yapılan hatalara dair ilk resmi raporunu yayımladı.
Raporda İsrail Ordusu'nun "İsrailli sivilleri koruma görevini yerine getiremediği" sonucuna varıldı.
19 sayfalık rapordakilerin çoğu , Hamas ve diğer silahlı Filistinli örgütlerden 5 bin silahlı militanın düzenlediği saldırıda 1200 dolayında can kaybına ve 251 kişinin rehin alınmasına nelerin yol açtığı konusunda zaten bilinenlerden oluşuyor.
Dramatik bir ifşa yok ama İsrail Ordusu'nun Hamas'ın niyetlerini nasıl yanlış okuduğu ve kabiliyetlerini hafife aldığı net bir şekilde görülüyor.
Raporda, ordunun Gazze'yi ikincil bir güvenlik tehdidi olarak gördüğü ve önceliğin İran ve Hizbullah'a verildiği kaydedildi. Ordunun Gazze "paradoks" olarak nitelenirken, "Hamas gayrı meşruydu ama herhangi bir alternatif geliştirme çabası yoktu" denildi.
Ordunun ayrıca Gazze'yle uğraşırken "çatışma yönetimi" yaklaşımı seçtiği kaydedildi ve Hamas'ın "büyük boyutlu bir savaşla ilgilenmediği ya da buna hazırlanmadığının varsayıldığı vurgulandı.
2018'den bu yana ortaya çıkan kanıtların Hamas'ın gerçekten büyük bir plan hazırladığını gösterdiği, ancak "gerçekçi ya da uygulanabilir" bulunmadığı ve Hamas'ın hemen gerçekleştirebileceği bir tehdit olarak değil uzun vadeli planları olarak görüldüğü kaydedildi.
Raporda, saldırı öncesindeki aylarda Askeri İstihbarat Müdürlüğü'nün yeni bir değerlendirme geliştirmeye başladığı ve Hamas'ın amaçlarının sadece bir vizyon olarak değil "somut çerçeve ve operasyonel planlanmaya sahip" görüldüğü vurgulandı.
Ancak bu yeni değerlendirmenin, askeri istihbarattaki üst düzey subayların dikkatine sunulmadığı ifade edildi.
Raporda, İsrail Ordusu'nda Hamas'ın niyetleri ve ortaya koyduğu tehditle nasıl başa çıkılabileceği konusunda yaygın bir kayıtsızlık olduğu da ifade edildi.
Metinde "Peki, ya yanlışsak sorusuyla ilgili herhangi bir derinlemesine tartışma yapılmadı" denildi.
Zamanla da Hamas ile ilgili istihbarat değerlendirmeleri ve gerçeklik arasında önemli ve süregiden bir boşluk ortaya çıktığı kaydedildi.
Raporda ayrıca "düşmanın kültürü, dini, dili ve tarihi de dahil farklı dünya görüşü konusundaki derin bilgide düşüş olduğu da" saptandı.
İstihbarat müdürlüğünün kültüründe derin bir reform yapılması çağrısı da yapılırken "entellektüel açıklık, şüphe, dinleme, öğrenme, tartışma ve yapıcı görüş ayrılıklarının teşvik edilmesi gerektiği" vurglandı.
Raporda, çok değerli istihbarat kaynaklarının korunması arzusunun da 7 Ekim saldırısından hemen önce alarm durumuna geçmesini önleyen nedenler arasında sayıldı.
Gazze'deki birliklerin 7 Ekim'de "birkaç saat boyunca yenildiği" ifade edilirken, sahada neler olduğunu anlama etkin karşılık verme kabiliyetlerinin önemli hasar aldığı ifade edildi.
Hava Kuvvetleri'nin derhal tepki verdiği kaydedilirken "İsrail askerleri, siviller ve teröristler arasında ayrım yapmada büyük zorluklar yaşandığı" vurgulandı.
Raporda bazı yerlerde yaralı askerlerin sivillerden önce tahliye edildikleri de kaydedildi.
İsrail Ordusu'nun görevi bırakacağını açıklayan Genelkurmay Başkanı General Herzi Halevi, raporu Pazartesi günü komutanlarına sunduktan sonra, tüm sorumluluğu üzerine aldığını söyledi.
Halevi "Sorumluluğumu kabul ediyorum. Benimdir. 7 Ekim'de ordunun komutanı bendim ve hem sizin hem de sizin hepinizin sorumluluğu bende." dedi.
General, geçen ay istifasını açıklamış ve başka bir saldırıyı önlemek için daha geniş kapsamlı bir araştırma komisyonu kurulması çağrısı yapmıştı.
7 Ekim saldırısı konusunda henüz herhangi bir sorumluluk kabul etmeyen İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ise, böyle bir devlet soruşturmasının savaştan sonra yapılması gerektiğini söyledi.
Karşıtları ise Netanyahu'yu, kişisel bir hata kabul etmeye yanaşmamakla suçluyor.
İsrail 7 Ekim saldırısına Gazze'ye karşı saldırılarla karşılık vermiş ve Gazze Sağlık Bakanlığına göre en az 48.365 kişi ölmüştü.
