İstanbul'a giden 46 kişinin hayatını kaybettiği otobüs kazası Kuzey Makedonya'da travma yarattı

Guy Delauney - BBC Balkanlar Muhabiri

Kuzey Makedonya, komşu ülke Bulgaristan'da 46 kişinin ölümüne yol açan otobüs kazası sonrası şokta ve yasta. Hükümet üç gün ulusal yas ilan etti. Ülkede bayraklar yarıya indirildi.

Kazada ölenlerin neredeyse hepsi, nüfusu 2 milyondan biraz fazla olan Kuzey Makedonya'nın vatandaşlarıydı.

Halk, trajedinin boyutlarını sindirmeye çalışıyor. İstanbul'a hafta sonunda yapılan otobüs gezisinin neden ve nasıl genç ülkenin en kötü trajedilerinden birine dönüştüğünü de öğrenmek istiyor.

1991'de bağımsızlığını ilan eden Kuzey Makedonya'da son kazayla kıyaslanabilecek boyutta fazla bir olay yok.

Ancak genç ülkede daha önce başka trajediler de yaşanmıştı:

• 2 yıl önce başkent Üsküp yakınlarındaki otobüs kazasında 15 kişi hayatını kaybetti
• Bu yılın Eylül ayında Tetovo'daki bir hastanede çıkan yangında 14 kişi yaşamını yitirdi
• 1993'te de ülkede iki ayrı uçak kazası yaşandı

Sadece Arnavut Ulusal Ordusu'nun 2001'deki isyanı, otobüs kazası ve yangından daha çok sayıda kişinin ölümüne yol açtı.

Kuzey Makedonya, Salı gününün ilk saatlerinde kaza haberini duyarken, yakınlarının otobüste olabileceğini düşünenler bilgi almaya çalışıyordu.

Kaza yapan, başkent Üsküp'teki Besa Trans adlı seyahat acentesi tarafından işletilen birkaç otobüsten biriydi. Şirket özellikle hafta sonu ülkenin büyük Arnavut azınlık arasında popüler olan İstanbul turları yapıyordu.

Yanıt bulmat için Üsküp'ün Eski Pazarı'ndaki Besa Trans ofisine koşanlar, kapıların kapalı olduğunu, polisin de kapıda nöbet beklediğini gördü.

Şirket daha sonra sosyal medyadan bir açıklama yapıp "Şoke olduğumuz için bilgi taleplerine yanıt veremiyoruz" dedi. Açıklamada, şirketin Kuzey Makedonya ve Bulgaristan'daki yetkililerle işbirliği yaptığı vurgulandı.

Bekim Haliti, Besa Trans bürosunun önünde çaresizce bekleyenlerden biriydi. Her ikisi de otobüsün yolcu listesinde bulunan eşi Hamije ve kız kardeşinden haber almaya çalışıyordu.

Haliti, "Telefona cevap vermiyorlardı" dedi ve ekledi:

"İsim listesini gördük ama kimin ölü, kimin sağ olduğunu söylemiyorlar. Dışişleri Bakanlığı'na da gittik ama oradan da bilgi edinemedik"

Xhelal Bakiu adlı bir başka adam, kuzeni hakkında bilgi almaya çalıştığını söyledi:

"Besa Trans'ın numarasını üç ya da dört saattir arıyorum. Onlardan herhangi bir bilgi alamadık"

Bazı topluluklar kazadan özellikle büyük bir darbe aldı. Üsküp'ın dış mahallelerindeki bir ilkokul, ögrencilerin hepsi aynı aileden beş arkadaşlarının öldüğünü öğrenmesinin ardından kapatıldı.

11 yaşındaki Berim, gazetecilere arkadaşı Ergin'in otobüste olduğunu söyledi.

"Çok iyi bir çocuktu. Öldüğü için çok üzgünüm"

Ergin, otobüsteki Jahi soyadlı sekiz kişiden biriydi. Hiç birinin adı sağ kurtulan yedi kişi arasında geçmiyordu ve yerel medya aileden 10 kişinin kazada öldüğünü bildirdi.

Diğerleri ise iyi haberler aldılar. Adnan Jasharovski, 16 yaşındaki kızı Zulejha'nın arayıp, kurtulduğunu söylemesinin ardından acilen Bulgaristan'ın başkenti Sofya'daki hastaneye gitti:

"Elleri yanmıştı ama başka bir şeyi yoktu. Pek bir şey söylemedi, ağlıyordu ve şok içindeydi"

20'lerindeki nişanlı çift Medina Ljutvi ve Lulzim Süleymani de, yanan otobüsten arka camdan atlayarak kurtulmayı başardı. Ama yine 20'lerindeki bir diğer çift hayatını kaybetti.

• Bulgaristan'da yolcu otobüsü yandı, 12'si çocuk 46 kişi hayatını kaybetti

Hükümet için zorlu sınav

Trajedi, son haftalarda zorlu günler geçiren Kuzey Makedonya hükümeti için de bir sınav.

Eylül'de 14 kişinin öldüğü hastane yangınına gösterdiği yetersiz tepki, seçmeneleri kızdırdı. Geçen ayki yerel seçimlerde alınan yenilginin nedenlerinden biri de buydu. Başbakan Zoran Zaev'in hükümeti güvenoylamasında sadece bir oy farkla düşmekten kurtuldu.

Zaev bu kez Bulgaristan'daki olay yerine hızla gitti, hastanede sağ kurtulanlarla görüştü ve Bulgar mevkidaşıyla bir ortak basın toplantısı düzenledi.

Kurban yakınlarının ve genel olarak ülkenin kazanın nedeni konusunda hızla yanıtlar istediğinin farkında.

Ama şimdilik o da herkes gibi Avrupa'da son 10 yıldan uzun süredir yaşanan en kötü yol kazasının nedenini öğrenmek için Bulgaristan'ın soruşturmasını bekleyecek.