İsveç'in ikinci büyük kentinde neo-Naziler kaçtı, faşizm karşıtları kovaladı: Onlarca gözaltı

Erdal Akmaz / Gothenburg

İsveç’in ikinci büyük kenti Gothenburg’da, Yahudiler için kutsal olan Yom Kippur gününde düzenlenmesi planlanan neo Nazi yürüyüşü ‘kedi-fare’ oyununa dönüştü. Polis, izinli eylem için belirlenen güzergâhı izlemeyen onlarca Nordic Resistance Movement (Nordik Direniş Hareketi - NRM) üyesini gözaltına alırken, şehrin farklı bölgelerinde bir araya gelen ve “Gothenburg’da ırkçı istemiyoruz” sloganı atan on binlerce vatandaş ise sokaklara dağıldıkları iddia edilen neo Nazileri aramak için barikatları yıkıp kente dağıldı.

Göteborg polisi, internet sayfası üzerinden yaptığı açıklamada en az 20 kişinin gözaltına alındığını ve bir polis memurunun da çıkan olaylarda hafif şekilde yaralandığını duyurdu. Sonrasında devlet televizyonu SVT’ye konuşan sözcü de, ilk açıklamalara ek olarak 10 kişinin daha gözaltına alındığını söyledi. NRM lideri Simon Lindberg’in de gözaltındakiler arasında olduğu belirtildi. Gözaltına alınanlardan birinin polis memurunun suratına tekme attığı, diğer ikisinin de bıçak taşıdığını kaydeden polis sözcüsü Hans Lippens, “Bize taş, şişe ve sopalar fırlattılar” dedi.

NRM’nin ülkenin ikinci büyük kentinde büyük bir yürüyüş planladığını duyurması, kentte gerginliğe sebep olmuştu. Yahudiler için kutsal kabul edilen Yom Kippur gününe denk getirilen izinli yürüyüşün güzergahı polis tarafından kısaltılmış ve dini törenler gerçekleştirilmesi beklenen sinagog rotadan çıkarılmıştı. Faşizm karşıtları da aynı gün için eylem koyarken, iki grup arasındaki çatışmaları önlemek isteyen İsveç yönetimi Gothenburg’a çok sayıda polis göndermiş ve günler öncesinden sokaklara uyarı afişleri asılmıştı.

Gazeteciler de şiddetten payını aldı

Almanya’da düzenlenen seçimlerde ‘sürpriz bir başarı’ elde eden AfD (Almanya için Alternatif) üyelerinin de destek verdiği yürüyüş için kente gelen yüzlerce neo-Nazinin bir kısmı polisin izin verdiği toplanma alanında bir araya gelirken, bir kısmı ise otonom yürüyüşler düzenlemeye çalıştı. İzinli alan dışında bulunan katılımcıları tabiri yerindeyse sokak sokak arayan polis, siyah kıyafetli kişilere kimlik sorgulaması yapıp üstlerini aradı. Neo-Nazilerin bir kısmının ufak gruplar halinde toplanıp polise saldırdığı iddia edilirken, kentin farklı bölümlerinde biber gazının da kullanıldığı gerginlikler yaşandı.

NMR üyeleri, eylemin sona ermesi planlanan vakitten 2 saat sonra, Ica Focus alışveriş merkezi ve Svenska Massan konferans alanı arasındaki bölgeyi terk ederek kente dağıldı. Bazı noktalarda neo-Nazilerin gazetecilere saldırdığı kaydedilirken, eylemciler “Irklarına ihanet edenler” ve “Nordik devrimi için özür dilemiyoruz” sloganları attı.

Faşizm karşıtlarının sayısı neo-Nazileri geçti

On binlerce Gothenburg’lu ise faşizm karşıtı gösterilerde hazır bulundu. Neo-Nazilerin etkisi, polisin varlığı dışında kent genelinde hissedilmezken, çok sayıda orta yaşlı Gothenburglu ise faşizm karşıtı yürüyüşte hazır bulundu. Birçok genç, hayatlarında ilk kez eyleme katılmanın şaşkınlığıyla Nazi karşıtı gösteride yerini alırken, örgütlerden çok halkın inisiyatifiyle gerçekleştirilen faşizm karşıtı eylemde az sayıda örgüt bayrağı yer aldı. LGBTİ hareketinin simgesi olan gökkuşağı bayraklarını görmek mümkündü. Yurtdışında yaşayan Kürt hareketinden kişiler de, İmralı Cezaevi’nde bulunan PKK lideri Abdullah Öcalan’ın fotoğrafının bulunduğu bayraklar taşıdı. Topluluğun arasında YPG tişörtü giyen gençlerin de varlığı göze çarptı. Gothenburg’da bulunan sığınmacılar da eyleme katılırken, Filistin bayraklı genç erkekler çoğunluktaydı.

Polis, grupları ayrı tutmak için kent genelinde büyük önlemler alırken, neo-Nazilerin gruplar halinde şehre dağıldığı haberinin ulaşmasının ardından binlerce faşizm karşıtı bariyerleri yıkarak tabiri caizse ‘Nazi avına’ çıktı. Klasik bir İsveç günü için fazlasıyla hareketli geçen cumartesi günü kentteki birçok dükkan kapalıydı, araç trafiğinde ve metroda kısa süreli sıkıntılar yaşandı.

"İzin istediğimiz son gösteri olacak"

Grubun kendi yayın organına konuşan organizatörlerden Pär Öberg, yürüyüşün tamamlanamamasından büyük üzüntü duyduklarını belirterek, “Bu, NMR’nin izin istediği son sefer olacak” dedi.