Karar yazarı Oğur: Çeviri krizi bilgisizlikten kaynaklanmıyor, bir zamanlar Türkiye’nin entelektüel ortamının toplumsal çeşitlilikten kopuk olduğunu gösteriyor

Karar yazarı Yıldıray Oğur, Can Yayınları tarafından 1982 yılında Türkçesi basılan Vladimir Nabokov’un 'Lolita'da, Almanca 'inzest' (ensest) kelimesinin 'kızılbaş' olarak çevrilmesi sonrası yaşanan tartışmalara ilişkin olarak bir yazı kaleme aldı.

Oğur, Varlık Yayınevi tarafından yayınlanan bir kitapta da "ensest" kelimesinin "kızılbaş" olarak çevrilmesine dikkat çekerek "Nasıl oluyor da 1966 ve 1982 yıllarında yayınlanmış iki ayrı kitapta İngilizce ve Almanca’dan “ensest” kelimesi “kızılbaş” olarak çevrilebiliyor? Aslında iki kitabın çevirmeni de bu kelimeyi görünce, çevirmenlerin sık sık yaptığı bir şeyi yapmışlar sadece... Sözlükleri açmışlar..." dedi. 

"Ortada bir çevirmen ve yayınevi hatasından fazlası var" diyen Oğur, yazısına şöyle devam etti:

"30’lar, 40’lar, 50’ler, 60’lar, 70’ler, 80’ler, 90’lar boyunca 'ensest' kavramı büyük bir rahatlıkla 'kızılbaş' olarak çevrilmiş ve kullanılmış.

1980 yılında sol bir yayınevinin yine sol menşeli çevirmeni bile çevirdiği romanda 'ensest' kelimesini görünce sözlüğü açmış, 'kızılbaş' kelimesini görüp, kullanmış.

Bunun ne büyük bir ayıp, nasıl bir hakaret olduğunun farkına bile varamamış.

Zaten esas mesele de bu.

Hakaret ettiğinin bile farkına varamayacak bir duyarsızlık ve cehalet var karşımızda.

Ama bu cehalet bilgisizlikten kaynaklanmıyor.

Bir zamanlar Türkiye’nin entelektüel ortamının, ana akımının ne kadar tek tip, steril ve toplumsal çeşitlilikten kopuk olduğunu gösteriyor.

Öyle ki çok uzun yıllar boyunca kimse bunlardan rahatsız olmamış, itiraz etmemiş, itiraz edenlerin sesleri duyulmamış.

Üstelik bu kitaplar, sözlükler, çeviriler Sünni dindarların elinden de çıkmış değil.

Bugün Alevilik konusunda aşırı duyarlı olan kesimlerin eserleri bunlar."