Aralık 2014’ten bu yana dolarda yüzde 34, Euro’da yüzde 17’yi bulan artış, oyuncağa zam getirdi. TÜİK’in kasım rakamları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23 fiyat artışı gösterse de bazı ürünlerde zam yüzde 35’e kadar çıktı
Habertürk’ten Menekşe Ataselim’in haberine göre; yükselen kur ve maliyetler oyuncağa da yüksek oranda zam gelmesine neden oldu. Aralık 2014’ten bu yana yüzde 34 artışla 2.98 TL’ye gelen dolar ve yüzde 17 artışla 3.25 TL seviyesine çıkan Euro, neredeyse yüzde 80’i ithal ürünlerden oluşan oyuncak sektörüne zam olarak yansıdı. Son 5 yıllık oyuncak ithalatının büyük kısmını Çin’den yapan Türkiye’de, sektör oyuncuları ürün bazında yüzde 10 ila yüzde 35 arasında değişen oranda zamma gitti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kasım ayı verilerine bakıldığında da, oyuncaktaki fiyat artışı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23’ü buldu. Bu da enflasyonun tam 3 katı kadar bir artışa denk geldi.
Sektör oyuncularının verdiği bilgiye göre, zam dalgası gelecek sene de son bulmayacak. 2016 yılında oyuncak fiyatlarının yüzde 25 daha artacağı öngörülüyor. Buradaki en büyük etken ise kur farkının fiyata yansımasının şimdilik sınırlı kalması. Stoktaki ürünlerin pazara sürülmesi nedeniyle 2015’teki zammın düşük tutulduğu ve tüm ürün gruplarına yapılmadığı belirtilirken, bazı uluslararası markaların bütçe düzenlemesini henüz tamamlamaması 2016’da oyuncağı daha da pahalandıracak faktörler.
Ciro azalmasa da tüketim düşüyor
Türkiye’de yaklaşık büyüklüğü 1 milyar TL olarak hesaplanan oyuncak sektöründe son fiyat artışları hacmi daraltmasa bile satışları adetsel olarak düşürdü. Markalar fiyat yükseldiği için ciroda gerileme olmamasına rağmen tüketimin zamdan etkilendiğini belirtti. Buna göre, oyuncak satışları son aylarda önceki yılın aynı dönemine göre adet olarak yüzde 8 ila yüzde 20 arasında gerilemeye sahne oldu.
Yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’de çocuk başına yıllık ortalama oyuncak harcaması henüz 30 dolar civarında. Ancak üst limit 120 dolara kadar çıkabiliyor. Gelecek dönemde hızla yükselmesi beklenen çocuk başına düşen oyuncak harcamasının 350 dolar seviyesini zorlayacağı öngörülüyor. Türkiye’de oyuncak sektörünün yüzde 70’ini yerli, yüzde 30’unu ise yabancı şirketlerin oluşturduğu ifade edilirken, satışların yüzde 5’inin online kanaldan yapıldığı hesaplanıyor. Türkiye’de oyuncak pazarının yıllık büyüme hızının yüzde 6 ortalamasında olduğu tahmin ediliyor. Markalı oyuncaklarda bu rakam yüzde 10’a çıkıyor.
Sektör 1 milyar dolarlık hacme yaklaşıyor
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre, Türkiye’de nüfusun 19 milyonu 0-14 yaş grubu çocuklardan oluşuyor ve çocuklara ilişkin satışlar diğer sektörlerden 3 ila 5 kat arası daha fazla artıyor. Çocuk nüfusunun çoğalmasıyla Türkiye’de kayıtiçi oyuncak sektörünün büyüklüğünün de kısa vadede 1 milyar doları geçmesi bekleniyor. Buna yönelik olarak yerli üretimi destekleyecek planlamalar yapıldığı da belirtiliyor.
“Test düzenlemesi yüzde 10-20 arası ek maliyet getirdi”
Oyuncak fiyatlarındaki artışın en büyük nedeninin kur olduğunu belirten E-bebek Genel Müdürü Halil Erdoğmuş, bunun yanı sıra değişen test düzenlemesinin de maliyetlere etki ettiğini söyledi. Yapılan düzenlemeyle yılbaşından itibaren ithal ürünlerin Türkiye’de de teste tabi tutulduğunu kaydeden Erdoğmuş, “Sağlığa uygunluk testleri yurtdışında yapılmış olsa dahi, artık her ithal ürün Türkiye’de de test ediliyor. Bu da yüzde 10 ila 20 arasında değişen bir ek maliyet doğurdu” dedi. Kur farkının bir kısmının da henüz fiyata yansımadığına dikkat çeken Erdoğmuş, şöyle konuştu: “2016’da kur etkisi sürer ve yine yüzde 25 civarı zam görürüz diye düşünüyorum. Artan fiyat satışı da etkiliyor. Bizde sepet küçüldü; adet bazında geçen yıla göre yüzde 8 gerileme var. Devlet üretimin Türkiye’de yapılmasını istiyor. Hatta Düzce’de oyuncağa özel bir organize sanayi bölgesi kurulması da gündemde. Fakat yerli üretim de fiyatı düşürmez. Yabancı ürünün, lisansların maliyeti arttıkça fiyat artar.”
“Markasız üründe zam oranı daha düşük tutuluyor”
Sektörün hem üretim, hem ithalat ayağında faaliyeti olan, perakende satış noktaları da bulunan Armağan Oyuncak’ın Yönetim Kurulu Başkanı Muharrem Vural da kur artışının fiyata tam olarak yansımadığını belirtti. En yüksek zammı büyük yabancı oyuncuların uyguladığını kaydeden Vural, “Kutu oyunları, lisanslı ürünler, elektronik aksamı fazla olanlar daha çok zamlandı. Markasız ürünlerde ise ya hiç fiyat artışına gidilmedi ya da zam çok daha düşük tutuldu” dedi. Adetsel olarak satışların yüzde 20 düştüğüne dikkat çeken Vural, “Sektörün kayıtdışı kısmı da göz önünde bulundurulursa 2 milyar dolar civarı hacmi var. İthalata ek vergi gelmesi konuşuluyor. Böyle bir şey olursa kayıtdışı artar” diye konuştu.
