Fransız çimento devi Lafarge tarafından Suriye’de IŞİD’e haraç verildiği resmen belgelendi. Geçen yıl ortaya atılan iddia sonrası Fransa’da başlatılan soruşturma kapsamında ifade veren şirket yöneticileri, Suriye’deki fabrikanın savaşa rağmen üretime devam edebilmesi amacıyla sadece IŞİD değil diğer terör örgütlerine de haraç verildiğini itiraf ettiler.
Fransız Le Monde ve Le Canard Enchainé gazeteleri tarafından yayımlanan ifadeler, Suriye'nin Celabiye kentinde bulunan fabrikanın üretime devam edebilmesi için şirketin 2012-2014 yılları arasında El-Nusra ve IŞİD gibi cihatçı örgütlere haraç verdiğini açığa vurdu. İfadeler, savaşa rağmen şirketin Paris’teki ana merkezi, Fransız hükümeti ve Fransız Dışişleri’nin Lafarge’ın Suriye’deki faaliyetlerinin devamı için onay verdiklerini de gösteriyor.
İlk temas Gaziantep’te
Paris Savcılığı tarafından "terörün finansmanı" başlığı altında konu hakkında başlatılan soruşturmada bugüne kadar elde edilen verilere göre, Lafarge’ın Suriye’nin Kobane kentine 60 kilometre uzaklıktaki fabrikasının yöneticileri ile Suriye’deki rejime muhalif cihatçı örgütler arasındaki ilk temas Eylül 2012’de Gaziantep’te gizli bir görüşmeyle başladı. Şirketin Suriye fabrikası yöneticileri, Fransız sorgu hakimlerine verdikleri ifadelerde, ilk görüştükleri kişilerin "ABD'nin bilgisi dahilinde, Katar ve Suudi Arabistan destekli" olduklarını söyledi.
Gaziantep görüşmesinin ardından şirketin Suriye’deki fabrikasının küçük ortağı olan, Beşar Esad’ın eski Savunma Bakanının oğlu Firas Tlass’a, fabrikaya gidiş gelişlerin engellenmemesi amacıyla terör örgütlerine dağıtılmak üzere Eylül 2012-Mayıs 2014 döneminde ayda 80 bin ile 100 bin dolar arası para verildi. Buna rağmen, Ekim 2012’de fabrikanın dokuz çalışanı bölgedeki Kürt gruplar tarafından rehin alındı. Lafarge serbest bırakılmaları için 200 bin euro ödedi. Rehine krizi fabrikada üretimi durdurmadı, işletmenin kapatılması gündeme gelmedi. Tam tersine, fabrikayı Suriye’deki “en önemli Fransız yatırımı” olarak tanımlayan Fransız hükümeti, kapatılmasına karşı çıktı.
IŞİD’e aylık haraç
Lafarge IŞİD’in bölgeye hakim olmasının ardından bu örgüte de aylık haraç vermeye başladı. Fabrika müdürü Bruno Pescheux, ifadesinde IŞİD’e ayda 20 bin dolar verildiğini söyledi. Lafarge ile IŞİD arasında Haziran 2014’te Lafarge’ın savaş nedeniyle yurtdışına gönderdiği yabancı personelin geri dönmesi konusunda bir de gizli görüşme gerçekleşti.
Temmuz 2014’te Kobane’de IŞİD ile Kürtler arasındaki çatışmalar ve IŞİD’in fabrikaya giriş çıkışları yasaklaması nedeniyle üretim durma noktasına geldi. PYD’nin bölgeyi terk etme uyarıları ve BM’nin Suriye’deki terör gruplarıyla her türlü finansal ilişkiye yönelik kararına rağmen Lafarge 9 Eylül 2014'te fabrikada üretime yeniden başladı. Bu amaçla IŞİD’in Halep’teki “valisinden” özel yazılı geçiş izni alındı. Ancak 19 Eylül’de IŞİD fabrikayı basarak ele geçirdi, birçok çalışanı rehin aldı. Rehin alınan iki Hıristiyan, ancak din değiştirip Müslüman olmayı kabul edince serbest bırakıldı.
Lafarge, Nicolas Sarkozy’nin Beşar Esad ile yakın ilişkide olduğu 2010 yılında bu ülkenin kuzeyinde, Türkiye sınırı yakınlarındaki Celabiye kentinde 680 milyon dolar tutarında yatırımla dev bir çimento fabrikası kurmuştu.
Fransa'daki soruşturma devam ediyor.
© Deutsche Welle Türkçe
Kayhan Karaca / Strasbourg
