Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Başbakanı Serrac Ankara'da: Temaslardan ne bekleniyor?

Libya'da Birleşmiş Milletler'in (BM) tanıdığı ve Türkiye'nin askeri destek verdiği Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) Başbakanı Fayiz Es-Serrac bugün Ankara'da temaslarda bulunuyor.

Serrac'ın, Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya gelmesi planlanıyor.

Serrac'ın Türkiye ziyareti, Libya'da 2011 yılından bu yana farklı gruplar arasında ve yoğunlukta devam eden iç savaş açısından kritik bir yol ayrımında gerçekleşiyor.

Ziyaretten çok kısa bir süre önce UMH, başkent Trablus'un tamamında kontrolü yeniden sağladığını açıkladı. UMH, dün de Trablus Uluslararası Havalimanı'nı almıştı. Rus ve Arap basını, General Halife Hafter'e bağlı güçlerin Trablus'un dış mahallelerinden çekilmeye başladığını duyurdu.

Libya'nın doğusunda kontrolü elinde tutan Tobruk merkezli, Hafter'e bağlı Libya Ulusal Ordusu, Nisan 2019'da UMH'nin yönetim merkezinin bulunduğu Trablus'a yönelik büyük bir taarruz başlatmıştı.

Libya Ulusal Ordusu, Trablus şehir merkezinin dışında kalan bazı mahalle ve bölgeleri ele geçirmişti. Ancak UMH, son haftalarda yürüttüğü operasyonlarla bu bölgelerin yeniden almaya ve bazı kritik askeri hedeflerde de kontrolü sağlamaya başladı.

Analistler ve uzmanlar, UMH'nin son dönemdeki ilerlemesinde Türkiye'nin verdiği askeri desteğin önemli rol oynadığını ve bu desteğin sahadaki dengeleri değiştirmeye başladığını söylüyor.

Görüşmede neler konuşulması bekleniyor?

Serrac'ın Ankara'daki temaslarında ateşkes görüşmeleri ve Libya'daki son durumun ele alınması bekleniyor.

Anadolu Ajansı, Trablus'un tamamının kontrolünün UMH'ye geçmesiyle "Türkiye'nin son dönemdeki desteğinin de yeni bir aşamaya geçtiğini" belirterek, görüşmelerde bundan sonrasına ilişkin atılacak adımların yeniden değerlendirileceğini aktardı.

Türkiye ile Libya, Kasım ayında askeri ve güvenlik işbirliği anlaşması imzaladı. Bu anlaşma kapsamında, Türkiye'nin UMH güçlerine danışmanlık yapmak üzere asker göndermesi, ortak tatbikat ve operasyon düzenlenmesi ve malzeme desteği verilmesi öngörülüyor.

Türkiye'nin UMH güçlerine tank, zırhlı araç ve silahlı insansız hava aracı (SİHA) gibi askeri malzemeler gönderdiği belirtilirken, Suriye'deki hükümete karşı savaşan silahlı grupların bazılarına mensup savaşçıları da Libya'ya gönderdiği öne sürülüyor.

Reuters haber ajansına konuşan üst düzey Türk bir yetkili, ateşkes görüşmeleri öncesinde Trablus Uluslararası Havalimanı'nın UMH'nin kontrolüne geçmesinin çok kritik bir gelişme olduğunu söyledi.

Habere göre, yetkili, "Herkes masaya toprak kaybına uğramadan oturmak istiyor ancak kontrol ettiğiniz toprakların büyüklüğü masadaki pozisyonunuzu da güçlendiriyor" dedi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bu hafta içinde yaptığı açıklamada, Hafter'i siyasi çözüme yanaşmamakla suçladı ve Libyalı generalin savaşı kazanamayacağını söyledi.

Çavuşoğlu, "Trablus'tan Tunus'a kadar sahil bandının ele geçirilmesi, uluslararası havaalanlarının ele geçirilmesi, havadan ve karadan ilerleme kaydedilmesi esasen gösteriyor ki; Hafter bu savaşı kazanamaz" dedi.

Diplomasi tarafında hareketli hafta

Libya konusunda bu hafta içerisinde sahadaki değişimlerin yanı sıra diplomasi cephesinde de önemli gelişmeler yaşandı.

Birleşmiş Milletler (BM) Pazartesi günü yaptığı açıklamada, hem UMH hem de Libya Ulusal Ordusu'nun Şubat ayında kesintiye uğrayan ateşkes görüşmelerine yeniden başlama konusunda uzlaştıklarını açıkladı. Görüşmelerin ne zaman ve nasıl başlayacağına ilişkin detaylar ise henüz bilinmiyor.

General Hafter, bu hafta içerisinde Mısır'a giderek temaslarda bulundu.

Arap basını, Hafter'in görüşmelere başlamak için Türk askerlerinin geri çekilmesini ön koşul olarak ortaya sürdüğünü iddia etti.

Ayrıca bu hafta içerisinde Sarraj'ın yardımcısı Ahmed Maytik ve UMH'nin Dışişleri Bakanı Tahir Siyala, Moskova'ya giderek, temaslarda bulundu.

UMH heyeti, Moskova'da Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ve yardımcısı Mihail Bogdanov ile biraraya geldi.

Siyala, Moskova'da yaptığı açıklamada, görüşmelerde Libya'daki son durumun ele alındığını söyledi.

Lavrov da yaptığı açıklamada, askeri faaliyetlerin en kısa süre içerisinde durdurulması ve Libya'daki önde gelen siyasi ve sivil toplum temsilcilerinin katılımıyla kapsayıcı bir diyalogun organize edilmesi çağrısı yaptı.

Lavrov açıklamasında, müzakerelere zemin olarak Hafter'i destekleyen Tobruk merkezli Libya Temsilciler Meclisi'nin Başkanı Akile Salih'in sunduğu öneri kapsamında BM gözetimi altında bölge temsilcilerinin oylarıyla bir başkanlık konseyi oluşturulması önerisine de ilkesel destek verdiklerini söyledi.

Rusya, iç savaşın her iki tarafıyla da görüşüyor ancak Hafter'e destek verdiği öne sürülüyor.

Libya'nın Trablus ve Sirte gibi batısındaki şehirleri BM tarafından desteklenen ve uluslararası alanda tanınan UMH; doğu kesimlerini ise Tobruk merkezli Hafter'e bağlı Libya Ulusal Ordusu kontrol ediyor. Libya'nın büyük oranda çöl olan güney kesimlerinin kontrolü de yerel aşiretlerin elinde bulunuyor.

Türkiye ve Katar gibi ülkeler UMH'yi desteklerken; BAE, Mısır ve Suudi Arabistan'ın da Hafter'e destek verdiği biliniyor.