Lübnan ateşkesi hakkında bildiklerimiz: Hizbullah güçlerinin yerini Lübnan ordusu mu alıyor?

T24 Dış Haberler

ABD Başkanı Joe Biden, dün gece İsrail ile Lübnanlı militan grup Hizbullah arasında bir yıldan uzun süredir devam eden çatışmaları sona erdirecek ateşkes anlaşmasına varıldığını açıkladı. Ateşkes anlaşması Türkiye saati ile 05.00'te yürürlüğe girdi. 

ABD ve Fransa tarafından yapılan ortak açıklamada, anlaşmanın Lübnan'daki çatışmaları durduracağı ve “İsrail'i Hizbullah ve diğer terör örgütlerinin tehdidinden koruyacağı” belirtildi.

TIKLAYIN | İsrail ile Lübnan arasında sağlanan ateşkes antlaşması yürürlüğe girdi

ABD Başkanı Biden, Lübnan ile İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını basın açıklamasıyla duyurmuştu. Ateşkesin bugün yerel saatle 04.00'te yürürlüğe gireceğini açıklayan Biden, Lübnan Silahlı Kuvvetleri'nin 60 gün içinde Lübnan'ın güney sınırına konuşlanarak bu bölgenin kontrolünü sağlayacağını belirtti.

Anlaşmanın, söz konusu bölgeden Hizbullah unsurlarının silahsızlandırılarak Litani Nehri'nin kuzeyine geçirilmesini öngördüğünü kaydeden Biden, 60 günlük süreç zarfında İsrail askerlerinin kademeli şekilde bölgeden geri çekileceğini söyledi.

İşte varılan ateşkes anlaşması hakkında bildiklerimiz... 

Ateşkesin kalıcı olması amaçlanıyor

ABD Başkanı Joe Biden gazetecilere yaptığı açıklamada anlaşmanın “kalıcı bir ateşkes olarak tasarlandığını” söyledi.

Ateşkes şartlarına göre Hizbullah 60 gün boyunca militanlarını ve silahlarını Lübnan ile İsrail arasındaki gayri resmi sınır olan Mavi Hat ile Litani nehri arasında kalan ve yaklaşık 30 kilometre kuzeyde yer alan bölgeden çıkaracak.

Üst düzey bir ABD'li yetkiliye göre; Hizbullah militanlarının yerini Lübnan ordu güçleri alacak. Lübnan ordu güçleri, Hizbullah'a ait altyapı ve silahların kaldırıldığından ve yeniden inşa edilemeyeceğinden emin olacak.

Aynı 60 gün içinde İsrail'in de kalan güçlerini ve sivilleri kademeli olarak geri çekeceğini söyleyen Biden, sınırın her iki tarafındaki sivillerin evlerine dönmelerine olanak sağlanacağını sözlerine ekledi.

5 bin Lübnan askeri Hizbullah'ın yerini alacak

ABD'li bir yetkiliye göre Lübnan ordusunun anlaşma kapsamında güneye 5 bin asker göndermesi bekleniyor.

Ancak bu askerlerin ateşkesi uygulamadaki rolleri ve gerektiğinde Hizbullah'la çatışıp çatışmayacakları konusunda soru işaretleri var. Bu, mezhepsel bölünmelerin derin olduğu ülkede gerilimi tırmandırma potansiyeline sahip. 

Lübnan ordusu da anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmek için para, insan gücü ve ekipman gibi kaynaklara sahip olmadığını ancak Lübnan'ın bazı uluslararası müttefiklerinin katkılarıyla bunun hafifletilebileceğini söyledi.

Ancak pek çok Batılı yetkili Hizbullah'ın zayıflatıldığını ve Lübnan hükümetinin ülkenin tüm toprakları üzerinde kontrolü yeniden tesis etmesinin zamanının geldiğini söylüyor.

Ateşkesin uygulanmasını kim izleyecek?

Anlaşma büyük ölçüde İsrail ve Hizbullah arasındaki 2006 savaşını sona erdiren 1701 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararını takip ediyor.

1701 sayılı karar uyarınca Litani'nin güneyindeki bölgelerde Lübnan devleti ve BM Barış Gücü (UNIFIL) dışında silahlı personel ve silah bulunmaması gerekiyordu.

Ancak her iki taraf da kararın ihlal edildiğini iddia ediyor. İsrail, Hizbullah'ın bölgede kapsamlı bir altyapı inşa etmesine izin verildiğini söylerken, Lübnan İsrail'in ihlalleri arasında toprakları üzerinde askeri uçuşların da yer aldığını söylüyor.

ABD'li üst düzey yetkili, bu kez ABD ve Fransa'nın ihlalleri izlemekle görevli olan UNIFIL, Lübnan ve İsrail'den oluşan mevcut üçlü mekanizmaya katılacağını söyledi. Yetkili, “Bölgede ABD muharip birlikleri olmayacak, ancak geçmişte yaptığımız gibi Lübnan Silahlı Kuvvetlerine askeri destek verilecek. Ancak bu durumda, tipik olarak Lübnan ordusuyla birlikte ve Fransız ordusuyla da bağlantılı olarak yapılacak” dedi. 

İsrail ihlallere karşılık verme hakkı olduğunu iddia ediyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail'in Lübnan'da “ABD'nin tam anlayışıyla” “tam askerî hareket özgürlüğünü koruyacağını” söyledi.

Netanyahu, “Eğer Hizbullah anlaşmayı ihlal eder ve silahlanmaya kalkarsa saldırırız. Sınır yakınlarında terörist altyapıyı yeniden inşa etmeye çalışırsa saldırırız. Eğer bir roket fırlatırsa, eğer bir tünel kazarsa, eğer roket taşıyan bir kamyon getirirse, saldıracağız” dedi.

ABD Başkanı Biden da gazetecilere verdiği demeçte bu görüşü destekledi ve “Eğer Hizbullah ya da bir başkası anlaşmayı bozar ve İsrail'e doğrudan bir tehdit oluşturursa, İsrail uluslararası hukuka uygun olarak meşru müdafaa hakkını saklı tutar" ifadelerini kullandı. Ancak anlaşmanın Lübnan'ın egemenliğini koruduğunu da söyledi.

İsrail'in karşılık verme hakkı talebinin, Lübnan tarafından reddedildiği için ateşkes anlaşmasının bir parçası olmadığına inanılıyor. Basında yer alan haberlerde bu sorunu aşmak için ABD'nin İsrail'in hareket etme hakkını destekleyen bir mektup yayınlayacağı öne sürülmüştü.