Dolandırıcılar yeni yöntemlerle vatandaşların karşısına çıkmaya devam ediyor. Son aylarda kullanılan yollardan biri de yardım vaadiyle vatandaşların kimlik ve banka bilgilerinin ele geçirilmesi. Kötü niyetli kişiler bunun için vakıf ve yardım platformu kurmuş gibi hareket ederek vatandaşlara ulaşıyor. Daha sonra temas kurdukları kişilerden kimlik ve banka bilgilerini istiyor. Bilgileri ele geçiren dolandırıcılar hızla sırra kadem basıyor.
Çözüm platformu sikayetvar.com'un verilerinde de son dönemde sivil toplum kuruluşları hakkında yapılan şikayetlerde büyük bir artış var. Zira geçen yılın ilk 4 ayında sivil toplum kuruluşları hakkında 400 şikâyet yapılırken bu 2022’nin aynı döneminde 1998 adete ulaşmış durumda. Şikayetlerdeki bu yüzde 400’lük artışın büyük bölümü ise hesap ve ödeme gibi başlıklardan oluşuyor.
Aynı dönemlerde sivil toplum kuruluşları ile detaylı bilgi almak için platformu ziyaret eden kullanıcıların sayıları 93 bin 790’dan 253 bin 228’e yükselmiş durumda.
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Tüketiciler Derneği Başkanı Levent Küçük, son yıllarda kötü niyetleri kişilerin kullandığı yöntemlere sürekli yenilerinin eklendiğini ve vatandaşların bu konularda dikkatli olması gerektiğini söylüyor.
Vatandaşları özellikle kimlik ve banka bilgilerinin paylaşımı noktasında uyaran Küçük, "Bu konuda özel bir dikkat gerekiyor. Kimlik, pasaport ve diğer önemli belgelerle birlikte banka bilgilerinin de kesinlikle üçüncü şahıslarla paylaşılmaması gerekiyor" diyor.
Sikayet.var’ın paylaştığı bilgilere göre vatandaşların en fazla şikâyet ettiği konulardan biri de yardım vakfı olarak kendilerini tanıtan kişilerin vatandaşlara yardım vaadinde bulunması ancak kişisel verilerin paylaşımının ardından bir daha dönüş yapılmaması.
Teyit edilmesi gerekiyor
En fazla şikâyete konu olan Dünya Pandemi Vakfı ve yardımvakfı gibi oluşumlara da şu anda ulaşılamıyor.
İki oluşum hakkında sikayetvar.com’a gelen bazı bildirimler söyle:
* "WhatsApp üzerinden 'Yardım başvurunuz kabul edilmiştir' diye mesaj geldi. Parayı göndermemiz için IBAN istediler. Attım IBAN’a 5 TL para gönderdiler. Tekrar parayı IBAN’a göndermemi söylediler. Yardım parasını göndermemiz için IBAN'ı kaydetmemiz lazım dediler. Kimlik seri numarasına kadar verdim, ses seda yok. Adıma açılan hiçbir hesaptan mesul değilim."
* "WhatsApp üzerinden kimlik bilgilerini istediler. IBAN üzerinden 5 TL göndermemi istediler ve tüm bilgilerimi aldılar. 24 saat içinde dönüş yapacağız deyip dönmediler. Yazdım engele koydular. Arıyorum kapalı çıkıyor. Adım, şahsi kredi kartı, kredi hat vs. Gibi bir işlem hiçbir şekilde kabul etmiyorum..."
* "Yardimvakif.com sitesinden başvuru yaptım WhatsApp üzerinden. 'Size yardımcı olacağım, yardım parasını göndermemiz için IBAN'ı kaydetmemiz lazım' dediler. Seri no'yu ve T.C. kimlik numaramı istediler. İnternetten baktığımda herkesin şikayetçi olduğunu gördüm. Bilgilerimin 3. şahıslarla paylaşılmasında, herhangi bir maksatla kullanılmasında kesinlikle iznim ve rızam yoktur. Aksi takdirde iznim olmadan yapılacak işlemlerden Pandemi Yardım Vakfı ve yetkilileri sorumludur."
* "Umutverir.com formu doldurarak yardım talebinde bulundum. Forumda TC kimlik numara girmemiz gerekiyordu. Ben de girdim ve o şekilde başvurdum. Biraz şüphelendim ve araştırdım. Şikayetleri gördüm. Bilgilerim kullanılarak herhangi bir usulsüzlük alışveriş, çek, senet, işletme GSM tel hatları gibi işlemlerinde rızam ve isteğim dışıdır. Diğer tüm hukuki haklarımı kullanırım benzeri durumlarda tüm sorumluluk İnsani Yardım Vakfı adı altında umutverir.com sorumludur."
* "umutverir.com sitesinden yardım alabileceğimi söyleyip WhatsApp üzerinden TC kimlik numarası, seri numarası ayrıca IBAN numarası istendi. Hepsini attım. Başvurunun onaylandığı söylendi. Siteye girdiğimde şikayetleri okudum, adıma herhangi hat, banka hesap işlemi, vs olayla karşılaştığımda bu yazıyı şikayetçi olduğumda kullanabilmek adına yazıyorum adıma yapılan herhangi işleme kesinlikle rızam yoktur herhangi bir mesuliyet kabul etmiyorum."
Avukat Sefa Karcıoğlu da gerçek vakıfların kimseden 5-10-20 lira karşılığında banka hesap bilgilerini istemeyeceğini adı geçen vakıfların ise gerçekte var olmadığını belirtiyor. Karcıoğlu, benzer durumlarda vatandaşların şüpheye düşmesi halinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün sitesindeki kontrol bölümünden teyit araması yapabileceğini ifade ediyor.
Bu tür oluşumların vatandaşlarım sivil toplum kuruluşları ve yardım platformlarına olan güveni zedelediğini anlatan Ahbap Derneği Medya Uzmanı Tuğba Serbest ise vatandaşların bu vakıf ve dernek gibi oluşumlarla temasa geçmeden önce iyi bir araştırma yapması ve faaliyet raporlarını okuması gerektiğini dile getiriyor.
Avukat Sefa Karcıoğlu, ekonomik zorluğa düşen vatandaşların yardım kuruluşlarını bir umut olarak gördüğünü ancak bu durumu kullanan kötü niyetli kişilerin tuzaklarına düşmekten kurtulamadıklarını aktarıyor.
Peki ele geçen bilgi ve belgeler nerede kullanılıyor?
Tüketiciler Derneği Başkanı Levent Küçük’e göre çeşitli zamanlarda farklı yöntemlerle vatandaşlardan toplanan kişisel bilgiler bir havuzda birikiyor ve satışa çıkarılıyor.
Özellikle kimlik bilgilerinin ne zaman ve ne şekilde kullanılacağının belli olmadığını söyleyen Sefa Karcıoğlu, "Sizin adınıza bir şirket kurabilirler, sizi borçlandırabilirler. Daha kötüsü sizin adınıza sahte kimlik, pasaport ve belgeler düzenleyebilirler. Bu belgelerle bir suça karışabilirler. Siz mahkemeye başvurarak uzun bir yargılama süreci sonrasında kendinizi aklayabilirsiniz ama bu süreç çok yıpratıcı olur" ifadelerini kullanıyor.
Her şeyin bir telefon mesajı ya da araması ile başladığını anlatan Karcıoğlu, şöyle devam ediyor: "Kötü niyetli kişiler hedef aldıkları vatandaşlara bir mesaj atıyor. Bu mesajda genellikle karşılıksız ya da kolay maddi yardım vaadinde bulunuyorlar. Siz onlara geri dönüş yaptığınızda ise süreç başka bir aşamaya geçiyor. Vatandaştan ilk olarak basit bilgileri istiyorlar eğer bilgi akışı devam ederse siz durumu sorgulayana kadar yeni bilgiler isteniyor. Burada vatandaşın durumun ne kadar farkında olduğu da önemli. Eğer istenen her bilgi iletiliyorsa burada dolandırıcılar durmuyor sizden her bilgiyi talep ediyor."
Şifrelerin de değişmesi gerekiyor
Yaşanan olaylarda birden fazla suçun gerçekleştiğini belirten Karcıoğlu, "Burada kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilme suçu var. Diğer taraftan da dolandırıcılık unsuru bulunuyor. Çünkü artık hileyle karşı tarafın iradesini sakatlayacak şekilde bilgileri ele geçirip menfaat elde ediyorlar. Vatandaşlardan kayıt başvuru parası adı altında da paralar isteniyor, sistem farklı şekillerde işliyor. İlk çözüm adli makamlara başvurmak ama bunu takiben vatandaşlar bankacılık uygulamalarının ve mail hesaplarının şifrelerini de hemen değiştirmeli" diyor.
