Madımak katliamının ardından hangi gazete ne yazmıştı?

2 Temmuz 1993'te Sivas'ta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği'nin organize ettiği Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli yakıldı. Çoğunluğu Alevi 33 yazar ve ozan ile iki otel çalışanı yanarak veya dumandan boğularak hayatlarını kaybetti. 22 yıl önce Sivas’ta yaşananlar izleyen gün Sabah, Hürriyet, Milliyet, Türkiye, Meydan gibi yüksek satışlı beş gazete, "Olaylara Aziz Nesin'in yaptığı bir konuşmayla neden olması"nı öne çıkarıyor, Hürriyet, bu konuşmanın "yerel basında abartılı bir şekilde yayınlanması"na vurgu yapıyordu. Özgür Gündem ise şu manşeti atıyordu: “Devlet gözetiminde katliam: 40 ölü”

İşte Bianet’ten Hazal Hürman ve Beyza Kural'ın derlemesiyle gazetelerde Madımak katliamı:

 

3 Temmuz 1993 gazeteleri

Hürriyet: Sivas'ta 'Aziz Nesin' isyanı

"Olaylar nasıl gelişti" başlığı altında şöyle deniyordu. "Pir Sultan Abdal etkinlikleri için Sivas'a gelen Aziz Nesin'in 'Bin yılık Kur'an'a neden inanayım. Bu yüzden Müslüman değilim' şeklindeki sözleri yerel basında abartılı bir şekilde yayınlanınca kentte büyük bir tepki oluştu.

"İçişleri Bakanı: Olaylara heykel neden oldu" başlıklı haberde ise Gazioğlu'nun bir açıklaması aktarılıyordu: "İçişleri Bakanı Mehmet Gazioğlu şöyle dedi: Bugün 13.30'da Cuma namazına müteakip kent merkezinde Pir Sultan Abdal törenleri ve açılışı yarın yapılacak Pir Sultan Abdal'a ait heykel sebebiyle halk galeyana gelmiş, maalesef hepimizin bildiği müessif olaylar meydana gelmiştir."

 

Sabah: Alevi-Sünni çatışması yok

Haber şöyle başlıyordu: "Pir Sultan Kültür ve Sanat etkinlikleri için Sivas'a gelen Aziz Nesin'in bir gün önce yaptığı konuşmada 'Kur'an'ın devri bitmiştir' demesi tahriklerin gerekçesi oldu. Cuma namazından çıkan bazı gruplar 'Kur'an'a uzanan eller kırılsın' diye slogan atıp yürüyüşe geçerek Vilayet önünde toplandılar."

 

Milliyet: Olay konuşma

 

Baş sayfadaki bir kutuda şöyle deniyordu: "Aziz Nesin olaylara yol açan bir gün önceki konuşmasında Türk milletinin yüzde altmışının aptal, tamamının da korkak olduğunu söylemişti."
Haberde Sivas Valisi Ahmet Karabilgin'in "Bunu yapanlar militandır. Sivas halkı katılmadı, desteklemedi." dediği belirtiliyor, haberin devamında ise, "Bakan Gazioğlu Sivas'a vardığında kent merkezine gitmek için uzun süre bekledi. Yetkililer yaklaşık yüz bin kişinin olaylara katıldığını belirttiler" deniyordu.

 

Türkiye : Aziz Nesin'in ''1400 yıl önce yazılan Kuran geçersizdir'' sözleri halkı galeyana getirdi... Sivas'ta fitne: 35 ölü"

Spot: Pir Sultan Abdal şenlikleri için gittiği Sivas'taki konuşmasında İslamiyet'e ağır hakaretler yağdıran Aziz Nesin'i binlerce kişi şiddetle protesto etti.

İHA'dan Ünsal Karabulut imzalı haberde şöyle deniyordu: "Pir Sultan Abdal Şenlikleri için Sivas'a gelen Aziz Nesin yaptığı konuşmadan İslamiyet'e hakaret edince Sivas karıştı. Olaylarda 35 kişi hayatını kaybederken 14'ü güvenlik görevlisi olmak üzere 60 kişi de yaralandı. Olaylara sebep olan Aziz Nesin güvenlik kuvvetleri tarafından bilinmeyen bir yere götürüldü."

 

Meydan: Aziz Nesin'in konuşması halkı galeyana getirdi; Sivas'ta ayaklanma: 40 ölü.

 

Meydan'ın haberinde ise şöyle deniyordu: "Yazar Aziz Nesin'in Pir Sultan Abdal kültür etkinliklerinde yaptığı konuşmada 'Ben dinsizim' demesinden sonra galeyana gelen on bin kişi kültür merkezini taşa tuttu ve Nesin'in kaldığı Madımak Oteli'ni ateşe verdi. Yanan otelde 40 kişi dumandan zehirlenerek ölürken çıkan olaylarda dördü polis 145 kişi yaralandı."

 

Özgür Gündem: Devlet gözetiminde katliam: 40 ölü

Haberde şöyle deniyordu: "Sivas'ta gerek gösterilerin başladığı sırada, gerekse gelişerek saldırı ve kundaklamaya dönüştüğü sırada devlet güçlerinin olaya gerekli ve yeterli müdahaleyi yapmadığı görüldü."

 

Cumhuriyet: Sivas'ta katliam: 35 ölü, 60 yaralı

 

Cumhuriyet'teki köşesinde Hikmet Çetinkaya, "İrtica başkaldırdı"başlığını kullandı:

"1993 Türkiyesi'nde aşırı dinciler Sivas'ta şeriat isteyip yazarların ve sanatçıların kaldıkları oteli yaktılar. Ölü sayısı 35 mi, yoksa daha fazla mı şimdilik bilinmiyor ama bilinen aşırı dinci örgütlerin Sivas'ta kanlı irtica eylemi yaptıklarıdır."

 

4 Temmuz gazeteleri

 

Sabah: Tahrik... İhmal... İşte Sivas gerçeği

Haber: "Sivas gerçeği" madde madde sayılarak başlıyordu. Birinci madde şöyleydi: "Rencide eden konuşma... Aziz Nesin'in Perşembe günü yaptığı dikkatsiz konuşma herkesi rencide etti. Hem Sünniler hem aleviler nesinin konuşmasını 'saygısızlık' diye algıladı. Çok kişi 'ne gerek vardı böyle bir konuşmaya' diyor."
Sabah'ta Mehmet Barlas köşesinde "Laikliği, kitlelerin öfkesine sürmeyelim!" başlıklı yazısında şöyle diyordu: Aydın olmak ve laik olmak inançlara saygısız olmak veya inanç sahiplerini küçümsemek değildir.

Gene Sabah'ta Cengiz Çandar ise "Sivas Faciası : Provokasyon ve Gaflet" başlıklı yazısında şöyle diyordu:

"Devletin vurdumduymazlığı ve aczi "birey"in provokatörlüğü olgusunu ortadan kaldırmaz... 'Türk milletinin yüzde altmışından fazlasının aptal olduğu' kanaatini her yerde tekrarlayan Aziz Nesin'in bu saptamasında doğru bir husus var: Eğer seksenine dayanmış Aziz Nesin bunak değilse, Türk milletinin bir aptal ferdi."

 

Türkiye: Başbakan: Tahrik var

Spot: "Tansu Çiller, Sivas'ta 35 kişinin ölümüyle neticelenen olayların, Aziz Nesin'in tahrik edici konuşmasından kaynaklandığını söyledi."

Türkiye'de Sebahattin Önkibar'in "Politika Günlüğü" köşesinden:
Sivas olaylarının müsebbibi "Pir Sultan Abdal'ı anma" adı altında tahrik kıt'alarının bölgeye gelmesine izin veren yetkililer ile mukaddes kitabımıza dil uzatan yazar Aziz Nesin'dir...

Yaptığı iş fikirlerini açıklamak değil tahrike vesile olacak şekilde kutsal değerlerimize taarruzdur.

Türkiye'de Yalçın Özer'in "Fesat ateşi yakanlara dikkat" başlıklı yazısından:

"Komedi yazarı Aziz Nesin, dün en rahat uykusunu uyumuş olmalıdır. Nihayet arzuları gerçekleşmiş, 35 kişinin ölümüyle sonuçlanan büyük bir olay çıkarmayı başarmıştır... Bu saldırı da Aziz Nesin'in niyetleri gibi karanlık bir yerlere dayanmakta ve kimin tezgâhı olduğu bilinmemektedir. Saldırı üzerine Aziz Nesin hemen bir açıklama yaptı ve irticanın son hızla ülkeye yayılmakta olduğunu söyleyip hükümeti kınadı. Aziz Nesin'in yakın dostları onun bu işlere "bilinçli olarak" yaptığını söylüyorlar. Galiba şu hedefi gütmektedir; Türkiye'deki sağı ve Müslümanları ayaklandırıp devletle karşı karşıya getirecektir... Böylece ülkedeki sağı tasfiye edecek sonuçta meydan sola kalmış olacaktır... Gizli istihbarat teşkilatlarına yakışacak bu ince planı Aziz Nesin tek başına gerçekleştirmeyi kafasına koymuştur."

 

Meydan: Vurun şu kafire!

 

Manşet üstü: RP'li başkan Aziz Nesin'e saldırdı 

Spot: 35 kişinin ölümüyle sonuçlanan katliamdan canını zor kurtaran yazar Aziz Nesin, Sivas Belediye Başkanı tarafından halka linç ettirilmek istendi.

 

Tercüman: İyi ki Sivas'a gitmişim

 

Manşetin üstü: Aziz Nesin olaylardan üzüntü duymadığını ve kahraman olmayı hedeflediğini ortaya koydu

Tercüman başyazının başlığı: "Şeytan Aziz"

Yazıda şöyle deniyordu: "Askerin 'tayın bedeli'ni çalmak iddiası ve bu sebepten ordudan atıla ile başlayan hayat macerasına kanlı bir olayla noktalama histerisine kapılan Aziz Nesin hafızasını yitirmiş olmalı ki akıl almaz görüş ve düşünceler öne sürerek Türk toplumunu manevi anlamda yaralayabilme gayreti içinde çırpınıp durmaktadır."

Tercüman'da Nazlı Ilıcak, "Müslümanlığa Sövmek, Laiklik ve Çiller İmajı" başlıklı yazısında şöyle diyordu:

"Müslümanlığa sövmek herhalde fikir hürriyetinin kapsamı içinde alınamaz. Aziz Nesin bir süredir belki de enteresan olabilme gayretiyle "sıra dışı" konuşmalar yapıyor halbuki mizah yazarı olarak kalsaydı, toplumumuz nezdinde şüphesiz daha saygı değer bir konumda bulunacaktı..."

"Halkı rencide eden insanın inanç dünyasını sarsan beyanlar son derece sakıncalıdır. İnançlar münakaşa edilmez çünkü mantık dünyasından ziyade his alemiyle ilgilidir. Nesin Allah'a inanmayabilir ama eğer karşısındakini tahrik etme gibi bir amacı yoksa niçin bunun üzerine basa basa ifade ediyor..."

"Milli ve manevi değerleri yıkma çabasını hoş karşılamıyoruz. Eğer Aziz Nesin gibiler Türkiye'de çoğunlukta olsaydı bizler köksüz, inançsız, kendine güvenmeyen bir toplum olurduk..."

"Olayın abartılarak batı basınına yansıyacağına eminiz. Sivas'taki katliamın münferit ve kendine özgü şartlar içinde geliştiği unutularak köktenci akımlarda bir tırmanış olarak gösterilmesi de mümkündür..."