Güney Afrika’nın eski Devlet Başkanı Nelson Mandela 95 yaşında hayata veda etti.
Güney Afrika Devlet Başkanı Jacob Zuma, devlet televizyonundan yaptığı açıklamada, Mandela’nın, evinde "huzur içinde" yaşamını yitirdiğini belirtti.
Akciğer enfeksiyonu nedeniyle 8 Haziran’da hastaneye kaldırılan Mandela, 1 Eylül’de taburcu edilerek evine gönderilmişti.
Güney Afrika’daki ırkçı beyaz rejime karşı yürüttüğü mücadele nedeniyle ömrünün 27 yılını demir parmaklıklar ardında geçiren Mandela, ülkesine 5 yıl devlet başkanı olarak hizmet etmişti.
Güney Afrika’da Tembu kabilesinin şefinin oğlu olarak 18 Temmuz 1918’de dünyaya gelen Mandela, Fort Hare University College’daki hukuk eğitimine, ırkçı yönetime karşı organize ettiği öğrenci eylemleri nedeniyle bir süre ara vermek zorunda kaldı. Mandela, 1942’de Witwaterstrand Üniversitesi’nden mezun olmasının ardından Güney Afrika tarihindeki ilk siyahi avukat oldu.
Siyahların ırk ayrımcılığıyla mücadele etmek amacıyla kurduğu Afrika Ulusal Kongresi’ne (ANC) 1948’de katılan Mandela, 1950’de başkanlığa seçildi. Güney Afrika’da beyazların ırkçılığa dayalı rejimine karşı sürdürdüğü mücadele nedeniyle ilk kez 5 Ağustos 1962’de tutuklanan Mandela ömrünün 27 yılını cezaevlerinde geçirdi.
Irkçılıkla mücadelenin tüm dünyada büyük bir hız kazanması üzerine, ırk ayrımclığıyla mücadelenin sembolü haline gelen Mandela, 1990’da 71 yaşındayken dönemin Devlet Başkanı Frederik Willem de Klerk’in çıkardığı afla serbest bırakıldı. Hapisten çıktıktan sonra demokratik bir Güney Afrika kurulması için çalışan Mandela’nın çabaları, 18 Mart 1992’de de Klerk tarafından hazırlanan, siyahlara eşit vatandaşlık hakkı verilmesini öngören anayasa değişikliği teklifinin halk oylamasıyla kabul edilmesi sonucu amacına ulaşmış oldu.
Siyahların eşit vatandaşlar olarak kabul edilmesinin ardından Güney Afrika Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Mandela, 10 Mayıs 1994’te yemin ederek ülkenin ilk siyahi cumhurbaşkanı oldu. Cumhurbaşkanlğı görevini sürdürdüğü 5 yıl boyunca ülkenin yeni anayasasını oluşturan Mandela, geçmişte yapılan insan hakları ihlallerini araştırmak amacıyla Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu girişimini başlattı.
Görevde kaldığı sürece toprak reformunu destekleyen, yoksullukla mücadele ve sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması çalışmalarına önem veren Mandela, cumhurbaşkanlığını bir dönem daha sürdürmesi yönündeki teklifi geri çevirerek yerini yardımcısı Thabo Mbeki’ye bıraktı.
Cumhurbaşkanlığından ayrıldıktan sonra, kurduğu Nelson Mandela Vakfı aracılığıyla yoksullukla ve HIV/AIDS hastalığıyla mücadele etmeye yönelik hayır amaçlı faaliyetlerde bulunan Mandela, daha sonra inzivaya çekilerek hayatının kalan kısmını doğduğu köy Qunu’da geçirdi. Mandela 2011’de yakalandığı solunum enfeksiyonu sorunu nedeniyle tedavi görüyordu.
Hayatı boyunca pek çok barış ödülü kazanan Mandela, "Güney Afrika’daki ırk ayrımcılğına dayanan rejimin barışçı yollardan ortadan kaldırılması ve yeni bir demokratik Afrika’nın temellerini atmak" yönündeki çalışmaları nedeniyle 1993’te de Klerk ile Nobel barış ödülüne layık görüldü.
