Meclis'teki partiler dokunulmazlık dosyaları hakkında ne düşünüyor?

Büyük bölümü HDP milletvekillerine ait 33 dokunulmazlık dosyasının TBMM'ye sevk edilmesinin ardından, gözler dosyaları görüşüp karara bağlamakla görevli olan TBMM Anayasa Adalet Karma Komisyonu'na çevrildi.

MHP Lideri Devlet Bahçeli'nin "kapama davası" açılması talebini dile getirmesine karşın AKP, hakkında "terör" suçlamasıyla fezleke hazırlanan bazı HDP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması için Karma Komisyonu harekete geçirmeye hazırlanıyor.

Kulislerde ilk aşamada, Kobani eylemleri soruşturması kapsamında haklarında düzenlenen fezlekeler TBMM'ye sevk edilen 9 HDP milletvekilinin dosyasının gündeme alınacağı konuşuluyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Irak'ın kuzeyindeki Gara bölgesinde yürütülen askeri operasyonda, PKK'nın alıkoyduğu 13 Türk vatandaşının ve operasyonda 3 askerin de yaşamını yitirmesi, siyasette de gerilimin dozunu artırdı.

PKK'nın eylemlerinden, HDP'yi sorumlu tutan MHP Lideri Devlet Bahçeli "teröre destek verdikleri" iddiasıyla HDP'nin kapatılmasını istiyor.

Parti kapatmaya soğuk bakan AKP ise bazı HDP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması için harekete geçmeye hazırlanıyor.

33 fezlekenin 28'i HDP'ye ait

Dokunulmazlıklarla ilgili tartışmalar sürerken TBMM Başkanı Mustafa Şentop, "Aralarında HDP'nin de bulunduğu" 33 dokunulmazlık fezlekesinin TBMM'ye sevk edildiğini açıkladı.

Yansıyan bilgilere göre bu dosyaların fezlekelerden 28'i 20 HDP milletvekiline, 1'i ise Demokratik Bölgeler Partisi milletvekiline ait.

Bu dosyalar arasında, 6-8 Ekim 2014'teki Kobani olayları soruşturması nedeniyle dokunulmazlıklarının kaldırılması istenen 9 HDP milletvekili hakkındaki fezleke de bulunuyor.

Kobani soruşturması kapsamında HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, Grup Başkanvekilleri Meral Danış Beştaş, Saruhan Oluç, milletvekilleri Fatma Kurtulan Hüda Kaya, Garo Paylan, Serpil Kemalbay, Sezai Temelli ve Pero Dündar hakkında dokunulmazlık fezlekesi düzenlendi.

'Kobani dosyası öne çekilebilir'

İttifak ortağı MHP'nin baskısını da dikkate alan AKP'nin, TBMM Anayasa Karma Komisyonu'nda bekleyen dokunulmazlık dosyalarının gündeme alınarak karara bağlanması için harekete geçme kararı aldığı belirtiliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Çarşamba günkü grup toplantısı sonrasında dokunulmazlıklarla "Süreç neyse bu süreç aynen işleyecektir. Bu konular Meclis'e gelir, Meclis Komisyonları müzakerelerini yapar. Genel Kurul'da da eller hemen iner kalkar" sözleri de bu sürecin işareti olarak yorumlanıyor.

AKP kaynakları bu kapsamda ilk olarak, Kobani soruşturması kapsamında 9 HDP milletvekili hakkındaki dokunulmazlık dosyasının komisyon gündemine alınabileceğini ifade ediyorlar.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun "Gara'ya gittiği" iddiasında bulunduğu Dilan Dirayet Taşdemir'le ilgili bu konuda başlatılan soruşturmaya ilişkin fezleke ise henüz Meclis'e gelmedi.

AKP kaynakları ilerleyen süreçte Taşdemir'in fezlekesinin gelmesin halinde, komisyon gündemine alınabileceğini ifade ediyorlar.

HDP: Siyasi denklem dışı bırakmak istiyorlar

HDP ise AKP ve MHP'nin partilerine yönelik baskısının altında, seçime dönük hesapların yattığını düşünüyor.

31 Mart 2019'daki yerel seçimlerinde iktidar bloğuna "seçim kaybettirdiklerine" dikkat çeken HDP kaynakları, 2023 seçimlerine giderken partilerinin "siyasi denklem dışına" çıkarılmak istendiğine işaret ediyorlar.

AKP'nin muhalefet bloğunu "dokunulmazlıklar" üzerinden parçalama hesabı da yaptığına işaret eden HDP kaynakları, 31 Mart yerel seçimlerinde olduğu gibi, bir sonraki seçimde de bu hesabın tutmayacağını savunuyorlar.

HDP'liler, dokunulmazlık dosyaları Meclis gündemine alınması halinde, savunmalarında da iktidarın bu tutumuna vurgu yapmayı planlıyor.

Muhalefet bölünür mü?

Dokunulmazlıklar konusunda siyasi partiler "grup kararı" alamıyor, ancak tutum belirleyebiliyorlar.

Dokunulmazlık fezlekelerinin görüşmelerinde, anayasa değişikliği gibi nitelikli çoğunluk aranmadığı için AKP ve MHP'nin oyları, dokunulmazlıkların kaldırılması için yeterli.

Ancak iktidar bloğunun, "millet ittifakı" ortakları CHP ile İYİ Parti'yi karşı karşıya getirebilmek için "dokunulmazlık" dosyalarını siyaseten koz olarak kullanabileceği konuşuluyor.

CHP ve İYİ parti yönetimleri, henüz fezlekeler karma komisyon gündemine alınmadığı için somut bir tutum belirlemiş değil.

Ancak CHP'de genel eğilim "yargının siyasallaştığı ve büyük ölçüde iktidarın güdümüne olduğu" gerekçesiyle dokunulmazlıkların kaldırılmasına destek verilmemesi yönünde.

MHP Lideri Devlet Bahçeli'nin talebi doğrultusunda İstanbul milletvekili Enis Berberoğlu'nun dokunulmazlık dosyasının da gündeme alınabileceği konuşuluyor.

CHP'nin böyle bir durumda hem komisyon, hem de Genel Kurul aşamasında daha sert tutum alacağı alması bekleniyor.

Ülkücü kökenli isimlerin çoğunlukta olduğu İYİ Parti yönetimi de şimdiden net bir tutum almış değil.

İYİ Parti'de bazı parti yöneticileri, AKP'nin kendine muhalefet eden toplum kesimlerini veya siyasi partileri "terörist" ilan ettiğine dikkat çekerek, "Öncelikle terörün tanımı üzerinde uzlaşma sağlanmalı" diyerek görüşünü dile getiriyor.

Bazı milletvekilleri, dokunulmazlık dosyalarının içeriğine bakarak karar verileceğini ifade etse de, aralarında Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu'nun da bulunduğu bazı milletvekilleri, HDP'lilerin dokunulmazlığının kaldırılmasına destek verebileceklerini ifade ediyorlar.

Ara seçim gündeme gelebilir mi?

TBMM'nin dokunulmazlıkların kaldırılması yönünde karar vermesi halinde, milletvekilleri TBMM üyeliği sürerken yargılanabilecek.

Siyasi kulislerde, yargılama sonucunda milletvekillerinin kesin hüküm giymeleri halinde "ara seçimin" gündeme gelip gelmeyeceği de tartışılıyor.

Anayasa'nın 78. maddesi, TBMM üyeliklerinde, üye tam sayısının yüzde 5 oranında, yani 30 üyeliğin boşalması halinde, 3 ay içinde ara seçim yapılmasını öngörülüyor.

Ancak, genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamıyor. Parlamentoda halen 15 üyelik boş bulunuyor ve HDP Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu hakkındaki kesinleşmiş yargı kararının Genel Kurul'da okunmasıyla bu rakam 16'ya yükselmiş olacak.

Genel seçimlerin normal zamanı olan Haziran 2023'te yapılacağı varsayıldığında, ara seçime gidilebilmesi için Haziran 2022'ye kadar en az 14 üyeliğin boşalmış olması gerekiyor.

Ancak gerek dokunulmazlıkların kaldırılması, gerekse yargılama süreçlerinin uzun sürebileceği de hesaplanıyor.

Hızlı bir yargılama süreci yürütülse bile, siyasi olarak AKP'nin ara seçime sıcak bakmayacağı konuşuluyor.

Büyük bölümü Doğu ve Güneydoğu illerinden seçilen milletvekillerinin üyeliklerinin düşmesi halinde, bölge seçmeninin tepki olarak HDP'ye daha yüksek destek verebileceğine dikkat çekiliyor.

Ayrıca Türkiye'de geçmiş uygulamalara da bakıldığında ara seçimin tercih edilmediği görülüyor ve böyle bir olasılık gündeme geldiğinde çoğunlukla da erken seçim kararı alınıyor.