Merkez Bankası, Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri raporunda temel mal grubundaki artışta dayanıklı tüketim mallarının öne çıktığını vurguladı.
Eylül ayında yüzde 11.75 düzeyine yükselen enflasyona, temel mal grubunun ve gıdanın katkılarının, sırasıyla 0.43 ve 0.28 puan arttığı belirtilen raporda, tüketici fiyatlarının Eylül ayında yüzde 0.97 arttığına işaret edilerek, "Yıllık enflasyon, temel mal ve gıda gruplarında arttı, enerji ve hizmet gruplarında ise geriledi. Temel mal grubundaki artışta dayanıklı tüketim malları öne çıkarken, gıda grubunda hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda etkili oldu. Enerji yıllık enflasyonu doğalgaz fiyatları kaynaklı yüksek baz etkisiyle gerilerken, hizmet enflasyonu yavaşladı. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu arttı, eğilimleri bir miktar azaldı" dendi.
Yıllık tüketici enflasyonuna enerji, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkılarının ise sırasıyla 0.33, 0.26 ve 0.14 puan azaldığı belirtilen Merkez Bankası raporunda, "Hizmet fiyatları Eylül ayında yüzde 0.58 arttı, grup yıllık enflasyonu 0.99 puan düşüşle yüzde 10.84’e geriledi. Yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde belirgin olmak üzere lokanta-otel ve kira gruplarında gerilerken, haberleşme ve diğer hizmetlerde yükseldi" denildi.
Ulaştırma hizmetlerinde yıllık enflasyonun "baz etkisiyle" önemli ölçüde gerilediği, aylık fiyat düşüşünde, yüzde 6.31 düşen şehirlerarası otobüs ücretinin belirleyici olduğunun altı çizildi.
Raporda şu tespitler yer aldı:
Lokanta-otel grubunda bu dönemde yemek hizmetleri fiyatları yüzde 0.83 oranında yükseldi, konaklama fiyatlarındaki artış yüzde 0.12 ile sınırlı kaldı.
Diğer hizmetler grubunda kura duyarlı olan kişisel ulaştırma araçlarının bakım ve onarımı ile dişçilik ücreti fiyatlarında artış gözlenirken, eğitim hizmetlerinde uygulamaya konulan KDV indirimi fiyatlara olumlu yansıdı.
Temel mal grubu enflasyonu Eylül ayında 1.66 puan artışla yüzde 11.68 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal ve diğer temel mallarda yükselirken giyim ve ayakkabı grubunda geriledi.
Grup enflasyonundaki artışın sürükleyicisi dayanıklı mallar olmuş; bu artışta döviz kuru gelişmeleri ve talep koşulları belirleyici oldu.
Altın hariç dayanıklı mallarda fiyat artışları alt kalemler genelinde hızlanarak devam etti (aylık yüzde 3.70), bu gelişmede beyaz eşya (yüzde 7.14), otomobil (yüzde 4.11) ve mobilya (yüzde 3,30) grupları öne çıktı.
Otomobil fiyatlarındaki artışta matrah ve ÖTV değişikliklerinin de etkili olduğu değerlendirilmektedir. Giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar mevsims.el ortalamalara kıyasla oldukça zayıf bir seyir izleyerek yataya yakın seyretmiş, yıllık enflasyon yüzde 6.79’a geriledi.
Bu dönemde, diğer temel mal grubu fiyatları birikimli döviz kuru etkilerine bağlı olarak yüzde 1.54 arttı.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Eylül ayında 1.44 puan artarak yüzde 14.95’e yükseldi. Yıllık enflasyonu 2.11 puan artışla yüzde 17.47’ye yükselen işlenmemiş gıda grubu bu gelişmede daha belirleyici olurken, işlenmiş gıda yıllık enflasyonu 0.93 puan artarak yüzde 12.79 oldu.
İşlenmemiş gıda grubunda, mevsimsellikten arındırılmış veriler taze meyve ve sebze fiyatlarının Eylül ayında sınırlı bir oranda yükseldiğine, diğer işlenmemiş gıda grubu fiyatlarının ise yatay seyrettiğine işaret ediyor.
İşlenmiş gıda fiyatları Eylül ayında yüzde 1.48 artarken, bu gelişmede Ağustos ayında olduğu gibi ekmek ve tahıllar grubu (yüzde 1.96) öne çıktı.
Bu dönemde diğer işlenmiş gıda grubunda da fiyat artışları hızlanmış ve yıllık enflasyon katı ve sıvı yağlar öncülüğünde yükseldi. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon bir miktar artarak yüzde 13.47 oldu.
