P24*
Olağanüstü Hâl (OHÂL) kapsamında Resmî Gazete’de yayımlanan 682 No’lu Kanun Hükmünde Kararname’de (KHK), Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı teşkilatlarında görev yapan kişilerin meslekten ihracını gerektirecek maddeler sıralanırken bir tanesi göze çarpıyor:
“İffetsizliği bilinen veya anlaşılmış olan bir kimse ile bilerek evlenmek ya da evlilik bağını devam ettirmek veya böyle bir kimseyi yanında bulundurmak ya da nikâhsız olarak devamlı sûrette yaşamakta ısrar etmek.”
Bilmeyenler için, “iffet” kavramının kullanıldığı söz konusu madde aslında ilk değil. Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nde meslekten çıkarma cezasını gerektiren davranışlar arasında, “Genelev ya da tek başına fuhuş yapılan yerlerde, bar, pavyon, gazino vb. yerlerde çalışan kadınlarla ya da çevresinde iffetsizlikle tanınan kadın ya da erkeklerle karı-koca gibi yaşamak ya da ilişki kurmak” maddesi bulunuyor.
Bu madde nedeniyle işten çıkartılanların sayısını bilmemekle beraber işinden edilenler olduğunu tahmin etmek zor değil. Onlardan biri, Gaziantep’te görev yapan eşcinsel bir polis memuru. “İffetsizlik” ile suçlanan polis, kendisiyle yaptığım söyleşide uzun yıllar yaptığı mesleğinden koparılınca nasıl da sudan çıkmış balığa döndüğünü, hayatının alt üst olduğunu anlatmıştı.
Ne Emniyet’in disiplin tüzüğünde ne de KHK’da, meslekten çıkarılmayı düzenleyen maddede “iffet” kavramı üzerine bir açıklama yapılmış. Türk Dil Kurumu (TDK) ise bu kavramı şöyle açıklıyor:
“Cinsel konularda ahlak kurallarına bağlılık, namus.”
“Cinsel konularda ahlak kurallarına bağlılık” cümlesi yeterince açıklayıcı değil sanki… Kaldı ki, “ahlak kuralları” nedir? “Namus” nedir? Bu kavramlar sübjektif olması nedeniyle herhangi bir kişi tarafından istediği yere çekilebilir.
KHK’da yer alan maddenin üzerinden gidecek olursak, mesela, bir kişinin iffetsizliği nasıl anlaşılır? İffetsizlik ile kasıt, hırsızlık mıdır? Kumar oynamak mıdır? Yoksa, TDK tanımı üzerinden gidecek olursak, cinsellik ile ilgili bir durum mudur?
Her meslek grubunda olduğu gibi güvenlik güçleri arasında da eşcinseller var. Yukarıda verdiğim örnek de bu durumu ortaya koyuyor. Eşcinselliğin ceza kanuna göre suç sayılmadığı bir ülkede, bir polis memurunun işinden edilebildiğini görüyoruz. Ancak bir genelleme yapacak olursak, Türkiye’de emniyet ya da jandarmada çalışan memurların çoğunluğu erkek. Muktedirin bu maddeyi, erkek memurların eşcinsel olabileceği varsayımıyla düzenlediğini sanmıyorum.
Dolayısıyla yine kadınların “namusunun” sorgulandığı bir denklem ile karşı karşıyayız. KHK’da yer verilen işten çıkarılma maddelerini tek tek okudum ve gözlerim şöyle cümleler aradı:
“Eşine ya da beraber yaşadığı kişiye şiddet uygulayan memur meslekten ihraç edilir.”
“Eşine ya da beraber yaşadığı kişiye şiddet uyguladığı anlaşılan memur meslekten ihraç edilir.”
“Eşine ya da beraber yaşadığı kişiye şiddet uygulamasıyla tanınan memur meslekten ihraç edilir.”
Şaşırmayacağınız üzere kararnamede böyle maddeler yok. Bunun yerine yalnız ve sadece kadın bedeni üzeriden “iffeti” diline dolamış bir iktidar mekanizması var.
Bu yazı ilk olarak P24’te yayımlanmıştır.
