24 Haziran seçimlerine katılacak olan siyasi partilerin sunduğu milletvekili adaylık listesinde, kadın sayısının çok az olması dikkat çekti.
Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 600 kişilik milletvekili aday listesinde 126 kadın milletvekili adayı, Cumhuriyet Halk Partisi'nde (CHP) ise 137 kadın milletvekili adayı bulunuyor.
Adalet ve Kalkınma Partisi 29, CHP 33 ilde kadın aday göstermedi.
Adalet ve Kalkınma Partisi'nin milletvekili aday listesinde ilk üç sırada yer alan 33, CHP'nin listesinde ilk üç sırada yer alana 30 kadın milletvekili adayı bulunuyor.
En fazla kadın aday gösteren parti ise 220 ile Halkların Demokratik Partisi (HDP). Ayrıca Meclis'teki 17 kadın milletvekili var ve yüzde 35,42 ile oransal olarak da parlamentoda en fazla kadın milletvekili bulunan parti konumunda.
Diğer yandan Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) için ise benzer bir tablo çizmek ise oldukça zor. MHP, adaylık listesinde 69 kadın ve 531 erkeğe yer verdi.
Parti programında deklare ettiği gibi yüzde 25 kadın kotasına riayet eden İYİ Parti'de ise 450 erkek ve 150 kadın aday bulunuyor.
İzmir Ekonomi Üniversitesi Öğretim Üyesi Toplumsal Cinsiyet Sorunları ve Kadın Çalışmaları Araştırma Merkezi Müdürü Itır Bağdadi'ye göre, mevcut tablonun arkasında kadınların yalnızca 'seçmen' olarak görülmesi yatıyor ve bu anlayış da demokrasiye aykırı bir durum ortaya çıkarıyor.
BBC Türkçe'ye konuşan Bağdadi, "Kadınların Türkiye'de yıllar önce elde ettiği seçme ve seçilme hakkı düşünüldüğünde, şu an daha fazla aday gösterilmeleri gerekirdi. Demokrasiyle ilgili hangi parti hangi açıklamayı yaparsa yapsın, listesinde kadın adaylara yer vermek zorunda. Yoksa o söylemin içi boş kalıyor. 'Kadınlar bize seçmen olarak oy versin, ama seçilmeye gelince biz onları listeye koymayalım' demek demokrasinin ana anlayışına aykırı" diyor.
BBC Türkçe'nin 1 Kasım 2015 genel seçim sonuçları ve partilerin milletvekili dağılımını baz alarak yaptığı incelemeye göre; Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 24 Haziran seçimlerinde oy oranını koruması halinde parlamentoya girecek kadın milletvekili sayısı da en fazla 54 olacak.
Adalet ve Kalkınma Partisi'nin, oy potansiyeli açısından güçlü olduğu kentlerde bile kadın adayları alt sıralardan gösterdiği dikkat çekiyor.
Örneğin partinin 46 milletvekili çıkardığı İstanbul'da, 14 kadın milletvekili adayı seçilebilecek sıralardan aday gösterildi. 16 milletvekili çıkardığı Ankara'da ise sadece iki kadın aday seçilebilecek sırada yer alıyor.
Kahramanmaraş ve Kayseri'de yedişer milletvekili çıkarabilmesine rağmen, iki şehirden de seçilebilecek sırada yalnızca birer kadın aday bulunuyor.
12 milletvekili çıkardığı Konya'da 2, 11 milletvekili çıkardığı Bursa'da da 2 kadın ön sıralarda yer buluyor.
BBC Türkçe'nin analizine göre; CHP'nin de oyunu artıramaması halinde, 24 Haziran'da en fazla 25 kadın milletvekiline sahip olacak.
CHP'nin güçlü olarak gösterildiği ve yüksek sayıda milletvekili çıkardığı bazı illerde seçilebilecek sıralarda yer alan kadın milletvekili sayısının azlığı dikkat çekiyor.
İstanbul bu illerden birisi. Partinin geçen seçimlerde 28 milletvekili çıkardığı İstanbul'da sadece üç kadın adayı seçilebilecek sıralarda yer alıyor.
CHP'nin 'kalesi' olarak nitelendirilen ve geçen seçimlerde 14 milletvekili çıkardığı İzmir'de de yalnızca 2 kadın milletvekili adayını seçilebilecek sıralardan aday gösterildi.
İzmir 1. Bölgede hiçbir kadın aday seçilebilecek sırada değilken, 2. Bölgede Selin Sayek Böke ve Sevda Erdan Kılıç yer alıyor.
Bununla birlikte, CHP'ye yapılan 1665 milletvekili aday adaylığı başvurusunun yalnızca 370'ini kadınlar oluşturuyor.
Dolayısıyla 'Meclis'te kadın vekillerin azlığı' tartışmasında sıkça sunulan gerekçeler arasında 'yeterli sayıda ve nitelikte kadın adayların olmaması' argümanı öne çıkıyor.
Ancak İzmir Ekonomi Üniversitesi'nden Bağdadi'ye göre, bu durumda "Erkek adaylar ne kadar donanımlı ve nitelikli?'" sorusunun sorulması gerekiyor.
Bağdadi, "Yeterince kadın aday yok muydu? Vardı. Aksine İzmir'de çok çalışan, o listede olmayı hak eden milletvekili aday adayı kadınlar vardı. Donanımı erkeklerin kat ve kat üstünde olan bu kadınların hiçbiri İzmir listesinde yok" diyor.
CHP'nin 5 milletvekili çıkardığı Antalya'da ya da yıllardır Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu ile yerel seçimleri kazandığı Aydın'da da hiçbir kadın aday ön sıralarda yer bulamıyor.
Esasında partilerin hemen hepsi 2015 seçimleri sırasında, kadınların siyasete dahil olmasının önemini vurgulayan açıklamalar yaptı ve kadın milletvekili sayısını artırmak için listelerinde 'kadın kotası' uygulamaya başladı.
Ancak kadın kotasının uygulanıyor olması, Meclis'e de aynı oranda kadın milletvekili girebileceği anlamına gelmiyor.
Zira kadın milletvekilli adaylarının Meclis'e girmesinde listelerde kaç kadın milletvekili adayı olduğu değil, kadın adayların hangi sıralardan gösterildiği daha belirleyici rol oynuyor.
Bu açıdan Adalet ve Kalkınma Partisi, ilk sırada dört, CHP ise altı kadın adaya yer vermiş bulunuyor.
Ancak yalnızca liste başında kaç kadının yer aldığına bakmanın yanıltıcı olduğunu düşünenler de var.
Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü'ye göre, 'liste başı olan kadın adaylar' üzerinden bir değerlendirme yapmak kamuoyunu yanıltıyor.
Güllü, "Partilerin, kadını liste başına koyduğu illerdeki milletvekili çıkarma sayısına da bakmamız gerekiyor. Örneğin bazı illerde kadın liste başı olmuş ancak oradan hiç milletvekili çıkaramıyor" diyor.
Güllü, kadın seçmene partiler tarafından, "Siz bizim için sokaklarda dolaşıp oy zamanı kapıları aşındırın, gerektiğinde miting sahalarını doldurarak bizim adımıza kalabalıklar yaratın ama biz size parlamentoda karar verme hakkı tanımıyoruz" mesajının verildiğini belirtiyor:
"Ben parti hiçbir parti liderlerinin kadın eşitliğini gözettiğine inanmıyorum. Siyaset kadınlarla birlikte yol almayı gündemine almıyor. Son 15 yılda kadın hareketinin güçlenmesiyle kadın adayların oranlarının arttığını ama bu karşın bu artışın meclise yansımadığını görüyoruz."
