Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın "Amerika'nın Kolomb'dan önce Müslümanlar tarafından keşfedildiğine" yönelik iddialarını değerlendiren Hürriyet yazarı Taha Akyol, "günümüzün kültürel sorunları açısından baktığımızda, ben 'tarihte Müslümanlar ne harikalar yaratmıştı' diye övünmeyi çok anlamlı bulmuyorum" dedi. Akyol, "Övünme duygusu yerine, Müslümanlar o bilim ve felsefe mirasından nasıl koptular diye sorgulamak ve araştırmak çok daha önemlidir, gereklidir" ifadelerini kullandı.
Erdoğan'ın iddiasına referans olarak gösterdiği Prof. Fuat Sezgin'in "Amerika Kıtasının Müslüman Denizciler Tarafından Kolomb Öncesi Keşfi" kitabını okuduğunu dile getiren Akyol, "Kolomb'dan önce bazı Müslüman denizcilerin Atlantik'e açıldığı, bazı adalara, belki de kıtaya ulaştığı anlaşılıyor fakat "kıta keşfetmek" sonucunu doğuran yolculukları Kolomb'un yaptığı da ortada" diye belirtti.
Akyol'un Hürriyet'te "Amerika'yı kim keşfetti?" başlığıyla yayımlanan(19 Kasım 2014) yazısı şöyle:
Hemen yazmadım, konu hakkında bilgim yoktu, biraz okuduktan sonra yazıyorum.
Öncelikle Prof. Fuat Sezgin'in kitabını okudum bu arada. İslam bilim tarihi konusunda dünyada bir numara olan Fuat Sezgin Hocamızın Boyut Yayınları'ndan çıkan kitabı "Amerika Kıtasının Müslüman Denizciler Tarafından Kolomb Öncesi Keşfi" adını taşıyor.
Bundan başka Prof. Muhammed Hamidullah'ın ve Prof. Hasan Tahsin Fendoğlu'nun da aynı konudaki makalelerini okudum.
Şu kesin: Kolomb'dan çok önce yaşayan Mesudi, Ebul Fida ve Biruni gibi tarihçiler ve âlimler bazı Müslüman gemicilerin Atlantik'e açıldığını yazmışlar...
KOLOMB ÖNCESİ
Sezgin Hoca'ya göre, Kolomb'un yolculukta kullandığı harita "muhtemelen orijinal bir Arap haritasının İtalyan versiyonuna dayalı" olarak çizilmişti. Evet, Piri Reis ünlü haritasında Atlantik bölgesinin kuzey kısmını "Kolomb haritasına" dayanarak çizmişti, fakat güney kısmını çizerken Portekizce başka kaynaklara dayanmıştı. Bu bilgilerin ve özellikle Piri Reis haritasındaki boylam ölçümlerinin kaynağı İslam dünyasıdır... Çünkü "o tarihlerde gerçeğe çok yakın boylam ölçümünün yapılabileceği tek bölge Arap-İslam kültür dünyasıydı." Müslümanlar Atlantik'in ötesine daha önce giderek bu bilgileri edinmiş olmalıydılar...
Hoca'nın kitabında, bunun ötesinde, Kolomb'un yolculuğu gibi, falanca tarihte falanca Müslümanlar şöyle yola çıktılar, Amerika'da Müslüman koloniler (toplumlar) kurdular, döndüklerinde şunları yazdılar diye bulgular yok. Sezgin Hoca da "Maalesef mevcut kaynaklar daha ileri sonuçlar elde edilmesine izin vermiyor" diye yazıyor.
Kolomb'dan önce bazı Müslüman denizcilerin Atlantik'e açıldığı, bazı adalara, belki de kıtaya ulaştığı anlaşılıyor fakat "kıta keşfetmek" sonucunu doğuran yolculukları Kolomb'un yaptığı da ortada: Kuzeyi Anglo Sakson, güneyi Latin.
İSLAM MİRASI
Amerika kıtasının keşfi, Müslümanların daha önce oraya ulaşması gibi konular sadece tarih metotlarıyla incelenebilecek olgusal konulardır; ideoloji ve itikatla ilgisi yoktur. Bizler de uzman tarihçilere başvurarak bir şeyler öğreniyoruz.
Günümüzün kültürel sorunları açısından baktığımızda, ben "tarihte Müslümanlar ne harikalar yaratmıştı" diye övünmeyi çok anlamlı bulmuyorum. Övünme duygusu yerine, Müslümanlar o bilim ve felsefe mirasından nasıl koptular diye sorgulamak ve araştırmak çok daha önemlidir, gereklidir.
Bugün Müslümanların bu yönde "özeleştiri" yapması gerektiği açıkça ortada. Böyle bir özeleştiri çağımızda modern bilimin özümsenmesini de kolaylaştırır.
Siyasi çatışma yerine bilim tutkusu; asıl ihtiyaç bunadır.
Yazının tamamı için tıklayın.
