ABD'li ünlü oyun yazarı ve senarist Neil Simon 91 yaşında hayatını kaybetti. Broadway’in en üretken ve en popüler oyun yazarlarından biri olan Simon, mizah, drama ve karakterlerin iç gözlemlerine odaklanan eserleriyle tanındı.
Neil Simon kimdir?
Neil Simon, 4 Temmuz 1927 tarihinde New York‘da doğmuştur. Tam adı Marvin Neil Simon. Babası Irving Simon, annesi Mamie Simon. Manhattan De Witt Clinton High School’dan mezun oldu. New York Üniversitesi‘nde mühendislik öğrenimini sürdürürken orduya girdi.
1944 – 1946 yılları arasında New York Üniversitesi ve Denver Üniversitesi’nde eğitim gördü. 1946’da ordudan ayrıldıktan sonra bir süre Warner Brothers Pictures film şirketinde çalıştı.
Kardeşi Danny Simon ile birlikte CBS stüdyolarında çalışmaya başladı. 1955 yılında Broadway‘de sahnelenen ilk oyunu ilgi görmedi. 1956-1960 arasında çeşitli televizyon programlarının metinlerini yazdı. Oyunları 1961 yılında sahnelenmeye başladı. Broadway’de kendi adına açılan bir tiyatro sahnesi bulunmaktadır.
Come Blow Your Horn (Borusunu Öttüren) adlı oyunu ile adını duyurdu. En iyi yapıtlarından olan ve 1966 yılında sahnelenen The Star-Spangled Girl’de (“Yıldızlarla Bezenmiş Kız”) güldürüden bir ölçüde uzaklaşıp daha ciddi sorunları ele aldı. Broadway sahnelerinde aynı anda dört oyunu birden oynanan tek oyun yazarı olarak ün yaptı. Düşündürücü konular içeren, yaşadığı gençlik döneminde insan ilişkileri, güncel yaşam ve evlilik gibi temaları, güldürü biçiminde ele aldı.
Film senaryoları da yazan, ayrıca birçok oyunu televizyon dizilerine konu olan ya da sinemaya uyarlandı. Yahudi olan Neil Simon, gençlik yıllarında Yahudi kabare sanatçılarına ve Jackie Gleasonile Jerry Lewis gibi döneminin yıldızları için radyo ve TV skeçleri yazmıştır.
Neil Simon‘ın çocukluğundan başlayarak kendi hayatını anlattığı bir üçlemesi vardır; “Brighton Beach Memoirs” (ilk Gençliğim), “Biloxi Blues” (Askerliğim) ve “Broadvvay Bound” (Ver Elini Broadway) adlarını taşıyan bu oyunların ilk ikisi İstanbul Şehir Tiyatrolarında, üçüncüsü de Kenter Tiyatrosu’nda sahnelenmişti. “Yeni Baştan” da bu otobiyografik üçlemeye eklenebilir. Derin bir aşkla bağlı olduğu karısının ölümüyle yıkılmış ve hayata küsmüş bir yazar ile mutsuz bir evlilikten yeni kurtulmuş ve gönül kapılarını sımsıkı kapamış bir aktris, aşkın kimyasıyla yoğrulup yeni kalıplara dökülüyorlar bu oyunda. Oyun kişileri gerçek hayattaki Neil Simon ve ikinci eşi Marsha Mason’i yansıtmakta. “Hayat bir yerde teklemeye başlayınca, onu -yeni baştan- ateşlemek için gereken kıvılcım aşkın korlarında gizlidir” diyor Neil Simon.
Neil Simon’un Türkiye’de sahnelenen ilk oyunu ‘Borusunu Öttüren’ 1963 yılında Dormen Tiyatrosu‘nda sahnelenmişti. Pek çok kez sahnelenen ‘Bir Garip Çift’, ‘Çıplak Ayak’, ‘İkinci Bölüm’ gibi Neil Simon oyunlarında, Müşfik Kenter‘den Metin Serezli‘ye, Cihan Ünal‘dan Çetin Tekindor‘a, Nisa Serezli‘den Göksel Kortay‘a, birçok ‘yıldız’ sanatçı yer aldı.
Nedim Saban‘ın 1992‘de sahnelediği Tiyatro Kare yapımı ‘Müziksiz Evin Konukları’ Macide Tanır‘ın son sahne çalışması olarak belleklere kazınmıştı.
Evlilikleri :
1. Eşi: 1953 yılında Joan Baim ile evlendi. 1973 yılında eşi öldü. Ellen ve Bryn adında 2 çocuğu var.
2. Eşi: 1973 yılında dasçı Marsha Mason ile evlendi. 1981 yılında boşandı.
3. Eşi: 1987 yılında oyuncu Diane Lander ile evlendi. 1988 yılında boşandı.
4. Eşi: 1990 yılında oyuncu Diane Lander ile evlendi. 1998 yılında boşandı. Nancy adında bir çocuğu var.
5.eşi :1999 yılında Elaine Joyce ile evlendi.
Ödülleri :
1965 – Tony Ödülü for Best Author – The Odd Couple
1967 – Evening Standard Award – Barefoot in the Park
1978 – Altın Küre Ödülü for Best Motion Picture Screenplay – The Goodbye Girl
1985 – Tony Award for Best Play – Biloxi Blues
1989 – American Comedy Awards Lifetime Achievement
1991 – Drama Desk Award for Outstanding New Play – Lost in Yonkers
1991 – Pulitzer Ödülü for Drama – Lost in Yonkers
1991 – Tony Award for Best Play – Lost in Yonkers
1995 – Kennedy Center Honors|Kennedy Center Honoree
2006 – Mark Twain Prize for American Humor
Tiyatro Oyunları :
1961 – Come Blow Your Horn : Gel Borunu Öttür
1962 – Little Me : Küçük Ben
1963 – Barefoot in the Park : Çıplak Ayak
1965 – The Odd Couple : Tuhaf Bir Çift
1966 – Sweet Charity :Tatlı Charity
1966 – The Star-Spangled Girl : Aşk Kokusu (oyun)
1968 – Plaza Suite : Otel Plaza’da Bir Oda
1968 – Promises, Promises : Vaater Vaatler
1969 – The Last of the Red Hot Lovers : Büyük Aşkların Sonuncusu
1970 – The Gingerbread Lady : Tut ellerimi
1971 – The Prisoner of Second Avenue : İkici Caddenin Mahkumu
1972 – The Sunshine Boys : Güneş Çocukları
1973 – The Good Doctor “Sevgili Doktor”
1974 – God’s Favorite
1976 – California Suite
1977 – Chapter Two : Yeni Baştan
1979 – They’re Playing Our Song
1980 – I Ought to Be in Pictures : Ben Sinema Artisti Olmak İstiyorum
1981 – Fools
1983 – Brighton Beach Memoirs :Anılar
1985 – Biloxi Blues : Askerliğim
1985 – The Odd Couple (Female version)
1986 – Broadway Bound : Ver Elini Broadway
1988 – Rumors
1991 – Lost in Yonkers : Müziksiz Evin Konukları
1992 – Jake’s Women : Aklımdaki Kadınlar
1993 – The Goodbye Girl (musical) . Elveda Güzelim
1993 – Laughter on the 24rd Floor : 24. Kattaki Kahkaha
1995 – London Suite
1997 – Proposals
2000 – The Dinner Party : Sürpriz Parti
2001 – 45 Seconds from Broadway
2003 – Rose’s Dilemma : Rose’un Çıkmazı
Senaryoları :
1999 – Taşralılar (Sinema Filmi)
1998 – Garip Bir Çift 2 (Sinema Filmi)
1995 – The Sunshine Boys (Sinema Filmi)
1993 – Müziksiz Evin Konukları (Sinema Filmi)
1991 – Bir Aşk Dört Nikah (Sinema Filmi)
1988 – Askerliğim (Sinema Filmi)
1986 – Brighton Beach Memoirs (Sinema Filmi)
1985 – The Slugger’s Wife (Sinema Filmi)
1984 – Yalnız Adam (Sinema Filmi)
1983 – Max Dugan Returns (Sinema Filmi)
1982 – I Ought to Be in Pictures (Sinema Filmi)
1981 – Only When I Laugh (Sinema Filmi)
1980 – Seems Like Old Times (Sinema Filmi)
1979 – Chapter Two (Sinema Filmi)
1978 – The Cheap Detective (Sinema Filmi)
1978 – California Suite (Sinema Filmi)
1977 – Elveda Güzelim (Sinema Filmi)
1976 – Murder By Death (Sinema Filmi)
1975 – İkinci Caddenin Mahpusu (Sinema Filmi)
1975 – The Sunshine Boys (Sinema Filmi)
1972 – The Heartbreak Kid (Sinema Filmi)
1972 – Last of the Red Hot Lovers (Sinema Filmi)
1971 – Plaza Suite (Sinema Filmi)
1970 – İki Taşralı (Sinema Filmi)
1967 – Parkta Çıplak Ayak (Sinema Filmi)
1966 – After the Fox (Sinema Filmi)
1963 – Come Blow Your Horn (Sinema Filmi)
Yapımcı :
1983 – Max Dugan Returns (Sinema Filmi)
Oyuncu :
2010 – Afi Life Achievement Award: A … (Kendisi)( TV Filmi)
1997 – Pitch (Kendisi) (Sinema Filmi)
Eser :
1983 – Çıplak Ayak (TV Dizisi)
