Dünya

NYT: Hamas lideri Sinvar hayatta, İsrail'in bölgesel savaşa sürüklendiğini görmek istiyor ve müzakereye yanaşmıyor

ABD'li yetkililer, Sinvar'ın İsrail ve ordusu üzerinde baskı yaratacak daha büyük bir savaşın onları Gazze'deki operasyonları azaltmaya zorlayacağını değerlendirdiğini aktardı

05 Ekim 2024 10:33

T24 Dış Haberler

ABD'li yetkililer Hamas Siyasi Büro lideri Yahya Sinvar'ın Gazze'de yaklaşık bir yıldır süren savaşın ardından "kaderci" hale geldiğini ve İsrail'in daha geniş bir bölgesel çatışmaya girdiğini görmeye kararlı olduğunu iddia etti. Sinvar'ın ateşkes müzakereleri konusunda daha sert bir tutum geliştirdiğini de ekleyen ABD'li yetkililer Hamas liderinin hâlâ hayatta olduğunu ve Hamas için kritik kararlar aldığını düşünüyor. İsrail medyası daha önce Sinvar'ın Gazze'deki tünellerin birinde öldürüldüğünü yazmıştı. 

ABD istihbarat değerlendirmelerine göre; Sinvar uzun zamandır savaştan sağ çıkamayacağına inanıyor ve bu görüş 7 Ekim'de İsrail'de düzenlenen saldırılarda grubu tarafından ele geçirilen rehinelerin serbest bırakılması için yürütülen müzakereleri engelliyor.

The New York Times'a (NYT) bilgi veren ABD'li yetkililere göre Hamas'ın müzakerelerle ilgili tutumu son haftalarda sertleşti ve Amerikalı müzakereciler artık Hamas'ın İsrail'le bir anlaşmaya varmaya niyetli olmadığına inanıyor. 

ABD'li yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun esas olarak kendi siyasi bekâsını düşündüğünü ve Gazze'de ateşkesin kendi çıkarına olmadığını düşünebileceğini belirtiyor.

NYT'ye konuşan ABD'li yetkililer, Sinvar'ın İsrail ve ordusu üzerinde baskı yaratacak daha büyük bir savaşın onları Gazze'deki operasyonları azaltmaya zorlayacağını değerlendirdiğini aktardı. 

Yetkililer, Sinvar'ın Hamas'la iletişiminin zorlaştığını; elektronik cihazları kullanmayı uzun süre önce bıraktığını ve örgütüyle insan kuryelerden oluşan bir ağ aracılığıyla iletişim kurduğunu iddia etti. 

İsrailli liderlerin dikkatlerini kuzeye çevirmesiyle birlikte İsrail'in Gazze'deki operasyonlarının hızı yavaşladı. İsrail güçleri şu anda Gazze'de, Gazze ile Mısır arasındaki Philadelphi Koridoru olarak adlandırılan bölge de dahil olmak üzere sadece birkaç mevzide bulunuyor. İsrail haftalardır Gazze'nin sivil bölgelerine büyük bir saldırı düzenlememiş olsa da Hamas'ı hedef alan günlük hava saldırıları düzenlemeye devam ediyor. Ancak Gazze'de sivillere yönelik katliamlar devam ediyor. Yerel sağlık yetkilileri, İsrail ordusunun çarşamba ve perşembe günleri 24 saatlik bir zaman diliminde Gazze'de 99 Filistinliyi öldürdüğünü ve bunun son ayların en yüksek ölü sayısı olduğunu söyledi.

Hamas lideri Sinvar'ın eylemleri ve motivasyonları uzun zamandır Amerikan istihbaratının odağındaydı. Ancak 7 Ekim'den sonra casusluk teşkilatları Hamas lideri üzerindeki çalışmalarını yoğunlaştırdı ve onu incelemek ve avlamak için bir hedefleme hücresi oluşturdu.

Sinvar yaşıyor mu?

ABD'li yetkililer Sinvar hakkında son dönemde topladıkları istihbaratı açıklamıyor ancak Sinvar'ın tutumunun sertleştiği görüşü, müzakere tutumunu inceleyen yetkililerden ve gizli raporlardan geliyor.

Bazı İsrailli yetkililer Sinvar'ın hâlâ hayatta olup olmadığını sorguluyor. ABD'li ve İsrailli yetkililer yaşadığına dair kesin bir kanıt olmadığını kabul ediyor. Aylardır kendisinden herhangi bir ses ya da görüntü kaydı alınamadı.

13 Eylül'de Hizbullah, Sinvar'ın Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'a destek için gönderdiği bir mektubu yayımladı. NYT'ye göre; bazı Hamas yetkilileri, üstü kapalı bir şekilde, mektubun Sinvar'ın onayıyla başka biri tarafından Gazze dışında yazıldığını öne sürdü. Doğrudan kendisinden geldiği doğrulanan diğer yazışmaların aksine el yazısıyla yazılmamıştı.

Ancak Amerikalı yetkililer öldüğüne dair ellerinde bir kanıt olmadığını, hatta üst düzey ABD'li yetkililerin onun hayatta olduğunu ve Hamas için kritik kararlar aldığını düşündüklerini söylediler.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, ağustos ayında kuvvetlerinin Hamas liderinin Gazze'nin güneyindeki Refah'ın altındaki tünellerde zaman geçirdiğine dair işaretler bulduğunu söylemişti. 

Orta Doğu kaynıyor, bölgesel savaş riski artıyor; neler yaşandı?

Orta Doğu'da bölgesel savaş endişelerini artıran gerilimli ve çatışmalı bir süreç yaşanıyor. İsrail'in Hizbullah'ın binlerce iletişim cihazını patlatmasıyla başlayan süreç, İsrail'in Lübnan'ın güneyine başlattığı kara harekâtı ve İran'ın Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın öldürülmesinin ardından balistik füzelerle yaptığı misilleme saldırısıyla giderek ısınıyor. İsrail, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de sürdürdüğü savaşın hedefleri arasına Lübnan'ın güneyi, İsrail'in kuzeyinde "yerlerinden edilmiş" vatandaşlarının bölgeye geri dönmesini de ekledi ve Hizbullah'tan Litani Nehri'nin gerisine çekilmesini istiyor. 

ABD'nin gerilimi tırmandırmama uyarıları, Katar ve Mısır ile birlikte yürüttüğü ateşkes çabalarının ortasında Lübnan'da Hizbullah'a yönelik art arda iki büyük saldırı düzenlemişti. İsrail, Hizbullah'a ait binlerce iletişim cihazını iki gün üst üste eş zamanlı saldırılarla patlattı. 

TIKLAYIN | Lübnan'da Hizbullah militanlarının çağrı cihazları eş zamanlı olarak patlatıldı; 8 kişi hayatını kaybetti, 2 bin 800 kişi yaralandı

TIKLAYIN | Lübnan'da çağrı cihazlarının ardından telsizler de patlatıldı: En az 20 ölü, 450 yaralı; İsrail Savunma Bakanı'ndan "savaşta yeni aşama" açıklaması

TIKLAYIN | Patlamaları ne tetikledi: Hizbullah'ın, İsrail takibinden sıyrılmak için kullandığı çağrı cihazları binlerce insanı nasıl yaraladı?

FÜSUN SARP NEBİL YAZDI | Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazları nasıl patlatıldı?

Hizbullah'ın kalesine büyük saldırılar; Hasan Nasrallah öldürüldü

Gerilimi iyice tırmandıran olay Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın, Hizbullah'ın kontrolündeki Dahiye'de hava saldırısıyla öldürülmesi oldu. Önce İsrail ordusu, 21 Eylül'de "hedefli bir saldırı" gerçekleştirerek Beyrut'un Dahiye bölgesinde bir apartmana hava saldırısı düzenledi. İsrail Savunma Kuvvetleri Sözcüsü Daniel Hagari, saldırıda, Operasyonlar Komutanı İbrahim Akil ile birlikte Rıdvan biriminin üst düzey komutanları ve komuta zincirlerinin öldürüldüğünü açıkladı. Hizbullah da yaptığı açıklamayla, üst düzey komutanı Akil’in öldüğünü doğruladı.

TIKLAYIN | İsrail'in Lübnan’daki “hedefli” hava saldırısında ölü sayısı 14'e çıktı, çoğu kadın ve çocuk | Hizbullah, üst düzey komutanı Akil’in öldüğünü doğruladı

Ardından 27 Eylül'de yine aynı bölgedeki 6 apartmana yapılan hava saldırısında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah öldürüldü. Saldırı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'ndaki konuşmasının hemen ardından gerçekleştirildi ve Netanyahu'nun BM binasında saldırı emrini verirken çekilmiş bir fotoğrafı yayımlandı. Saldırıda her biri birer ton olmak üzere yaklaşık 85 sığınak delici bombanın kullanıldığı bildirildi. 

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah

TIKLAYIN | Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, Beyrut'taki İsrail saldırısında öldürüldü

TIKLAYIN | İsrail Başbakanı Netanyahu'nun BM konuşmasının tam metni: Suudi Arabistan ile normalleşme vurgusu yaptı, BM'ye "antisemitik safra bataklığı" dedi

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, "Önümüzdeki günlerde tüm tarafların yapacağı tercihler bu bölgenin hangi yolda ilerleyeceğini belirleyecek" açıklamasında bulundu. 

Netanyahu, saldırı emrini BM binasından verdi

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, 30 Eylül'de Hizbullah’a karşı savaşın bir sonraki aşamasının çok yakında başlayacağını duyurdu. Gallant, "Kuzey sınırındaki 188. Tugay savaşçılarıyla birlikte kuvvetler, Hizbullah'ı kuvvetle vurmaya hazır. Amacımız belli; kuzeyde yaşayanları evlerine döndürmek için elimizden gelen tüm imkanları kullanacağız" dedi. 

TIKLAYIN | İsrail Savunma Bakanı Gallant: Hizbullah’a karşı savaşın yeni aşaması çok yakında başlayacak

İsrail'den Lübnan'ın güneyine kara harekâtı

İsrail ordusu, 30 Eylül'de Lübnan'a kara harekâtının başladığı resmi açıklamayla duyuruldu. "Sınırlı, bölgesel ve hedefli" diye olduğu belirtilen harekâtın isminin "Kuzey Okları" olduğu açıklandı.

İsrail ordu sözcüsü Daniel Hagari de yaptığı yazılı açıklamada, İsrail ordusunun, Lübnan'ın güneyinde Hizbullah'ın altyapısına yönelik sınırlı ve yoğun kara saldırılarına başladığını belirtti.

TIKLAYIN | İsrail ordusu kara harekâtı başlattı, Güney Lübnan'a yoğun topçu ateşi açıldı, Lübnan ordusu sınırdan 5 kilometre çekildi!

İran'dan misilleme saldırısı

İran, İsrail'in Hizbullah'a karşı yürüttüğü operasyona misilleme olarak İsrail'e bir balistik füze saldırısı başlattı. İsrail ordu radyosu, İran'dan İsrail'e yaklaşık 200 füze fırlatıldığını bildirdi. İran Devrim Muhafızları, saldırının Hamas Siyasi Büro lideri İsmail Haniye, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah  ve Nasrallah'ın da öldürüldüğü saldırıda öldürülen Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü bünyesinde görev yapan Tuğgeneral Abbas Nilfuruşan'ın öldürülmesine misilleme olduğunu açıkladı. İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Sözcüsü Daniel Hagari, saldırının “sonuçları olacağını” söyledi. Hagari tarafından yapılan açıklamada, İsrail ordusunun İran saldırısına karşı "savunma ve misilleme yapmaya tamamen hazır" olduğu belirtilerek, bunun "zamanında" yapılacağı vurgulandı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahuda İran'ın füze saldırısıyla "hata yaptığını ve bunun bedelini ödeyeceğini" savundu. İran ise İsrail'e yönelik füze saldırısının "BM Şartı'nın 51. maddesine göre meşru müdafaa hakkı uyarınca" gerçekleştirildiğini belirtti.

TIKLAYIN | İran'dan İsrail'e misilleme saldırısı: Yaklaşık 200 füze fırlatıldı; ABD'den İsrail savunmasına destek, Netanyahu'dan "Bedel ödeyecek" açıklaması

TIKLAYIN | Dünya basını, İran'ın İsrail'e misilleme saldırısını nasıl gördü?