Son yapılan bir çalışmaya göre, yanınızda kimse olmadığı halde birinin size çok yakın durduğu hissi, aslında sadece zihninizin içinde gerçekleşiyor.
Bilim insanları "Odada biri mi var?" hissini beynin hangi kısımlarının yarattığını belirlediklerini söylüyor.
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, ekip aynı zamanda bazı insanlarda etrafta bir hayaletin dolaştığını hissettiren bir deney de gerçekleştirdi. Current Biology isimli dergide yayınlanan araştırmaya göre, görmeselerde etrafta birinin varlığını hissetme durumu dağcılar ve kaşifler gibi sert koşullara maruz kalan kişilerle bazı nörolojik sorunlar yaşayan kişilerde daha sık görülüyor. İsveç Federal Teknoloji Enstitüsü'nden Dr. Giulio Rognini "Bu his oldukça canlı bir his. Birini hissediyorlar ama göremiyorlar" diyor. Rognini "Şaşırtıcı olan şey bu durumu yaşayanların sıklıkla hissettikleri varlığın kendileri o anda ne yapıyorsa onu yaptığını hissetmeleri. Yani eğer hasta oturuyorsa, varlığın da oturduğunu hissediyorlar. Eğer ayakta duruyorlarsa varlık da ayakta duruyor gibi" diyor. Araştırma için ekip bu hissi yaşayan ve nörolojik sorunları olan 12 kişinin beyinlerini tarıyor. Bunun sonucunda bu kişilerin hepsinin beynin insanın kendine ait farkındalığı, hareket ve vücudun uzaydaki yerine ilişkin kısımlarında hasar olduğu tespit ediliyor.
Gönüllülerle deney
Daha ileri testler yapmak için araştırma ekibi bu kez sağlığı yerinde 48 gönüllü ile beraber çalışıyor. Bu gönüllüler böyle bir hissi daha önce yaşamamış kişiler. Araştırma ekibi bu kişilerin beyinlerindeki bu bölgelerin nöral sinyallerini değiştirdi. Katılımcıların gözleri bağlandı ve bir robotu elleri ile hareket ettirmeleri istendi. Onlar robotu hareket ettirirlerken arkalarında bulunan başka bir robot hareketlerini taklit etti. Katılımcıların arkalarında hareketleri onlarla eş zamanlı olarak taklit edildiğinde olağanüstü bir durum sezmediklerini söylediler. Ancak hareketlerin zamanlamasında kısa bir gecikme oluğunda, katılımcıların üçte birlik kısmı odada hayaletvari bir varlığı sezdiklerini söylerken, bazıları da sayıları dörde kadar çıkabilen varlıkların odada olduklarını söyledi.
Deneyi durdurmak isteyen oldu
Bunu hisseden katılımcılardan ikisi bu hissi o kadar garip buldu ki, deneyin durmasını istedi. Araştırmacılar robotla girilen bu garip iletişimin beynin kendisinin farkında olma ve vücudun konumunu algılamayla ilgili bölümlerindeki işleyişi geçici olarak değiştirdiğini söylüyor. Ekibe göre bir kişi odada bir hayaletin dolaştığını hissettiğinde aslında beynin kafası karışmış oluyor:
"Vücudun konumunu yanlış hesaplıyor ve kendi bedeninin bir başkasına ait olduğunu sanıyor."
Rognini "Beynimiz vücudumuzun birden fazla temsiline ev sahipliği yapar" diyor ve ekliyor:
"Normal koşullar altında bu temsillerden benliğin bütün bir öz-algısını oluşturabilir... Ancak bir hastalık ya da bu deneyde olduğu gibi bir robot nedeniyle sistem doğru çalışmamaya başladığında, bu bazen kişinin kendi bedeninin ikinci bir temsilini ortaya çıkarır, bu da başka birinin 'varlığı' olarak algılanır."
Araştırmacılar bulgularının şizofreni gibi nörolojik rahatsızlıkların daha iyi algılanmasına yardımcı olabileceğini düşünüyor.
