Osmanlı'dan Cumhuriyet'e 132 yıllık kurumun hikâyesi kitap oldu: Türkiye Devletinin Varoluş Döngüsünde Maliye Teftiş Kurulu

T24 Kültür Sanat

Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme çabaları sürecinde kurulan, Cumhuriyet’in ilanının ardından Türkiye’nin en köklü kurumları arasında yer alan, ancak AKP iktidarının 2011 yılında kapatılmasına karar verdiği Maliye Teftiş Kurulu’nun 132 yıllık hikâyesi kitap oldu.

Köklü kariyer mesleği kurumu olarak Türkiye’de kamu yönetimine seçkin bürokratlar yetiştiren Maliye Teftiş Kurulu, 1879 yılında II. Abdülhamid’in irade-i seniyyesi ile kuruldu. Maliye Teftiş Kurulu, Maliye Bakanlığı’ndaki diğer köklü denetim kurumu olan Hesap Uzmanları Kurulu ile birlikte, 7 Temmuz 2011 tarihli ve 646 sayılı kanun hükmünde kararname ile kapatıldı.

Türkiye’de mali bürokrasinin temelini oluşturan, Atatürk’ün “Maliyeyi onlar bilir” diyerek mali idarenin üst kademelerinde görevlendirdiği kurumun kapatılana kadar geçen 132 yıllık serüveni kitap oldu. Prof. Dr. Barış Bahçeci’nin yazdığı kitap, “Türkiye Devletinin Varoluş Döngüsünde Maliye Teftiş Kurulu” adıyla İmge Kitabevi yayınları arasında çıktı.

“Yerel-feodal güçlere karşı devlet, özel çıkarlara karşı kamu”

Kitabın arka kapağında, kitapla ilgili olarak şu ifadeler yer alıyor:

“Türk mali bürokrasisinin çekirdeğini oluşturan Maliye Teftiş Kurulu 1879’da kuruldu; 2011’de kapatıldı. Türkiye devletinin modernleşmesi, yani hem örgütü hem de işlemleriyle belirli bir düzen ve disiplin altına alınması sürecini yürüttü. Kurul üyeleri olan Maliye müfettişleri, ülkeye yayılan taşra örgütünün, Başkent’e ve koyduğu kurallara uyumunu sağladılar. Yerel ve feodal güç ilişkilerine karşı devleti, özel çıkarlara karşı kamuyu temsil ettiler. Bu mücadele, kurulun kurumsal yönleri ve onu oluşturan müfettişlerin kişisel özellikleriyle şekillendi; etkinliği, Türkiye devletinin varoluş sorunlarına koşut bir seyir izlemişti.

Kurulun tarihine ilişkin bu çalışma, 1879 yılında başlayan bir çabanın, 2011’de bitişine kadar doğan etki ve sonuçlarını ele alıyor: varoluştan yok oluşa uzanan bir döngüyü betimliyor.”

TIKLAYIN | Maliye müfettişlerinden arz-ı veda

TIKLAYIN | Cemal Süreya’nın dediği gibi: Üstü kalsın

TIKLAYIN | Mahfi Eğilmez: Heyet-i Mümtaze