|
4 madde ne diyor?
NATO'nun 4. maddesi çerçevesinde bir üye ülke ulusal güvenliği, sınır bütünlüğü ya da bağımsızlığı tehlike altına girmesi halinde istişareler için diğer üye ülkeleri toplantıya çağırabiliyor. Türkiye daha önce Şubat 2003'te Irak İşgali'ne gidilen süreçte 4. maddenin işletilmesini talep etmişti. Ancak NATO üyesi ülkeler Türkiye'ye herhangi bir koruma sağlanamayacağını söylemişti. 4. madde aynı zamanda NATO kurucu anlaşmasının 5. maddesi için bir ön şart olarak da görülüyor.
5. madde ne diyor?
5. madde ise bir üye ülkeye yapılan saldırının tüm ülkelere yapılmış bir saldırı olarak kabul edilmesi anlamına geliyor.
Türkiye’nin eski NATO Daimi Temsilcisi Fatih Ceylan 5. maddeyle ilgili şu ifadeleri kullanmıştı:
Türkiye’nin eski NATO Daimi Temsilcisi Fatih Ceylan, T24’e verdiği söyleşide NATO’nun kalbinde bulunan 5.maddenin işleyiş süreci ve Rusya-Ukrayna savaşının müttefik topraklarına sıçraması durumunda yaşanabilecekler hakkında şunları söylemişti:
Şöyle söyleyelim, 5. Madde’nin uygulanması otomatik bir sürece tabi tutulmamıştır. 5. Madde’nin uygulanması için NATO Konseyi’nin, bu daimi temsilciler yani büyükelçiler düzeyinde de olabilir, bakanlar düzeyinde de olabilir, liderler seviyesinde de olabilir ki bunların hepsi NATO Konseyi'dir. NATO Konseyi'nin bünyesinde yapılacak danışmalar sonucu alınacak karara tabi tutulmuştur. Dolayısıyla 5. Madde’nin uygulanmasını gerektiren bir tablo ortaya çıkarsa NATO Konseyi toplanır, orada danışmalar yapılır ve gerekli karar alınır. Aynen 11 Eylül’de İkiz Kuleler’e ve Pentagon’a yapılan saldırılarda olduğu gibi. Orada da NATO Konseyi acilen toplandı ve ABD’ye destek verilmesi ve 5. Madde’nin işletilmesi kararlaştırıldı.
Söylediğiniz tablo doğru, Ukrayna’daki savaşın herhangi bir şekilde NATO üyesi ülkeye sirayet etmesi durumunda, o ülke elbette 5. Madde’nin işletilmesi için konseye başvuruda bulunacaktır ve konseyde alınan karar altına bütün üye ülkeler imza atar çünkü NATO’da konsensus yani görüş birliği ilkesi esastır. Onun altına imza attıktan sonra, ben şunu yapmıyorum, bunu yapmıyorum demek iyice zorlaşır. Birfiil savaşmak değil ama savaşana destek vermek yükümlülüğü gelir önümüze
TIKLAYIN | Türkiye’nin Eski NATO Daimi Temsilcisi Ceylan anlatıyor: NATO Soğuk Savaş'ta neydi, sonra ne oldu, savaş çemberi içinde Türkiye için ne ifade ediyor?
|
