Polonya Tarım Bakanı Marek Sawicki devlet televizyonu TVP'den yaptığı açıklamada, Rusya'nın Polonya ve AB'ye yönelik ambargosunun uluslararası hukuka aykırı olduğunu savundu ve söz konusu ticari ambargoyla hukuki olarak mücadele edeceklerini söyledi.
Rusya Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Gözlem Kurumu (VPSS), "hijyen kurallarının ihlal edilmesi" gerekçesiyle Polonya’dan meyve ve sebze ithalatını yasaklamıştı. Sawicki'ye göre bu durumun Polonya'ya getireceği maddi zarar ülkenin gayrısafi yurtiçi hasılasının yüzde 0,6'sına denk geliyor.
Dünya Ticaret Örgütü uzmanı ve avukat Eric Pickett, örgüte üye bir ülkenin, örgütün kurallarına uymayan bir önlem aldığını düşündüğü başka bir üye ülke hakkında örgütten konsültasyon talep edebileceğine işaret ediyor. Pickett bu şekilde bir çözüm bulunamaması halinde ise yaşanacak süreci şöyle aktarıyor:
"Dünya Ticaret Örgütü bir ticaret organizasyonu olsa da anlaşmazlıkların çözümü için Anlaşmazlıkların Halli Organı (AHO) adlı bir organı bulunmaktadır. Çözüme ulaşılamaması halinde şikayetçi taraf AHO’dan panel kurulmasını isteyebilir. Panel, söz konusu uygulamanın DTÖ kurallarına uygun olup olmadığını değerlendiren bir rapor hazırlar. Şikayetçi tarafın bu noktada revizyona gitme imkanı yani Temyiz Organı'na başvurma şansı vardır. Bunun ardından üye ülkelerin temsilcilerinden oluşan Anlaşmazlıkların Halli Organı raporu kabul veya reddeder. Bir raporun reddedilmesi için tüm üye ülkelerin 'Biz bunu istemiyoruz' demeleri gereklidir."
AB'nin kaybı 12 milyarı bulabilir
Söz konusu ithalat kısıtlamaları makine, kimyasal maddeler ve ilaçların yanı sıra meyve, peynir ve domuz eti gibi gıda ürünlerini de kapsıyor. Birlik ülkelerinin Rusya'ya gıda ürünleri ihracatından kaybının 12 milyar euroyu bulacağı tahmin ediliyor.
Pickett hukuki açıdan bakıldığında en büyük problemin ise panelin söz konusu uygulamanın Rusya'nın güvenlik çıkarları yararına olup olmayacağı konusunda karar vermesi olduğunu ifade ediyor. Bu konuda geçmişte çok az emsal teşkil eden durum bulunması ise tahminleri güçleştiriyor.
Uzmana göre ülkelere meşru müdafaa hakkı tanıyan BM Şartı'nın 51'inci maddesi ise Rusya için hukuki açıdan oldukça zayıf bir argüman olur.
Rusya'nın bunun için yaptırımların savaş sırasında alınan gerekli tedbirler olduğunu ya da "uluslararası ilişkilerde büyük bir kriz yaşandığını" kanıtlaması gerekiyor.
'Karar Polonya'dan yana çıkabilir'
Eric Pickett'e göre Rus halkının yüzde 70'inden fazlası yaptırımları desteklese de Dünya Ticaret Örgütü'nün karmaşık mekanizmasından Polonya'dan yana karar çıkması oldukça yüksek bir ihtimal.
Pickett "Benim görüşüme göre savaş benzeri bir durumun söz konusu olması ya da benzeri bir durumun kapıya dayanması gerekiyor. Rusya'nın argümanı ise gıda konusunda kıtlık yaşandığı yönünde. Hukuki anlamda bunun yeterli olacağını düşünmüyorum" diyor.
DTÖ'den yeterince hızlı bir karar çıkmaması halinde Süddeutsche Zeitung'un verdiği bilgilere göre Rusya'ya özellikle yaz aylarında şeftali ve balık ihraç eden Yunanistan'ın da 178 milyon euro zarar edeceği tahmin ediliyor. Bu nedenle Atina’nın Moskova ile bu konuyu birebir görüşmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
