21 Kasım 1969 yılında İstanbul’da doğan Süleyman Soylu, aynı ilde bulunan Plevne Lisesi’nin ardından İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi'nden mezun oldu. 1987 yılında DYP İstanbul İl Gençlik Kolları'nda siyasete başlayan Soylu, 1995-1999 yılları arasında Gaziosmanpaşa İlçe Başkanlığı, 1999-2002 arasında ise İstanbul İl Başkanlığı yaptı.
DYP'nin 22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri öncesinde ANAP'la birleşme çabaları esnasında Demokrat Parti ismini alarak girdiği seçimlerde baraj altında kalması sonrasında Mehmet Ağar´ın istifasının ardından yapılan olağanüstü genel kurulun üçüncü turunda Soylu, geçerli 800 oyun 529'unu alarak genel başkanlığa seçildi. 2009 Yerel Seçimleri öncesinde, hedefinin 2007 Genel Seçimleri'nde elde edilen yüzde 5,4'lük oy oranının üstüne çıkmak olduğunu söyledi ve "Yüzde 5,4'ün altında kalırsak çekilirim" dedi. Yerel seçimlerde il genel meclisi oylamasında partisi yüzde 4 oy alınca Soylu, seçimin ertesi günü istifa edeceğini ve kongrede aday olmayacağını açıkladı.
DP dönemindeki siyasi hayatı boyunca AKP hükümetinin politikalarını eleştiren Soylu, AKP’nin yolsuzluk yaptığı yönünde iddiaları gündeme getirmiş ve “29 Mart yerel seçimlerinde halk AKP hükümetine sarı, DP ise kırmızı kart gösterecek. AKP hükümeti, yanlış ekonomi politikası sonucu bayramları da millete zehir etti. İnsanlarımız gülmeyi unuttu. Beceriksizlik ve yetersizlikle, Türkiye’yi krizle karşı karşıya bıraktılar. Paçalarından yolsuzluk akıyor. Türkiye'de ihale ve yandaş belediyeciliği yapılmaktadır” ifadelerini kullanmıştı. Hükümet politikalarını eleştiren Soylu, 2009 yılında yapılan yerel seçimler sırasında, dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal arasında seçim meydanlarında devam eden tartışmalar için de ''Eskiden bir film vardı. Filmin adı 'Cazcı Kardeşler' idi. Kendileri çalar, millete seyrettirirlerdi. Bunlar da cazgır kardeşler. Birbirlerinden farkı yok'' sözlerini kullanmıştı.
Soylu, Hükümete yaptığı eleştirilere rağmen daha sonra dönemin AKP Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan tarafından partisinde aktif siyasete davet edildi. Süleyman Soylu 5 Eylül 2012 tarihinde gerçekleşen AKP Genel Merkezi'nde genişletilmiş grup toplantısında düzenlenen törenle resmi olarak AKP’ye katıldı.
30 Eylül 2012 tarihinde yapılan AKP 4. Olağan Genel Kurulunda Merkez Karar ve Yönetim Kurulu üyeliğine ve ardından da AKP Genel Başkan Yardımcılığı’na seçilen Süleyman Soylu, 1,5 yıl Ar-Ge Başkanlığı görevini üstlendikten sonra 14 Nisan 2014 tarihinde Teşkilat Başkanlığı görevine atandı. 25 ve 26. Dönemlerde Trabzon Milletvekili seçildi. 64. Hükümet'te Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı olarak görev yapan Soylu, 65. Hükümet'te yeniden görevine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı olarak seçildi. Soylu, 7 Haziran - 1 Kasım seçimleri sonrası kurulan hükümette görev alan ve daha sonra istifa eden İçişleri Bakanı Efkan Ala'nın yerine İçişleri Bakanlığı görevine getirildi.