Önce gün hayatını kaybeten Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahibi sanat ve kültür tarihçisi Prof. Dr. Semavi Eyice için Fatih Camii'nde cenaze töreni düzenlendi. Törene, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın da aralarında bulunduğu çok sayıda siyasetçi katıldı.
Önceki gün, 96 yaşında hayatını kaybeden Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahibi sanat ve kültür tarihçisi Prof. Dr. Semavi Eyice, Fatih Camii'nde düzenlenen cenaze törenin ardından son yolculuğuna uğurlandı.
Törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı İsmail Kahraman, CHP Grup Başkanvekili Akif Hamza Çebi, Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, MHP Milletvekili Ekmeleddin İhsanoğlu ve İstanbul Valisi Vasip Şahin de katıldı. Eyice ailesi cami bahçesinde taziyeleri kabul etti.
Semavi Eyice’nin kızı Gülsen Eyice gazetecilere yaptığı açıklamada, “Türkiye’ye dünyaya çok değerli eserler bırakmış bir insan. Babam olduğu için gurur duyuyorum. Son nefesine kadar yanındaydım. Mekanı cennet olsun. Teşekkür ediyorum” dedi.
Prof. Dr. Eyice’nin torunu Gülüm Güven ise, “İstanbul için, dünya için Türkiye için çok kıymetli bir insandı. Çok kıymetle eserleri vardı. Umarız arkadan gelen gençlerimiz de onun eserlerinden yararlanır ve tarihimize sahip çıkmada en az onun kadar hassas olurlar. Bugün birçok cami ve medresemizde gerçekten emekleri var. Birçoğunun kurtarılmasında büyük mücadeleleri var. Umarım bunun kıymeti bilinir. Bu vesile ile birçok eski eserimizin kurtarılmasını sağlarlar. Her kurtarılan eser büyükbabam için onur vericiydi” diye konuştu.
Eyice’nin vasiyetin yerine getirilerek Fatih Camii haziresine defnedileceğini vurgulayan Güven, “Buraya gömülmek istiyordu. Fatih’te olmak istiyordu. Büyükbabamın çocukluğunun geçtiği yerler burası. Suriçi onun için çok kıymetliydi. Biz de son arzusunu yerin getirmenin gururunu yaşıyoruz. Halil İnalcık da burada zaten. İki kıymetli insan diğer kıymetlilerin yanına yerleşiyor. Bu bizim için büyük mutluluk” ifadelerini kullandı.
Semavi Eyice kimdir?
Semavi Eyice (d. 9 Aralık 1922, Kadıköy - 28 Mayıs 2018, İstanbul), Türk Bizantolog ve sanat tarihçisi. Bizans ve Osmanlı sanatına ilişkin çalışmaları ile tanınmış bilim insanıdır. Bini aşkın kitapta makale, ansiklopedi maddesi ve araştırması yayımlanan Eyice, Türkiye’de Bizans sanatının tanınmasında ve Osmanlı sanatı ile karşılaştırılmasında önemli rol oynamıştır.
Bir “İstanbul aşığı” olarak tanınır. İstanbul’un kaybolan tarihî eserleri ile ilgili makaleleri bu konudaki çalışmaların en önemli kaynağıdır.[2] Anıtlar Kurulu’nda görev yapması dolayısıyla birçok tarihî yapının yok olmaktan kurtarılmasını; kurtaramadıklarının kayıt altına alınmasını sağlamıştır.
İstanbul'un tarihi eserleri konusundaki çalışmaları dışında Toroslar’daki arkeolojik alanlar, Balkan ülkelerindeki Osmanlı eserleri hakkında araştırmaları vardır.
1922’de İstanbul’da dünyaya geldi. Amasra’nın köklü denizci ailelerinden Eyiceoğulları’na mensuptur. Babası deniz subayı Mehmet Kamil Bey, annesi Amasra eşrafından Hacı İbrahim Bey’in kızı Hatice Hanım’dır.
İstanbul’da Saint Louis İlkokulu’nda başlayan ilköğrenimini bir başka Fransız okulu olan Saint Joseph’te sürdürdü; ardından Galatasaray Lisesi’ne geçti; 1943'te mezun oldu. Eski eserlere ilgisi ilkokul yıllarında başladı Boş vakitlerini ve tatillerini İstanbul’u gezmeye ayırdı.
İlk yazısı Reşat Ekrem Koçu’nun çıkardığı İstanbul Ansiklopedisi’nde 1949’da yayımlandı. Fatih’in Çarşamba semtindeki Hırami Ahmet Paşa Mescidihakkındaki bu ilk makaleden sonra pek çok madde yazarak ansiklopediye katkıda bulundu.
Alfons Maria Schneider ile tanıştıktan sonra onun daveti üzerine Bizans Sanatı ve arkeolojisi çalışmak niyetiyle Göttingen'e gitti. II. Dünya Savaşı sürerken Viyana ve Berlin Üniversitelerinde Bizans tarihi okudu. Berlin’in işgali gündeme gelince Türkiye’ye döndü. Prof. Ernst Diez ile İstanbul Minareleri konulu tez hazırlayarak 1948'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümünü bitirdi. Bu tez ile, “etraflı tetkiklere mazhar olan Mısır, Mağrip ve İran minarelerinin yanı sıra Türk-Osmanlı minarelerinin de ehemmiyetli bir mevkie sahip olduklarını belirtmeyi" amaçladı. Özellikle camileri yıkılmış olmasına rağmen o dönemlerde ayakta duran birçok minareyi bu çalışma ile tespit etmiş ve bugün kendilerinden herhangi bir iz bulunmayan birçok yapı kayıt altına almıştır.
1950-1953 arasında Arif Müfid Mansel tarafından yürütülen Side kazılarına katılan Eyice, 1952'de Side’nin Bizans Döneminde ait Yapıları tezi ile doktorasını tamamladı. 1954 yılında Kamran Yalgın ile evlenen Eyice, bu evliliğinden iki kız çocuğu sahibidir. 1955'te İstanbul’da Son Devir Bizans Mimarisi kitabı ile doçentliğini aldı. Aynı yıl Fransız hükümeti tarafından Legion d’Honneur Nişanı ile ödüllendirildi.
1958 yılında eşi ile birlikte Münih Üniversitesi’ne gitti. Humboldt bursunu kazanarak 13 ay boyunca derslere devam etti; boş vakitlerini kitap toplamaya ayırdı.
1959 yılında İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi bölümündeki görevine döndü ve Bizans tarihi üstüne dersler vermeye başladı. 1963 yılında Edebiyat Fakültesi’nde Bizans kürsüsü adıyla yeni bir kürsü kuruldu. 1964 yılında İlk Osmanlı Devrinin Dinî-İçtimaî Bir Müessesesi: Zaviyeler tezi ile profesör olan Eyice, Bizans kürsüsünde görev yaptı. 1982'de Bizans kürsüsünün başkalarıyla birleştirilip Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü’ne çevrilmesinden sonra bölümün başkanlığını üstlendi. İstanbul’daki tarihi eserler ile ilgili çalışmalarının yanı sıra Toroslar’daki ören yerlerinde arkeolojik araştırmalar yaptı; Balkan ülkelerindeki Türk eserlerini araştırıp derledi. Almanya’da, Fransa’da ve İsviçre’de çeşitli üniversitelerde dersler ; dünyanın birçok yerinde konferanslar veren Eyice, 1991 yılında emekliye ayrıldı.
Akademik çalışmalarının yanı sıra, Anıtlar Kurulu’nda 1958-1997 arasında 38 yıl süreyle görev yapmış; 1997’de “Taksim’de camiye onay vermediği için” Anıtlar Kurulu’ndan alınmıştır.[6]
30.000 adet kitaptan oluşan kütüphanesinde İstanbul ve Bizans üzerine değerli kitapları vardır. Kitaplığı, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü'nün Bizans Araştırmaları Bölümü ve Semavi Eyice Kitaplığı bölümünde görülebilir (Tepebaşı'ndaki Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü).
Alman Arkeoloji Enstitüleri asli üyesi ve Belçika Krallık Akademisi üyesidir. Tarihçiye 2011 yılında sanat tarihi dalında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü verilmiştir[8], ayrıca Türkiye Bilimler Akademisi Bilim ödülü sahibidir.
