T24 Haber Merkezi
Gonca Tokyol
ABD’de 10 yıllık devlet tahvillerinin faizinin 2 yıllıkların altına düşmesi ve 30 yıllık tahvillerin faizinin de rekor seviyede gerilemesinin ardından Dow Jones endeksi 800 puan düştü. Yaklaşık yüzde 3.1’le bu yılın en büyük kaybını yaşayan Dow Jones’u yüzde 3’le Nasdaq (COMP) ve yüzde 2.9’la S&P 500 (SPX) takip etti. Çarşamba, ABD hisseleri için 2019’un en kötü günü oldu.
CNN Business’ın ‘Fear and Greed’ (Korku ve Hırs) Endeksi yatırımcıların yüksek korku içinde olduğunu gösterirken; piyasalardaki korkunun derecesini ölçen VIX volatilite endeksi de yüzde 27’ye çıktı.
Peki, ABD yönetiminin Çin'e getirdiği yüzde 10'luk ilave gümrük vergisi uygulamasını, bazı bilişim-teknoloji ürünleri için 15 Aralık tarihine kadar ertelediğini açıklamasına rağmen ABD piyasalarındaki düşüşün arkasında neler var?
Faiz eğrileri tersine döndü
ABD’de çarşamba sabahı 2007’den beri ilk kez 10 yıllık devlet tahvillerinin faizi 2 yıllıkların altına indi. 30 yıllık devlet tahvillerinin faizi de tarihteki en düşük seviyesine gerileyerek yüzde 2.03 oldu.
Devlet tahvilleri -özellikle de ABD’ninkiler-, yatırımcıların ekonomi konusunda gergin olduklarında portfolyolarında tutmak istedikleri klasik ‘güvenli liman’ yatırımlardır. Küresel ekonomi cozurdarken de yatırımcılar paralarını uzun vadeli ABD tahvillerine yönlendiriyorlar.
Bu ne demek? Normalde, uzun vadeli tahviller kısa vadelilerden daha fazla gelir getirirler çünkü yatırımcılar paralarını daha uzun süre bağlı tutmanın karşılığında daha fazla ödeme almayı talep ederler. Ancak bu faiz eğrisi çarşamba günü tersine döndü. Bu da yatırımcıların ABD ekonomisine dair yakın dönemli beklentiler konusunda gergin olduğu anlamına geliyor. Tahvillere talep ve faizin tersine çalışması da devlet tahvillerine talep arttıkça faizin düşmesi anlamına geliyor.
ABD’de faiz eğrisi, son birkaç ayda birkaç kez tersine dönmüştü. Mart ayında 3 aylık devlet tahvillerinin faizi 2007’den bu yana ilk kez 10 yıllıkların üzerine çıkmıştı. 24 Temmuz’da bu eğri yeniden eksiye geçti ve öyle de kalmaya devam etti. Ancak çarşamba günü yaşanan daha farklıydı, 10 yıldan uzun süredir ilk kez ‘ana’ faiz eğrisi, yani 2 yıllıkların 10 yıllıklara oranı tersine döndü.
Bu da eski Fed Başkanı Janet Yellen ‘bu kez faiz eğrisindeki gelişmenin farklı değerlendirilmesi gerekebileceğini’ söylese de yatırımcıların ödünü kopardı çünkü bu veri modern tarihteki her resesyonu önceden haber vermişti.
ABD’yle aynı gün Britanya’da da 2 yıllık devlet tahvillerinin faizinin 10 yıllık üzerine çıkması, piyasalardaki resesyon tedirginliğini daha da artırdı. Refinitiv verilerine göre, Britanya’da 2008 Ağustos’undan bu yana ilk kez 10 yıllık tahvillerin faizi 2 yıllıkların altında kaldı. Britanya’da faiz eğrisi 80/81, 90/91 ve 2008/2009 resesyonlarından önce de tersine dönmüştü.
Çin’in sanayi üretimi 17 yılın en düşüğünde
Dünyanın en büyük ekonomisi Çin’de sanayi üretimi büyümesi Temmuz ayında 17 yılın en düşük seviyesine geriledi.Temmuz ayında sanayi üretimi büyümesi yıllık yüzde 4.8’le bir önceki aya göre yüzde 6.3 zayıfladı. Perakende satışlar yüzde 7.6 artarak beklentilerin altında kalırken, aynı zamanda Nisan ayından bu yanaki en zayıf ivmesini kaydetti.
Almanya ekonomisi 2. çeyrekte küçüldü
Almanya ekonomisi, yılın ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,1 daraldı. Almanya Federal İstatistik Ofisinin (Destatis) verilerine göre, Almanya'da mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), bu yılın ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 0,1 azaldı. Beklenti ekonominin yüzde 0,2 daralmaydı.
