T24 Dış Haberler
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy Verşinin, bölgede barış ve istikrarın sağlanması için Türkiye ve Suriye arasında normalleşme yaşanmasının çok önemli olduğunu belirtti.
Rus devlet haber ajansı TASS'ın aktardığına göre İstanbul'daki temaslarının ardından pazartesi gazetecilerin sorularını yanıtlayan Verşinin, "Türkiye ve Suriye arasındaki ikili ilişkilerin kolay olmadığını biliyoruz, ancak bu iki bölgesel gücün ortak paydada buluşmasına ihtiyacımız var" dedi.
Verşinin, "Biz bu iki ülke arasında ilişkilerin normalleşmesinden yanayız. Çünkü bu bölgede barış ve istikrarın sağlanması için önemli bir faktör olur" dedi.
"Esad görüşmeyi reddetti" iddiası
Aralık başında Reuters’a konuşan, Suriye’nin konudaki duruşu konusunda bilgisi olan üç kaynağın aktardığına göre Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le birlikte Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’la üçlü zirve teklifini reddetti. Kaynaklar, Şam’ın böyle bir toplantının, Erdoğan’ın önümüzdeki yıl düzenlenecek seçimler öncesi desteğini artıracağına inandığını söyledi.
Türkiye-Suriye arasında normalleşme sinyalleri
Suriye’de protestoların şiddetle bastırılmaya çalışılmasıyla 15 Mart 2011’de başlayan ve hala devam eden, terör örgütlerinden devletlere birçok tarafın dahil olduğu, 2. Dünya Savaşı sonrası dönemin en kanlı çatışmalarından olan Suriye İç Savaşı Şam yönetiminin Batı dünyasıyla bağlantısını kopardı. Şam’ın ülkenin bazı bölümlerinde kontrolü kaybetmesiyle oluşan güç boşluğundan faydalanan IŞİD gibi radikal İslamcı gruplar da savaşın tarafı haline geldi.
Türkiye, savaş boyunca Esad’ı devirmeye çalışan muhalif gruplara destek verdi. Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı ve Ahmet Davutoğlu’nun başbakanlığında Türkiye, artan IŞİD saldırıları nedeniyle Şah Fırat Operasyonu’nun düzenleyerek TSK’yı Suriye’ye soktu ve Süleyman Şah’ın naaşını taşıdı.
Türkiye, Suriye’nin kuzeydoğusunu terör örgütü olarak tanıdığı SDG’nin kontrol etmesini de bir ulusal güvenlik tehdidi olarak görüyor. ABD’nin IŞİD’le mücadele ve devamında SDG ile YPG’yi desteklemesi, Ankara-Washington hattında bir gerginlik konusu.
Türkiye 2016'dan bu yana Suriye'nin kuzeyine dört kapsamlı operasyon düzenledi. Bunlar; 2016'da Cerablus, El-Bab ve Halep'e yapılan Fırat Kalkanı, 2018'de Afrin ve Halep'e yapılan Zeytin Dalı, 2019'da Rasulayn ve Tel Abyad'a yapılan Barış Pınarı, 2020'de İdlib'e yapılan Bahar Kalkanı harekatları.
Erdoğan, savaş boyunca Esad karşıtı birçok söylem kullandı, Suriye liderine “katil”, “terörist” dedi, “muhaliflerin Esad’ı indireceğini” söyledi. Bu dönemde birçok AKP yetkilisi ve iktidara yakın medya kuruluşu Esad’a, ‘Esed’ diye hitap etmeye başladı.
2022’de Türk dış politikası İsrail, Mısır ve Ermenistan gibi geçmişte krizler yaşadığı ülkelerle normalleşme sürecine girerken Şam da gündeme geldi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Ağustos 2022’deki bir konuşmasında Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile Ekim 2021’de görüştüğünü kamuoyuna duyurdu. Ankara’dan Şam ile de normalleşme sürecine girilebileceğine dair sinyaller gelmeye başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Endonezya’daki G20 liderler zirvesi sonrası yaptığı açıklamada, Esad ile ilgili soruya, “Siyasette ebedi olarak dargınlık, kırgınlık, küslük olmaz. Haziran seçiminden sonra bir sil baştan yapabiliriz” yanıtını vermişti.
Erdoğan, 23 Kasım’da yaptığı grup toplantısında da, "Esad ile görüşme olabilir, siyasette küslük dargınlık olmaz eninde sonunda adımlarımızı atarız" ifadesini kullanmıştı.
Erdoğan ve Esad, son olarak 2011'de telefonda görüşmüştü.
