25 bin nüfuslu Consett İngiltere'de, çelik işletmelerinin 80'li yıllarda kapanmasıyla 5 bin kişinin işini kaybettiği ve bu yüzden hızla gelir kaybına uğrayan bir kasaba.
Reuters haber ajansının yaptığı bir araştırma, bu kasabada yüzlerce kişinin Avrupa'da iş yapabilmek için kurulan İngiltere adresli paravan şirketlerde yönetici olduğunu ortaya koydu.
John ve Sandra Mawson İngiltere'nin kuzey doğusundaki sakin Consett kasabası yakınlarında bir tepede tek katlı küçük bir evde yaşıyor.
İkisi de yıllardır şirket yöneticisi olarak görev yapıyorlar, birlikte de 15 şirketin yönetiminde görünüyorlar. Ama John bu şirketlerin ne iş yaptığını bir kaç yıl önce internette araştırınca anlamış.
Yönetiminde yer aldığı şirketlerden Thunder Flash Entartainment'ın en müstehcen türden porno sitelerinin sahibi olduğunu görünce gözü açılmış.
Reuters muhabirlerinin ziyaret ettiği 61 yaşındaki emekli süpermarket işçisi John "Sadece ismimiz kullanılacak diye düşünmüştük" diyor.
Consett kasabası civarında Mowson'lar gibi 429 kişinin isimleri, bu kasabayı merkez gösteren paravan şirketler tarafından "genel müdür" olarak kullanılmış.
120'den fazlası 10 yıldır üç ya da daha fazla şirketin yöneticisi görünüyor.
Bu kişilerin bazıları, şirketlerin ne iş yaptığından hiç bir şekilde haberdar olmadıklarını söylüyor.
Mawson çifti bir komşularının teklifini kabul ederek şirket yöneticisi olmuşlar. İkisi de işsiz olduğu için bunun karşılığında verilen 50 sterlin de onları cezbetmiş.
Consett sakinlerinin yöneticisi olduğu paravan şirketlerin çoğunun Britanya içinde herhangi bir gerçek faaliyeti bile yok. Fakat dünya çapında yürüttükleri internet faaliyeti ile milyonlarca sterlinlik gelir elde ediyorlar.
Reuters tarafından yapılan araştırmaya göre bu binlerce şirket, porno dışında, internet üzerinden kumar, şans oyunları, sağlıklı yiyecek satışları gibi çok çeşitli alanlarda faaliyet gösteriyor.
Sitelerden bazıları müşterileri çok ucuz fiyatlarla cezbettikten ve kredi kartı detaylarını elde ettikten sonra fiyatları yükseltiveriyor.
Mesela Thunder Flash üç gün bedava kullanım teklif ediyor, ama sonra sitesine yazılanlardan ayda 40 dolar ücret kesiyor.
Consett'teki yüzlerce paravan şirket örneği, Britanya'da şirketlerle ilgili yasal düzenlemelerin boşluklarını ortaya koymuş oldu.
Şirketlerden bazılarının yürüttüğü faaliyetler yasa dışı, ve soruşturma ve yargı konusu olmuş, fakat bu konuda şirket yönetim kurullarında yer alan kişiler ya da şirketin kuruluşunu gerçekleştiren firmalar şimdiye kadar sorumlu tutulmamış.
Bu paravan şirketlerin kuruluşunun arkasında, şirket kurma uzmanı olarak çalışan ve yine bu civarda yaşayan Simon Dowson adlı kişi var.
Büyük bir çiftlikte yaşıyor ve siyah bir Mercedes AMG model arabası var.
Dowson bir kaç hafta önce Consett'deki bir Starbucks'ta önüne çıkan gazetecilerle konuşmayı kabul etti.
35 yaşındaki Dowson, kredi kartı ödemeleri bakımından riskli bulunan internet şirketlerine yardımcı olduğunu söylüyor.
Bunların çoğu AB dışı ülkelerden çalışan ama Avrupa'dan kredi kartıyla ödeme kabul edebilmek için Avrupa'da bir şirket kurma ihtiyacında olan firmalar.
Dowson birkaç bin sterlin karşılığında Thunder Flash gibi İngiltere adresli şirketler kurup, bunlara Consett sakinleri gibi yönetim kurulu üyeleri atanmış gösterip, hatta yıllık muhasebe kayıtları ve vergi beyannameleri de sunarak Britanya yasalarına uymalarını sağlıyor.
Kurallardan biri şirketlerin yöneticisinin Britanya vatandaşı olması.
Bunu yapabilmek için önce iki şirket kurmuş sonra bunlar başka paravan şirketler kurup önce kendi yakınlarını, sonra yetmeyince Consett sakinlerini de yönetici olarak kaydetmiş.
Şirket yöneticisi olmayı kabul eden kişilere sembolik küçük birer ücret de veriyor.
Dowson, yaptığı işten, yılda bir milyon sterline yakın gelir elde ettiğini söylüyor.
Dowson'un kurduğu şirketlerden bazıları geçmişte kara para aklama ya da fahiş ücret alma gibi suçlamalarla soruşturulmuş ve ceza alanlar kapatılanlar olmuş.
Fakat yönetim kurullarında yer alanlardan hiç biri şahsen suçlu bulunmamış.
