Türkiye-Suriye sınırının Cerablus bölgesinin Suriyeli Kürtlerin PYD’sinin eline geçmesi ve IŞİD’in Mare hattına yönelmesi olasılıklarına karşı sınır ötesi operasyon dahil her seçeneği masaya yatıran Türkiye’ye yanıt, PYD lideri Salih Müslim’den geldi. Türkiye’nin, Suriye’ye tek taraflı veya ABD ile ortak operasyon düzenlemesine ihtimal vermediğini belirten Müslim, “Türk Silahlı Kuvvetleri girerse YPG direnir” dedi.
Star yazarı Saadet Oruç da "PYD'nin Cerablus’a girmesi halinde askerin bu bölgeye gireceğini ve engel olacağını" iddia etti.
Hürriyet’ten Uğur Ergan'a konuşan (4 Temmuz 2015) Müslim'in açıklamaları özetle şöyle:
‘IŞİD bayrağına niye ses çıkmadı?’
(Sınırdaki bayrağı kaldıracak mısınız?) “Tel Abyad dahil sınırda PYD bayrağı yok. Sınırdaki bayraklar (PYD’nin silahlı gücü) YPG’nindir. YPG bayrağı ile birlikte Özgür Suriye Ordusu’nun da (ÖSO) bayrağı vardır. Sınırın Suriye tarafından nasıl IŞİD, ÖSO bayrakları varsa, YPG bayrağı da olacaktır. Bu normal bir şeydir. Tel Abyad’da IŞİD bayrağı varken sorun değildi de, şimdi YPG bayrağı olunca mı sorun oldu? Oraları kendi topraklarımız, Türkiye’ye ne?
“Cerablus niyetimiz ‘şimdilik’ yok”
(YPG güçleri Cerablus’a girecek mi?) Şu an için net bir şekilde söyleyebilirim ki, bizim ‘şimdilik’ Cerablus niyetimiz yok. Karışık bir bölgedir orası. Kürtler, Araplar, Türkmenler değişik etnik gruplar yaşıyor. Biz herkesin dostça, kardeşçe yaşamasını istiyoruz. Demografik değişim gibi bir şey bizim gündemimizde asla olmadı. Bir günde demografik yapı nasıl değişir? Bunlar Türkiye’de bazı çevrelerin bilinçli, abartılı, kışkırtıcı değerlendirmeleri. Ama IŞİD, saldırılarını ve cinayetlerini artırırsa karşı koyarız.
‘YPG, TSK’ya direnir’
(Türkiye’nin, Suriye’ye sınır ötesi hazırlığı iddialarıyla ilgili) Ben buna ihtimal vermiyorum. Türkiye’nin yapacağı bir operasyon bölgedeki tüm dengeleri bozar ki, buna kimse izin vermez. Açık söyleyeyim, YPG güçleri nasıl Esad rejimine ve IŞİD’e karşı direniyorsa, bir operasyon durumunda Türk Silahlı Kuvvetleri’ne de direnir.”
‘ABD ile ortak operasyon zor’
(Türkiye ve ABD ortak operasyon yapabilir mi?) Yok buna ihtimal vermiyorum. O zaman durum daha da karmaşık hale gelir. Bizlerin de dahil olacağı uluslararası boyutta kararlaştırılmış ortak bir şey olursa durum değişir. Ama bunların hepsi varsayım.
Şunu söylemek isterim ki, PYD olarak Türkiye’yi kışkırtacak, endişeye sevk edecek, sınırlarını ihlal edecek bir davranış ve anlayış içerisinde olmayız. Şu aşamada bir Kürt devleti kurma gibi bir projemiz de yok.
'PYD Cerablus’a girerse Ankara vuracak'
Saadet Oruç'un Star'da "PYD Cerablus’a girerse Ankara vuracak" başlığıyla yayımlanan (4 Temmuz 2015) yazısı şöyle:
Suriye’nin kuzeyinde neler yaşanabilir? Türkiye nasıl bir adım atacak? Bugünlerde en çok sorulan soru bu. Türkiye’nin Suriye sınırı ne gibi gelişmelere gebe? İki gün boyunca Ankara’da bu sorunun yanıtını aradım. Üst düzey yetkililerle görüşerek tabloyu anlamaya çalıştım. Lafı dolandırmadan net bir şekilde söyleyelim. Ankara sınıra yığınak yaptı, çünkü caydırıcı olmak istiyor. Şimdilik bir müdahale planı masanın üzerinde değil. Ancak PYD, Cerablus-Öncüpınar arasında DEAŞ kontrolü altındaki bölgeye müdahale ederse, Türk askeri bu bölgeye girecek ve engel olacak. Burası son derece net. Ankara anlaşmasına göre de buna hakkı var, Ankara’da sorularımı yanıtlayan yetkililere göre. “Ankara anlaşmasına göre müdahale ve sıcak takip yetkisi var. Girmede sıkıntı yok, kalmada sorun var. Gireceğimiz kalacağımız anlamına gelmiyor”. Bu cümle önümüzdeki günlerde yaşanacak gelişmelerin de anahtarı aslında.
Diplomasinin tepesindeki isimlerden bir başka yetkilinin konuyla ilgili sorularımı yanıtlarken kullandığı “Biz hiçbir zaman tek başımıza güvenli bölge oluşturacağız demedik” cümlesi de atılmakta olan ve atılacak olan adımların çerçevesine ilişkin ipucu veriyor. Türkiye atacağı adımlara hem Suriyeli ılımlı muhalifleri hem de müttefiklerini de katmak istiyor.
Aynı yetkili, “İlk gündeme getirdiğimiz zaman güvenli bölge kurulmuş olsaydı DEAŞ ile mücadele daha etkili bir noktada olurdu. Göçmenlerle ilgili durum daha farklı olurdu” şeklinde konuşuyor.
Ankara, caydırıcı yönü daha ön planda olan adımlar atmaktan yana.
“Top atışı mesafesi”ndeki bir bölgeyi de sınırı “geçmeden” güvenli bölge olarak belirleyecek.
Ancak, PYD Cerablus’a doğru ilerlerse, ki ilerleyeceği yönünde verilerin olduğu konuşuluyor Ankara’da, Türkiye net bir şekilde müdahale edecek. PYD’nin Fırat’ın batısına adım atması Ankara’da alarm zillerinin çalmasına neden olacak.
Bu arada koalisyon uçaklarının alışılmışın dışında bir şey yapıp, son birkaç günde muhaliflere destek olarak yorumlanabilecek şekilde DEAŞ’ı vurduğu da Ankara’nın kaydettiği bilgiler arasında, bazı kaynaklarıma göre.
Askerler DEAŞ’a müdahale talimatını yerine getirmedi mi?
Askerlerin yaklaşım farklılıkları da önemli bu noktada. Belki de gelişmelerin ivmesinde belirleyici olacak oranda bir yaklaşım farklılığından bahsediliyor.
Örneğin Haziran 2014 tarihinde Erbil’de DEAŞ’a karşı harekete geçilmesi için askerlere talimat gidiyor. Ancak askerler bu talimatı uygulamıyor, Yeniçağ yazarı Ahmet Takan tarafından dillendirilen iddiaya göre.
Gülay Göktürk’ün 2 Temmuz tarihli yazısında alıntılanan Ahmet Takan’ın bir TV programında sarf ettiği sözlerini burada hatırlayalım:
“IŞİD Musul’a doğru yürürken Barzani’nin Türkiye’ye ‘yardıma koşun’ çağrısı yapması üzerine Genelkurmay Başkanı Özel’e yazılı talimat verilmesine rağmen Özel’in ‘Ben Barzani’nin arkasını kollayacak maceraya Türk Silahlı Kuvvetleri’ni sokmam’ dediği bir gerçek, bunlar biliniyor.”
Askerlerin yaklaşımının ABD politikalarıyla pek çelişmediği de yine kulislerde dile getirilen yorumlar arasında bulunuyor.
Uzun lafın kısası ABD, bölgede neyi bölüyor, neyi çarpıyor?
Şöyle oturduğumuz yerde sırtımızı geriye yaslayıp bir düşünelim. Suriye, Irak, Yemen ve Libya. Hareketli olan bu coğrafyalarda geometrik kavramlarla anılıyor siyaset. Irak ya da Suriye ya da Libya veya Yemen kaça bölünecek? Kim nerede toplanacak? Hangi grup nereden çıkarılacak? Bu sorular uzun bir süre daha soruluyor olacak. Amerika’nın son bir yıldaki Ortadoğu politikaları bir dönemlerin İngiltere’sinin cetvelle ülke sınırları çizen siyasetini andırıyor, bazı gözlemcilere göre. Ankara atacağı kritik adımlarla da kendi coğrafyasındaki bu sürecin gidişatında belirleyici bir rol üstlenebilir, kanımca. Kuralları tek bir oyuncu belirlemiyor, burada altını çizelim.
