"Ben oyumu hükümet partisine verdim. Ama ellerim kırılaydı da vermeyeydim," diyor Metin Çelik.
Türkiye, onu Malatya'da Ziraat Bankası önünde kendini yakmaya çalışan çiftçi olarak tanıdı.
Traktörüyle bankanın önüne yanaşıp, üzerine benzin döküp, balya balya tütünü "Müdür! Al sana para!" diye bağırarak caddeye atışını sosyal medya üzerinden milyonlarca kişi izledi.
O günün üzerinden üç hafta geçti. Ama Metin Çelik, cinnet anını anlatırken hala duygularını gizleyemiyor.
"Artık canıma tak etti. Onursuz yaşamaktansa onurlu ölmeyi tercih ettim," diyor. Olayın ardından hiçbir yetkilinin kendisini aramadığını, sormadığını anlatıyor. Kırgın olduğunu söylüyor.
15 yıl çiftçilik yapmış, Malatya'nın Doğanşehir beldesinin bilinen çiftçilerinden biri Metin Çelik. Geçen yıl 45 dönüm tütün ekmiş, alıcı bulamamış. Elinde kalan tonlarca tütünü eskiden ahır olarak kullandığı depoda saklıyor. Hayvancılık bitti, tütün bitti, diyor.
480 bin lirayı aşan borcu, protestosunun ardından Kasım'a kadar ertelenmiş. Ama bu borcu nasıl ödeyeceğini sorunca yüzü kararıyor.
"Kayısım var, o da para ederse. Evim var satılığa çıkardım ama alan yok. Bilmiyorum ne yapacağım," diyor.
Altını çize çize bir tek ben değilim bu durumda, diye de ekliyor:
"Oturuyorum şu an ben. Memlekette tüm çiftçiler artık kahve köşelerinde, çay ocaklarında oturmakta. Ama hiç sesini çıkaramıyor.
"Ben çiftçiye kim sahip çıkıyorsa, çiftçinin faizini kim silecekse onun yanında olacağım. Bana sus diyorlar. Susmayacağım. Ben oyumu CHP'ye atacağım. Bu iktidara çiftçilerin çoğu zannedersem oy vermeyecek gibi."
Malatya, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin çok güçlü olduğu bir il. 1 Kasım 2015 seçimlerinde AKP yüzde 67 oy almış.
CHP'nin oy oranı ise yüzde 15 seviyesinde kalmış. Malatya'nın altı milletvekilinden beşi AKP, biri CHP'den.
Geçen yılki referandumda da benzer bir tablo var: Evet oyları yüzde 69,5. Hayır ise yüzde 30 düzeyinde.
Malatyalı seçmenler, özellikle eski belediye başkanı Ahmet Çakır'ın üçüncü sıradan, yani seçilebilir bir yerden aday gösterilmesine tepkilerini dile getiriyorlar.
Çakır, Malatya Belediye Başkanlığı yaptığı dönemde sanayi alanı olan bölgeleri usulsüz biçimde ticaret alanına dönüştürmekle suçlanmış, alışveriş merkezi inşaatına ruhsat verdiği için tepki çekmişti.
Temmuz 2017'de Çakır'ın talimatıyla yürütülen yolsuzluk operasyonu sonucunda 15 belediye çalışanı açığa alınmıştı.
16 yıldır AKP'den milletvekili olan Öznur Çalık'ın yine aday gösterilmesine tepki dile getiriliyor.
"Ak Partiliyim, bütün oylarımı da Ak Parti'ye vereceğim," diyen 54 yaşındaki emekli Bülent Çelebi, buna karşın Ahmet Çakır'ın adaylığı nedeniyle partinin oy kaybına uğramasını beklediğini söylüyor.
"Çakır aday gösterildi diye halk partiden soğudu. Ama bundan dolayı da bir tokat yiyecekler Malatya halkından. Seçmen MHP'ye kayacak," diye konuşuyor.
Çarşıda alışveriş yaparken konuştuğumuz 55 yaşındaki Zekine Karakuş da benzer görüşleri dile getiriyor.
"Benim tercihim Tayyip'ten yana. Ama belediye başkanını beğenmedim. Ben yine de Ak Parti'ye oy veririm diyorum. Ama çocuklar diyor ki o varsa biz vermeyiz. Onlar diyor ki MHP'ye oy veririz."
Malatya'da kiminle konuşsanız, MHP'nin birinci sıradaki adayı Mehmet Fendoğlu'nun halkın tanıdığı, bildiği ve teveccüh edeceği bir tercih olduğu ifade ediliyor.
Fendoğlu, bir suikast sonucu 1978 yılında öldürülen eski Malatya Belediye Başkanlarından "Hamido" lakaplı Hamit Fendoğlu'nun yeğeni.
Mehmet Fendoğlu'nun seçim bürosunda rastladığımız MHP'nin il yönetiminden Mesut Ulaş, partisinin bu seçimde bir vekil kesin çıkaracağını düşünüyor.
"Daha önceki seçimde 1300-1400 oyla milletvekili çıkaramamıştık. Ama şimdi bunu rahat geçeceğiz" diyor.
Malatya'da kent merkezinde her partinin flamasına, bayrağına, her adayın posterine rastlanıyor. Ancak İyi Parti bayrakları diğerlerine göre çok daha az göze çarpıyor.
Partinin gençlik kollarından Rukiye Nur Ünal, sistematik olarak astıkları bayrakların söküldüğünü söylüyor.
"Bütün gece sabah beşe, altıya kadar bayrak asımı yapıyoruz. Hepsi sökülüyor. Broşürlerimiz sökülüyor. Bizi yok etmeye çalışıyorlar korktukları için" diyor.
İl teşkilatının gençlik kolları başkanı Levent Ekinci bu seçimlerde Malatya'da 60 bin oy barajını aşmayı hedeflediklerini, en az bir milletvekili çıkaracaklarını söylüyor.
Ancak Malatya sokaklarında konuştuğumuz seçmenlerin bazıları İyi Parti'yi takdir etseler de, birinci sıra adayı Ali Bilici'nin ilde tanınan bir isim olmamasından ötürü yüksek bir oran çıkmayacağını savunuyorlar.
Ancak AKP ve MHP'den yine de İyi Parti'ye bir kaymanın yaşanması bekleniyor.
Postane Meydanı'nda banka kuyruğunda beklerken konuştuğumuz, ismini vermek istemeyen bir kişi, "Ben Ak Particiyim ama tövbeler olsun, vermeyeceğim," diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor:
"MHP ne diyordu? Tokadı vurun gitsin. Şimdi ne oldu? İttifaktalar. Niye? Koltuk sevdası peşinde. Barajı aşamayacağını anlayınca koltuk değneği oldu. Ben oyumu vereceğim yeri biliyorum. O da sizin gibi uzun saçlı, öyle diyeyim siz anlayın."
Aynı banka kuyruğunda, daha genç bir beyle konuşuyoruz. O da ismini vermek istemiyor.
"Şu anda ülkemizde tedirginlik var. Hükümete karşı en ufak bir şey söylediğin zaman herkese bir şey takılıyor. İşte Fetöcüsün, şucusun bucusun deniliyor. Millet demokratik şekilde tercihini söylemiyor şu anda" diyor.
"Ben geçmişte Ak Parti'ye vermiştim. Ama şimdi kızgınım. Maddi sıkıntı var, ekonomi sıkıntısı var, çiftçilerin su sıkıntısı başladı, kayısı üreticileri sıkıntıda. Ben Muharrem İnce'den yana kullanacağım oyumu. Öbür oyumu da CHP'ye vereceğim," diye konuşuyor.
Paşaköy ilçesinde de tercih CHP ve HDP'den yana. Bir kıraathanede görüştüğümüz dükkan sahibi Hasan Dağ, milleti ayrıştırmayan bir cumhurbaşkanı istediklerini söylüyor. Dağ, Ak Parti'nin millet kıraathaneleri projesini de eleştiriyor.
"Böyle şey olur mu? Balık tutmayı öğreteceksin, yedirmeyi değil. Kıraathane açacak niye? İşsiz çok zaten. Kıraathane çok. Her taraf kıraathane" diyor. Çay servisi yapan iki genci işaret ederek, üniversite mezunu olduklarını, iş bulamadıklarını, burada çalıştıklarını anlatıyor.
Dağ, parlamento seçimlerinde ise tercihini HDP'den yana kullanabileceğini söylüyor.
"Aile içinde oyları böleceğiz CHP-HDP arasında, HDP baraj altında kalmasın diye. Biz öyle bilinçli oy kullanacağız," diyor.
HDP, Kasım 2015 seçimlerinde Malatya'dan yüzde 8 oy çıkarmıştı.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde Selahattin Demirtaş'a, ikinci tura kalırsa Muharrem İnce'ye oy vereceğini, genel seçimde de HDP'yi destekleyeceğini söyleyen esnaf Kenan Adıgüzel üzerlerinde ciddi bir baskı olduğunu savunuyor.
Adıgüzel, "Ben siyasal tercihimi söylerken tereddüt ediyorum. Size bile konuşurken tereddüt ediyorum. Çünkü linç kültürü var. Rengimi belli ettiğim zaman suç işlemişim gibi bir tepki oluyor" diyor.
Ancak başka partililer de demokrasi kültürü dışında hareket edilmesinden dertli.
Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu'nun cumhurbaşkanı adaylığı için yürütülen 100 bin imza kampanyası sırasında partinin bir standı saldırıya uğramıştı.
Üç gündür yine bir parti standı açılmış, halka broşürler dağıtılıyor.
Stantta denk geldiğimiz altıncı sıra milletvekili adayı Adnan Özdemir, "Ufak tefek şeyler hâlâ oluyor. Geliyor, cumhurbaşkanı adayımıza hakaret ediyorlar. İngiliz ajanı, kafirlerle bir oluyorsunuz diyorlar," diye yaşadıklarını anlatıyor.
"Ama üzerinde durmuyoruz. Zıtlaşmanın ülkeye bir kazancı yok," diyor.
