Şili'de iktidar ve muhalefet anlaştı, referandumda halka 'Pinochet'den kalma anayasa değişsin mi?' diye sorulacak
18 Ekim'de başlayan gösterilerden 20 kişi hayatını kaybetti bin kişi de yaralandı
15 Kasım 2019 14:39
Şili'de bir aydır süren protestoların ardından iktidar ve muhalefet, Nisan 2020'de anayasa referandumu yapılması konusunda anlaştı. Referandum kapsamında halka 1973 yılında darbeyle başa geçen diktatör Augusto Pinochet döneminde hazırlanan anayasanın değiştirilip değiştirilmemesi gerektiği sorulacak.
Sokaklardaki göstericilerin en büyük taleplerinden biri Pinochet döneminde 1980 yılında hazırlanan anayasanın değiştirilmesiydi.
İktidar ve muhalefet partileri arasında yapılan müzakerelerin ardından, Şili Ulusal Kongresi Nisan ayında bir halk oylaması yapılmasında anlaştı.
Senato Başkanı Jaime Quintana'ya göre referandumda anayasanın değiştirilip değiştirilmemesi, değiştirilecekse bunun nasıl yapılması gerektiği sorulacak.
Yeni anayasayı yazması için oluşturulacak kurul için üç farklı seçenek önerilecek: Tamamen seçilmişlerden oluşan bir kurul, siyasi temsilcilerden oluşan bir kurul ya da bu ikisinin karışımı olan bir kurul.
Eğer kurulun oluşturulması için bir seçim düzenlenmesi gerekirse bu da Ekim 2020'de bölge ve belediye seçimleri ile beraber yapılacak.
Göstericiler, anayasada devletin sağlık ve eğitim hizmeti sağlaması görevinin yer almamasını protesto ediyordu.
Halkın yüzde 75'i protestolara destek veriyor
Şili İçişleri Bakanı Gonzalo Blumel, bu kararın sosyal anlaşmanın sağlanması için tarihi bir ilk adım olduğunu, bu yeni süreçte vatandaşların daha çok rol oynayacağını söyledi.
Ülkede 18 Ekim'de metro ücretine zam yapılmasının ardından öğrenciler sokaklara çıkarak eylemler düzenlemeye başlamıştı.
Öncelikli olarak ulaşım ücretlerine yapılan zammı protesto ile başlayan bu gösteriler farklı talepleri de içermeye başladıktan sonra haftalarca sürdü.
20 kişi hayatını kaybederken, 1000 kişi de yaralandı.
Protestolarda kimi zaman yağma olayları da görüldü.
Yapılan kamuoyu yoklamalarına göre Şili halkının en az yüzde 75'i gösterileri destekliyor.
Şili Devlet Başkanı Sebastián Piñera, gösterilerin başlamasının ardından kimi reform paketleri açıklasa da göstericiler düşük maaşları, eğitim ve sağlık hizmetleri için talep edilen yüksek ücretleri protesto etmeye devam etti.
Pinochet döneminde 1980 yılında yapıldıktan sonra yıllar içinde kimi zaman değiştirilse de anayasaya orduyu ve sağ partileri koruyan bir seçim sistemini koruduğu eleştirileri yöneltiliyordu.
Şili'de halk, 1988 yılında yapılan referandumunda Pinochet'nin 8 yıl daha ülkeyi yönetmesine "Hayır" demişti.
Ülkede 1989'da Pinochet iktidarı son bulmuştu.
1998 yılına kadar Şili Genelkurmay Başkanı olan Pinochet 2006 yılında ölmüştü.
